Μία Βόλτα στην Συρία

Μεγάλο κομμάτι της διαδρομής βρίσκεται στην έρημο. Αραιά και που κάποιες σκηνές ανυπόταχτων βεδουϊνων. Ζουν σε παραδοσιακά πήλινα σπίτια, ζεστά το χειμώνα και δροσερά το καλοκαίρι. Η αρχιτεκτονική του «χαράν» τα διατηρεί ανέπαφα από την 3η χιλιετία π.Χ. Εκτός από τα υπέροχα ελληνικά στο καφενείο του Ζαφείρη –Ζαφέρ στα Αραβικά- ακούσαμε και κρητικές μαντινάδες από έναν βρακοφόρο γέροντα. Απόδειξη πως κρατούν στις μέρες τη γλώσσα και τις παραδόσεις.

Ο Χρήστος Μυστιλιάδης στη Χομς. Στο παζάρι που βουίζει στο ρυθμό του εμπορίου.

Ξεχασμένη από τη Μητροπολιτική Ελλάδα αυτή η ενδιαφέρουσα και διαφορετική πτυχή του Ελληνισμού της Διασποράς εξακολουθεί να διατηρεί ζωντανή την ελληνομάθειά της και την επιθυμία της για ουσιαστικές σχέσεις με τη γη των προγόνων τους. (Τέτοιους πληθυσμούς ελληνικής καταγωγής συνάντησα και στην Ελ Μίνα του βόρειου Λιβάνου). Πρόκειται για συμπατριώτες μας που έχουν επιβιώσει μετά την εκτόπισή τους από την Κρήτη πριν περίπου εκατό χρόνια.

Εκτός από την ελληνική σφραγίδα αυτοκρατορίες από τη Ρώμη, την Περσία, την Αίγυπτο, την Τουρκία και τη Βαβυλώνα έχουν αφήσει στη Συρία τη δική τους αρχιτεκτονική ετικέτα ο καθένας. Τα απομεινάρια στην Παλμύρα είναι από τα κορυφαία της Μέσης Ανατολής.

Η πόλη των Φοινίκων, όπως ονομάστηκε από τους Έλληνες, υπήρξε η πόλη της ξακουστής βασίλισσας της αρχαιότητας Ζηνοβίας, που με τη φιλοσοφία της προκάλεσε εκείνα τα χρόνια την κοσμοκράτειρα Ρώμη. Τελικά όμως ηττήθηκε και η δεμένη με χρυσές αλυσίδες αυτοκράτειρα σώθηκε την υστάτη στιγμή από τον Αυρηλιανό, που μαζί με τη ζωή της χάρισε και μια έπαυλη στο προάστιο Τίβαρι (σημερινό Τίβολι), όπου πέθανε σε ηλικία 74 ετών.

Παλμύρα. Αν πρέπει να δείτε ένα πράγμα στη Συρία είναι αυτό.

Ασσύριοι, Σουμέριοι, Φοίνικες, Βαβυλώνιοι, Αιγύπτιοι, Έλληνες και Ρωμαίοι με τις αυτοκρατορίες και τον πολιτισμό τους επηρέασαν ο ένας τον άλλο. Σ αυτό το έδαφος ο άνθρωπος ανακάλυψε τα μυστικά της γεωργίας, της μεταλλουργίας, αλλά το πιο σπουδαίο εφηύρε το πρώτο- πρώτο αλφάβητο. Θρησκείες, φιλοσοφίες, γλώσσα του εμπορίου, σύστημα θέρμανσης, αερισμού και κλιματισμού όλα αναπτύχθηκαν στην αρχαία Συρία

Από εδώ περνούσαν τα καραβάνια που έρχονταν από τη Βαβυλωνία και διέσχιζαν τον Τίγρη ποταμό. Τα σωριασμένα ερείπια μαρτυρούν τη δόξα και το μεγαλείο του παρελθόντος. Ναοί, ανάκτορα, ταφικά μνημεία. Ξεχωρίζει ο ναός του Μπελ, του θεού Ήλιου. Η κάθε πλευρά του έχει ύψος δεκαπέντε μέτρα και ύψος σαράντα. Αυτό που μένει στον επισκέπτη είναι τα ανάγλυφα με τον Ηρακλή και τον ʼρη και οι 268 κολώνες με τα κορινθιακά κιονόκρανα. Αν πρέπει να δείτε ένα πράγμα στη Συρία είναι αυτό, που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σημεία της Παγκόσμιας Κληρονομιάς , που έχει ανακηρύξει και προστατεύει η UNESCO. Σπάνια βρίσκει κανείς μία αρχαία πόλη τόσο άθικτη.

Δαμασκός. Το τζαμί των Ομαγιάδων.

Αντίθετα η σημερινή πόλη της Παλμύρας με 40.000 κατοίκους, 200 χιλιόμ. ανατολικά από τον Ευφράτη, φαντάζει φτωχή -παρότι βρίσκεται πάνω στο δρόμο του πετρελαιαγωγού που ξεκινά από το Κιρκούκ και καταλήγει στη Τρίπολη της Λιβύης- και μικρή μπροστά στην αίγλη και τη λαμπρότητα της παλιάς. Απέχει 300 χιλιόμ. από την πρωτεύουσα.

Μετά την την ολοήμερη εκδρομή μας στην Παλμύρα σειρά έχει η Δαμασκός. Μια πόλη 4,5 εκατομμυρίων με πολλές αντιθέσεις. Είναι η αρχαιότερη κατοικημένη πόλη του κόσμου και βρίσκεται σε υψόμετρο 700 μέτρων στις παρυφές της συριακής ερήμου. Όλη η γοητεία της είναι η παλιά πόλη που περιβάλλεται από ένα ρωμαϊκό τοίχο. Η σύγχρονη πλευρά της με τα μοντέρνα και πολυώροφα κτίρια σμίγει με την παλιά των σουκ, των ανατολίτικων παζαριών , του τζαμιού των Ομαγιάδων χτισμένο το 705, των παραδοσιακών καφενέδων. Επιγραμματικά: Η Δαμασκός είναι η πόλη των παραμυθιών.

Μαυσωλείο στη Χομς.

Σε κάθε βήμα άπειρες οι φωτογραφίες με την εικόνα του προέδρου της Συρίας Μπασχάρ Αλ ʼσαντ, πάντα δίπλα στου μπαμπά, μακαρίτη Χάφεζ Αλ ʼσαντ. Είναι ο τέταρτος πιο ιερός τόπος του ισλαμικού κόσμου μετά τη Μέκκα, τη Μεδίνα και την Ιερουσαλήμ.

Στη Δαμασκό να επισκεφθείτε τη σκεπαστή αγορά Αλ Χαμαντιγιέχ, το μαυσωλείο του Σαλαντίν (χτίστηκε το 1193), το παλάτι Αζέμ (χτίστηκε το 1749) και το παρεκκλήσι του Αγ. Παύλου. Στα νότια του ποταμού Μπαράντα βρίσκεται το τέμενος Τακιγιέχ, από τα πιο σπουδαία της Συρίας, σχεδιασμένο το 1554. Επίσης αξίζει να πάτε στο εθνικό μουσείο όπου εκτίθενται γραφές από τον 14ο αιώνα, αγάλματα τερακότας και παλαιά χειρουργικά όργανα που βρέθηκαν σε τάφους του 13ου αιώνα.

Απάμεια. Ο δρόμος με τους κίονες.

Το Αλέππο, γνωστό ως Χαλάμπ, είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας. Ακρόπολη, μουσείο, τάφρος κι ένα μικρό μουσουλμανικό τέμενος του 13ου αι. είναι τα αξιοθέατα. Και φυσικά τα δαιδαλώδη σουκ όπου ανάμεσα στις μυρωδιές του κάρδαμου, του μοσχοκάρυδου και του γαρύφαλλου κρέμονται στα τσιγκέλια τα σφαγμένα κρέατα.

Στο μουσείο Σαχμπά εντυπωσιακά ελληνικά μωσαϊκά.

Ο ήλιος καίει. Οι ντόπιοι προστατεύονται φορώντας την «κουφία», το μαντήλι των βεδουϊνων που σφηνώνει στο κεφάλι με το «αϊγκάλ», το διπλό στεφάνι που την κρατάει σταθερά. 180 χιλιόμετρα νότια από τη Λατάκια είναι η πόλη Χόμς. Το παζάρι βουϊζει στο ρυθμό του εμπορίου. Είναι υπέροχο να το επισκέπτεσαι και να χαζεύεις αυτό το πανδαιμόνιο. Ένας λαβύρινθος με διαδρόμους και φωνές. Ακόμα κι αν δεν θέλετε ν αγοράσετε κάτι μη παραλείψετε να επισκεφθείτε τα γραφικά και πολύχρωμα παζάρια. Για ν αποφύγω τους πραματευτάδες τους λέω «άϊντι-άϊντι» (έχω-έχω)…

Στην Απάμεια, 55 χιλιόμ. βορειοδυτικά από τη Χάμα, είναι εντυπωσιακά τα μωσαϊκά του αρχαιολογικού μουσείου, αλλά περισσότερο ο δρόμος με τους κορινθιακούς κίονες 1850 μέτρα μήκος και 87 πλάτος. Στη χριστιανική εποχή η πόλη ήταν κέντρο φιλοσοφίας και σκέψης.

Στην περιοχή Τζαμπάλ, 90 χιλιόμ. νοτιοανατολικά της Δαμασκού, ανάμεσα σε περιβόλια και αμπέλια, βρίσκεται η Φιλιππούπολη, διάσημη ως τόπος γέννησης του Σύριου αυτοκράτορα Φιλίππου. Οι επισκέπτες στο μουσείο Σαχμπά μπορούν να δουν τεράστια μωσαϊκά με θέματα από τους αρχαίους ελληνικούς μύθους, κυρίως με το Διόνυσο, την Αφροδίτη και τον Ορφέα.

 Αν κρίνουμε από το ύφος πρέπει να είναι «μπουκιά και συχώριο» τα σοροπιαστά του Σπύρου Ζακούρ στη Λατάκια.

Στην ευρύτερη περιοχή γύρω από το Χαλέπι συναντά κανείς σημάδια χριστιανικού πολιτισμού. Βόρεια υπάρχουν τα απομεινάρια του ναού του Αγίου Συμεών. Ήταν ο μεγαλύτερος στην εποχή του και χτίστηκε επί του βυζαντινού αυτοκράτορα Ζήνωνα τον 5ο π.Χ. αιώνα. Αφιερωμένος στη μνήμη του Συμεών του στυλίτη, ο οποίος πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του πάνω σ ένα πέτρινο στύλο, ζώντας ασκητικά και διδάσκοντας τους πιστούς.

Στην Αντιόχεια τους πρώτους μ.Χ. αιώνες ιδρύθηκε μία από τις ισχυρότερες χριστιανικές κοινότητες της Ανατολής. Η παρακμή άρχισε γύρω στον 5ο αιώνα όταν –υπό βυζαντινή κυριαρχία- υπέστη εισβολή από τους Πέρσες. Ο Ηράκλειος την απελευθέρωσε, όμως ηττήθηκε λίγα χρόνια αργότερα και εγκατέλειψε τη Συρία στην ισλαμική εισβολή. Τα τετρακόσια χρόνια τουρκικής κυριαρχίας ήταν η πιο σκοτεινή περίοδος που τερματίστηκε το 1920 με τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1922 η χώρα περιήλθε στην κυριαρχία της Γαλλίας και η ανεξαρτησία της κηρύχθηκε το 1946 με την αποχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων.

Η Λατάκια είναι το μεγαλύτερο λιμάνι της Συρίας και απέχει 341 χιλιόμετρα από τη Δαμασκό. Έχει μεγάλη οικονομική σημασία για τη χώρα και διαθέτει πανεπιστήμιο. Εδώ ανακαλύψαμε ένα ζαχαροπλαστείο με ευρωπαϊκή ατμόσφαιρα και έλληνα ιδιοκτήτη. Σοκολατοειδή και σιροπιαστά Σπύρος Ζακούρ. Λίγο βόρεια της πόλης υπάρχουν τρία θέρετρα πολυτελείας.

Η Συρία δεν περιορίζεται στον κατ΄ εξοχήν αρχαιολογικό τουρισμό και στην προσπάθεια εκμετάλλευσης του πολιτιστικού της κεφαλαίου. Η χώρα διαθέτει πλουσιότατα κοιτάσματα φυσικού αερίου τα οποία εκμεταλλεύεται επαρκώς η κυβέρνηση. ʼλλες πηγές εσόδων προέρχονται από τη γεωργία και την κλωστοϋφαντουργία. Εν τούτοις η οικονομία είναι αδύναμη και η κυβέρνηση δικαιολογείται στο λαό που υποφέρει ότι το 75% από τα έσοδα πηγαίνει στους στρατιωτικούς εξοπλισμούς. Ο πληθωρισμός το 2002 έφθασε το 20%.

Λατάκια. Λιμάνι με μεγάλη οικονομική σημασία για τη χώρα.

Χρήσιμες πληροφορίες:

Έκταση: 185.180 τετρ. χιλιομ. Πληθυσμός 19 εκατομμύρια. Τα πολλά παιδιά θεωρούνται ευλογία Θεού γι αυτό ο πληθυσμός αυξάνεται με γρήγορους ρυθμούς.

Επίσημη γλώσσα είναι η αραβική. Επίσης ομιλείται η κουρδική στα βόρεια, η αρμενική κυρίως στο Χαλέπι και η τουρκική σε χωριά ανατολικά του Ευφράτη. Σε μερικά χωριά μιλούν ακόμα αραμαϊκή, τη γλώσσα της Βίβλου. Τα αγγλικά δεν είναι αντιληπτά από πολύ κόσμο.

Κατά πλειοψηφία οι κάτοικοι είναι μουσουλμάνοι (90%). Το 1/5 από αυτούς είναι Σιίτες, Δρούζοι και Αλαουίτες. Οι υπόλοιποι είναι Σουνίτες. Τέλος το 10% είναι Χριστιανοί. Το 90% του πληθυσμού είναι ʼραβες, το υπόλοιπο 10% Κούρδοι, Αρμένιοι, Κιρκάσιοι και Τούρκοι.

Νόμισμα είναι η συριανή λίρα. Ένα δολάριο Αμερικής ισοδυναμεί με 52 συριανές λίρες και ένα Ευρώ με 55 τοπικές λίρες. Ηλεκτρική ενέργεια: 220V, 50Hz.

Η καλύτερη εποχή για να επισκεφθείτε τη Συρία είναι η άνοιξη. Δεύτερη καλύτερη εποχή το φθινόπωρο. Προειδοποίηση: Να παρακολουθείτε τα παγκόσμια γεγονότα και ν αποφύγετε το ταξίδι σε περίοδο που επικρατεί ένταση στην περιοχή.

Πίνετε μόνο εμφιαλωμένο νερό, αποφεύγετε τις ωμές σαλάτες, δεν τρώτε ακαθάριστα φρούτα. Στις δημόσιες τουαλέτες χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Καλού κακού χρειάζεται εμβολιασμός για την πολιομυελίτιδα, τον τέτανο, τυφοειδή πυρετό και την ηπατίτιδα Α και Β. Τα τουριστικά πρακτορεία για να προστατεύσουν τους πελάτες στις εκδρομές που οργανώνουν τους μοιράζουν ξηρά τροφή αντί να τους πηγαίνουν σε εστιατόρια. Αν επιμένετε σας συστήνουμε το εστιατόριο “Al ez” στη Δαμασκό. Αραβικό στυλ, ζωγραφιστά πλακάκια στους τοίχους, παραδοσιακά συριακά πιάτα, στον 2ο όροφο προσφέρει θέα στη σκεπή και τους μιναρέδες του τζαμιού των Ομαγιάδων.

Εστιατόριο στο Αλέππο.

Ρωτώντας έμαθα ότι τα καλύτερα γνωστά πιάτα είναι το κιβέθ (σφυροκοπημένο κρέας αρνιών ανακατεμένο με σιτάρι), το Χούμος, το Ταμπουλέχ (κοπανιστό σιτάρι και μαϊντανός), Μασχάουϊ (σουβλιστό κρέας ψημένο στη σχάρα) και Κουνάφα (ψημένο ψωμί που το γεμίζουν με τυρί, φυστίκια κι ένα σιρόπι).

Λατάκια. Ξενοδοχείο Μεριντιέν.

Το ξενοδοχείο «Μπαρόν» (στα βόρεια, μισή ώρα από το αεροδρόμιο, στο κέντρο της πόλης Αλέππο στην αρχαιότερη οδό των Βαρώνων) έχει ένδοξο παρελθόν. Χτίσθηκε το 1909 και έχει φιλοξενήσει στους χώρους του τον Λόρενς της Αραβίας, την Αγκάθα Κρίστι, τον Ρούσβελτ κι άλλες προσωπικότητες.

Λεωφορεία στη Λατάκια.

Οι μετακινήσεις από μία πόλη στην άλλη γίνονται με λεωφορείο. Υπάρχουν και μεγάλα ταξί που τα συστήνω γιατί είναι οικονομικότερα.

Μπορείτε να ψωνίσετε χρυσά και ασημένια, χρυσοκέντητα μεταξωτά, υπέροχες κουρτίνες, παπούτσια πάμφθηνα. H Συρία έχει κάτι για σας. Με τις τιμές πρέπει να είστε προσεκτικοί γιατί το παζάρι θέλει επιμονή και υπομονή. Όλα εκτίθενται προς πώληση με τον ίδιο απαράλλακτο τρόπο όπως πολλούς αιώνες πριν.

Εκτός από τις συριανές αερογραμμές που πετούν από την Αθήνα οργανώνονται κρουαζιέρες από τη Λεμεσό της Κύπρου. Η Συρία είναι ο αγαπημένος τόπος διακοπών των αδελφών μας. Στους δρόμους συνάντησα Κύπριους που μου είπαν ότι ταξίδεψαν για ψώνια, κυρίως για κουρτίνες που τις ράβουν εκεί και τις παραλαμβάνουν αυθημερόν.

Νεκρικός ναός στην Παλμύρα. Δηλαδή, οικογενειακός τάφος και βωμός του ιδρυτή του.

Όλοι οι αλλοδαποί χρειάζονται βίζα. Αν το διαβατήριό σας έχει σφραγίδα από το Ισραήλ δεν σας επιτρέπεται η είσοδος στη Συρία. Υπάρχουν δύο αεροδρόμια. Το κεντρικό 35 χιλιομ. από τη Δαμασκό και το δεύτερο Β.Α. του Αλέππο.

Οι φίλοι της πεζοπορίας θα βρεθούν στην ιδανική χώρα. Κι όσοι δεν δοκίμασαν ποτέ τουρκικό λουτρό έχουν την ευκαιρία να το απολαύσουν στη Συρία.

Eδώ η ζωή κυλά απλά και λιτά σε σημείο που ξεχνάς το χρόνο. H μόνη αναστάτωση που μπορεί να ταράξει την ατμόσφαιρα είναι η παρουσία των ξένων. Tότε τσούρμο από παιδιά τρέχουν από πίσω τους, ενώ από τα σπίτια ξεπετιούνται οι γυναίκες με τα μικρά παιδιά στην αγκαλιά και όλοι κοιτάζουν με περιέργεια. Το εσωτερικό των σπιτιών είναι λιτό, σχεδόν χωρίς έπιπλα με τα παραδοσιακά κιλίμια και σκεύη να κρέμονται σε διάφορα σημεία. 

Δεν είχα πάει ποτέ μου στη Μέση Ανατολή. Επισκεπτόμενος τη Συρία απέκτησα μια διαφορετική ταξιδιωτική εμπειρία. Δύσκολη χώρα για έναν Ευρωπαίο, αλλά φόβος δεν χρειάζεται. Οι Σύριοι είναι πολύ φιλικοί και μπορείτε να περπατάτε στους δρόμους ασφαλής, χωρίς κίνδυνο.