Αμερικάνικος ή αμερικανικός ;

Αμερικάνικος – αμερικανικός, ρώσικος – ρωσικός

Απαντώντας για άλλη μια φορά σε ερώτησή σας (και πάλι ευχαριστώ για τη συμμετοχή και τα θέματα που προτείνετε), η στήλη θα εντοπίσει τις διαφορές που τυχόν υπάρχουν μεταξύ των διπλών, διαφορετικά τονισμένων τύπων της ίδιας λέξης. Αφού και τα δύο ζεύγη χρησιμοποιούνται εξίσου, η απάντηση είναι ότι όλες οι λέξεις είναι δόκιμες. Γιατί όμως υπάρχει διπλός τύπος; Και ποιος είναι καταλληλότερος στα ανάλογα συμφραζόμενα ;

Διαφορά :

Οι τύποι με τον τόνο στη λήγουσα είναι περισσότερο επίσημοι, οι άλλοι ανήκουν περισσότερο στην καθημερινή, καθομιλούμενη γλώσσα.

(1. – 2.) Το Αμερικανός και αμερικανικός είναι το εθνικό ουσιαστικό και επίθετο αντίστοιχα σε σχέση με την Αμερική. Το ίδιο συμβαίνει και με το ζευγάρι Αμερικάνος και αμερικάνικος, με τη διαφορά ότι αυτές οι δύο λέξεις χρησιμοποιούνται και ως εθνικό ουσιαστικό και επίθετο, αλλά και για να παραπέμψει σε Έλληνα της Αμερικής. Προσοχή στο διαφορετικό σχηματισμό του θηλυκού !

Π.χ. Είναι Αμερικανός υπήκοος / Αμερικανίδα υπήκοος. Το αμερικανικό εκλογικό σύστημα είναι περίπλοκο. Η αμερικανική διπλωματία μας αιφνιδίασε (πάλι!).

Αλλά: Δεν ήρθαν ακόμα οι Αμερικάνοι; (η ερώτηση εννοεί Έλληνες συγγενείς από την Αμερική). Μας πέρασαν γι’ Αμερικάνους; (μειωτική χρήση, δηλώνει τον αφελή άνθρωπο). Το αυτοκίνητο είναι αμερικάνικο.

(3.) Το ρωσικός είναι το εθνικό επίθετο σε επίσημο ύφος, ενώ το ρώσικος ανήκει στην καθομιλούμενη.

Π.χ. Ρωσικά στρατεύματα αλλά ρώσικη σαλάτα, ρώσικη ρουλέτα.

Συνοψίζοντας :

Οι δύο τύποι κάθε λέξης χρησιμοποιούνται εξίσου, οι διαφορά είναι κυρίως διαφορά ύφους, αλλά και προσωπικής επιλογής του ομιλητή. Σε ένα δελτίο ειδήσεων, για παράδειγμα, θα ακουστούν περισσότερο οι οξύτονοι τύποι (αυτοί που τονίζονται στη λήγουσα), ενώ σε μια καθημερινή συζήτηση οι άλλοι.

Βιβλιογραφική παραπομπή:

Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Κέντρου Λεξικολογίας (Μπαμπινιώτη). Αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο λεξικό έχει πολλούς πίνακες που εξηγούν και διευκρινίζουν τις διαφορές σε αρκετές περιπτώσεις διπλών τύπων.Το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών (Τριανταφυλλίδη) έχει διαφορετικά λήμματα για τις λέξεις Αμερικανός και Αμερικάνος.