Εθνικός δρυμός – Εθνικοί δρυμοί

Ο Εθνικός δρυμός είναι ένα οικοσύστημα ή βιότοπος με μεγάλη οικολογική αξία που παραμένει ανεπηρέαστος ή έχει επηρεαστεί ελάχιστα απο ανθρώπινες δραστηριότητες και στον οποίο διατηρείται μεγάλος αριθμός και ποικιλία οικολογικών, βιολογικών, γεωμορφολογικών και αισθητικών στοιχείων. Οι γεωμορφολογικοί σχηματισμοί και το οικολογικό περιβάλλον των φυτών και των ζώων παρουσιάζουν επιστημονικό, εκπαιδευτικό καθώς και αναψυχικό ενδιαφέρον. Ένας Εθνικός δρυμός μπορεί να περιλαμβάνει δάση, λιβάδια, λίμνες, ποτάμια, οικισμούς, καθώς και ιστορικά – αρχαιολογικά ευρήματα και μνημεία.

Το άρθρο 5 του ίδιου Ν.Δ. αναφέρει ότι κάθε εθνικός δρυμός αποτελείται:

• Από τον πυρήνα αυτού, ή τον καθ’ αυτό εθνικό δρυμό, απόλυτης προστασίας, και έκτασης όχι μικρότερης των 1.500 εκταρίων (15.000 στρεμμάτων), με εξαίρεση των ιδρυομένων στα νησιά, που μπορούν να έχουν μικρότερη έκταση.
• Από την περί τον πυρήνα ζώνη (περιφερειακή ζώνη), ανάλογης έκτασης, τουλάχιστον ίσης προς τον πυρήνα, και η εκμετάλλευση της οποίας οργανώνεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να συμβάλλει στην εκπλήρωση των υπο του πυρήνος επιδιωκόμενων σκοπών. Η ζώνη αυτή μπορεί και να παραλείπεται εφ’ όσον επιτυγχάνεται με άλλα μέσα η πλήρης προστασία του πυρήνος του εθνικού δρυμού.
• Επίσης με κανονισμό που εκδίδεται και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ρυθμίζεται η οργάνωση, η λειτουργία και η διαχείριση εκάστου εθνικού δρυμού.

Στον πυρήνα των εθνικών δρυμών απαγορεύεται:

• η κάθε μορφής παραχώρηση προς φυσικά ή νομικά πρόσωπα και δημόσιες υπηρεσίες για σκοπό άλλον από αυτόν της ίδρυσης του εθνικού δρυμού.
• η ανόρυξη και εκμετάλλευση μεταλλείων και λατομείων, η απόληψη ορυκτών προϊόντων και γενικά η εκτέλεση συναφών εργασιών, ή η κατασκευή σχετικών εγκαταστάσεων.
• η ανασκαφή, η επιχωμάτωση, η δειγματοληψία και κάθε άλλη ενέργεια που μπορεί ν’ αλλοιώσει τους γεωμορφικούς σχηματισμούς και τις φυσικές καλλονές του δρυμού.
• η τοποθέτηση διαφημιστικών πινακίδων και αγγελιών, πλην αυτών που εγκρίνονται από τον αρμόδιο Υπουργό και αποσκοπούν στην ανάπτυξη του τουρισμού, της φιλoδασικής ενημέρωσης, των επιστημονικών μελετών και στην εξυπηρέτηση γενικότερων συμφερόντων.
• η βιομηχανική δραστηριότητα γενικά.
• η εγκατάσταση οικισμών, οικιών, αγροικιών και παραπηγμάτων, καθώς και η κατασκευή οποιουδήποτε έργου, πλην αυτών που είναι απαραίτητα για την προστασία και λειτουργία του εθνικού δρυμού, όπως δασικά κτίρια, επιστημονικά εργαστήρια, οδικό δίκτυο, διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών, κ.ά.
• η υλοτομία, κοπή, εκρίζωση, καταστροφή, συλλογή ή μεταφορά φυτικών ειδών και δασικών προϊονrων.
• η βοσκή σε όλη τη διάρκεια του έτους και η κατασκευή κτηνοτροφικών έργων (πoτιστρες, στέγαστρα).
• το κυνήγι κάθε ζώου (πλην των επιβλαβών Θηραμάτων για τα οποία επιτρέπεται, μετά από σχετική απόφαση του Νομάρχη, η εξόντωση με δολώματα), καθώς και η διάσχιση με, κυνηγετικό όπλο του εθνικού δρυμού.
• το ψάρεμα, σε όλη τη διάρκεια του έτους, σε λίμνες και ορεινά ρέοντα ύδατα.

Στις περιφερειακές ζώνες των εθνικών δρυμών, που είναι περιοχές περιορισμένης προστασίας, επιτρέπεται

• η εκτέλεση έργων που αποβλέπουν στην προστασία και στην αύξηση ή μείωση της άγριας πανίδας και χλωρίδας, καθώς και στη διατήρηση των γεωμορφικών σχηματισμών και στην προστασία των φυσικών καλλονών του δρυμού.
• η τεχνητή επέμβαση στους γεωμορφικούς σχηματισμούς και στις φυσικές καλλονές για καλύτερη εκμετάλλευση από αισθητική και τουριστική άποψη.
• η ίδρυση εκτροφείου Θηραμάτων και ιχθυοτροφείων για αύξηση της άγριας πανίδας.
• η ίδρυση δασικών φυτωρίων και δασικών δεντροκήπων (arboretum).
• η κατασκευή του απαραίτητου οδικού δικτύου και των αναγκαίων δασικών κτιριακών εγκαταστάσεων, όπως δασοφυλακεία, πυροφυλάκεια και επιστημονικά εργαστήρια.
• η κατασκευή θερινών και χειμερινών εγκαταστάσεων, για την εξυπηρέτηση των κατασκηνώσεων, της ορειβασίας, του τουρισμού και του αθλητισμού γενικά.

Εθνικοί δρυμοί της Ελλάδας

Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη η οποία απέκτησε εθνικό δρυμό, το 1938 όπου ιδρύθηκαν εθνικοί δρυμοί στον Όλυμπο και τον Παρνασσό. Συνολικά η Ελλάδα διαθέτει 10 εθνικούς δρυμούς που καλύπτουν περίπου 840.000 στρέμματα ξεχωρίζοντας ο καθένας για τα δικά του στοιχεία. Εκτός από τους δύο που προαναφέρθηκαν, από τους παλιότερους είναι της Πάρνηθας που χαρακτηρίστηκε το 1961, στον Αίνο και τη Σαμαριά το 1962, στην Οίτη και την Πίνδο το 1966 ενώ το 1973 στο Βίκο και το 1974 στο Σούνιο και τις Πρέσπες. Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί ότι στη χώρα μας, υπάρχουν και πολλές άλλες αξιόλογες περιοχές με τεράστιο φυτικό και ζωικό πλούτο. Ενδεικτικά αναφέρουμε περιοχές όπως, το δάσος Δαδιάς Έβρου (Θράκη), στο όρος Μπέλες και τη λίμνη Κερκίνη, το όρος Βόρας (Καϊμακτσαλάν), το όρος Aθως, τις κορυφές της Κεντρικής Ροδόπης (Μακεδονία), τις κεντρικές κορυφές του Ταΰγετου, την Κοιλάδα Υδάτων Στυγός (Πελοπόννησος) και το όρος Δίρφη (Εύβοια).

Στην Ελλάδα έχουν κυρηχθεί δέκα περιοχές ως Εθνικοί δρυμοί (δείτε τους αναλυτικά στην σχετική σελίδα μας στην Asxetoπαίδεια) :

• Εθνικός δρυμός Ολύμπου
• Εθνικός δρυμός Πάρνηθας
• Εθνικός δρυμός Παρνασσού
• Εθνικός δρυμός Αίνου Κεφαλληνίας
• Εθνικός δρυμός Σουνίου
• Εθνικός δρυμός Οίτης
• Εθνικός δρυμός Λευκών Ορέων (Σαμαριάς
• Εθνικός δρυμός Πίνδου (Βάλια Κάλντα)
• Εθνικός δρυμός Πρεσπών
• Εθνικός δρυμός Βίκου Αώου

Στην Ελλάδα καθιερώθηκε ο όρος Εθνικός δρυμός (αντί του όρου Εθνικό Πάρκο που χρησιμοποιείται διεθνώς) επειδή οι περισσότεροι δρυμοί αφορούν δασικές περιοχές (δρυμός – δρυς – βελανιδιά), ενώ για τις θαλάσσιες περιοχές που πλέον έχουν νομοθετηθεί ως προστατευόμενες χρησιμοποιείται ο όρος Θαλάσσιο Πάρκο.

Προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Εθνικοί δρυμοί

Τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Εθνικοί δρυμοί, είναι συνήθως κοινά σε όλες τις περιοχές.

• Μικροί πυρήνες
• Σε κάποιους δεν έχουν οριστεί περιφερειακές ζώνες
• Η απροσδιόριστη έκταση της περιφερειακής τους ζώνης, με αποτέλεσμα οι καταπατήσεις εδαφών και οι αυθαιρεσίες να γίνονται ανεξέλεγκτα
• Ανυπαρξία προσωπικού φύλαξης και διαχείρησης
• Λαθροϋλοτομία
• Λαθροθηρία
• Λαθραία βόσκηση
• Πυρκαγιές
• Η γειτνίαση ορισμένων (λ.χ. Πάρνηθας και Σουνίου) με αστικά ή παραθεριστικά κέντρα σε συνδυασμό με την ελλιπή κρατική προστασία