Παρατήρηση: Αγαπητοί Συνέλληνες για να έχετε μία πλήρη εικόνα των άρθρων και της ιστορικής ανασκόπησης είναι εύλογο να μελετήσετε τα προηγούμενα και τα επόμενα άρθρα που θα ακολουθήσουν.
Κατά τη διαδρομή των αιώνων το αγωνιστικό πνεύμα των Ελλήνων, το οποίο όπως είναι γνωστό συνιστά και το ιδιαίτερο γνώρισμα της φυλής μας, που ανά τους αιώνες παρουσιάζεται σε ποικίλες εκδηλώσεις και μορφές, η Ελλάδα, υπήρξε παντοτινά η γη γένεσης του αθλητισμού και της ιδέας του Ολυμπισμού.
Μια των εκδηλώσεων αυτών αποτελούν οι τέσσερις μεγάλες πανελλήνιες γιορτές και συνδεόμενες αυτές οι αγώνες με τους αγώνες της αρχαιότητας, τα Ολυμπία, τα Πύθια, τα Ίσθμια και τα Νέμεα.
Οι κυρίως ιδρυτές και οργανωτές των Ολυμπιακών αγώνων των προϊστορικών χρόνων (884 π.Χ.) υπήρξαν ο βασιλιάς της Ηλείας Ίφιτος, ο νομοθέτης της Σπάρτης Λυκούργος και ο βασιλιάς της Πίσσας Κλεισθένης. Από αυτούς καθιερώθηκε για πρώτη φορά και η ΙΕΡΑ ΕΚΕΧΕΙΡΙΑ, την οποία επέβαλλε σε όλους τους Έλληνες όχι μόνο το απαραβίαστο της Ίλιδος, αλλά και τη γενική ανακωχή, την κατάπαυση δηλαδή των εχθροπραξιών κατά τη διάρκεια των αγώνων. Η διάταξη αυτή αναγραφότανε επί χάλκινου δίσκου, ο οποίος φυλάσσεται στο Ηραίον. Την ΕΚΕΧΕΙΡΙΑ κήρυτταν ειδικοί κήρυκες πανταχού της Ελλάδας οι επιμελητές του ιερού Ηλείοι στις αρχές του μηνός, κατά το οποίο τελούνταν οι αγώνες.
Ο μήνας αυτός καλείται ιερός. Γι΄ αυτό το λόγο οι Ολυμπιακοί αγώνες προσέλαβαν χαρακτήρα εθνικής γιορτής, που διατρανούσε το « όμαιμον» και «ομόφυλου» των Ελλήνων.
Τα Ολύμπια ήσαν αγώνες πεντετηρικοί, ήτοι πραγματοποιούνταν ανά πάσα πενταετία. Συγκεκριμένα τελούνταν κατά τις θερινές μήνες εκάστου πέμπτου έτους και μάλιστα κατά την πρώτη πανσέληνο.
Τα ονόματα των ολυμπιονικών αναγράφονταν πάνω σε λίθινες πλάκες, που είχαν τον χαιρετισμό από τους μεγάλους ποιητές, όπως π.χ. ήτανε ο Πίνδαρος, ο Σιμεωνίδης, ο Βοκχυλίδης και αποθανατίζονταν διαμέσου της τέχνης.
Η εξάπλωση γιορτών απανταχού του Ελληνισμού
Οι επισημότερες και γνωστότερες των εκτός της Ολυμπίας γιορτών, των «ΟΛΥΜΠΕΙΩΝ»
ήτανε οι παρακάτω αναφερόμενες:
1. Στην Αθήνα, ιδρύθηκαν από τον Πεισίστρατο στη θεμελίωση του ναού του Ολυμπίου Διός το έτος 530 προ Χριστού. Τα Ολύμπια στην Αθήνα γιορτάζονταν κατά την άνοιξη της 19ης του μηνός (Απρίλιος Μάιος ) στο περίβολο του Ολυμπιείου. Όταν παρήκμασαν για πολύ χρόνο ανανεώθηκαν από τον Αυτοκράτορα Αδριανό με την τελειοποίηση του Ολυμπιείου το 129 μετά Χριστών.
2. Στις Αιγές της Μακεδονίας, αρχαία έδρα των βασιλέων της Μακεδονίας, ιδρύθηκαν από τον Μεγαλέξανδρο το έτος 335 προ Χριστού, προς τιμή του εκεί λατρευόμενου Διός και των Μουσών, διότι πλην των γυμνικών και ιππικών αγώνων πραγματοποιούνταν και μουσικός αγώνας.
3. Στην Αλεξάνδρεια, ιδρύθηκαν το 176 μετά Χριστών προς τιμή του Μάρκου Αυρηλίου, που έφερε τον τίτλο Ολύμπιος.
4. Στην Αντιόχεια της Συρίας, ιδρύθηκαν το 45 μετά Χριστών μετά από σύμβαση μεταξύ των Πισατών της Ίλιδος και την Αντιοχείων περί εκχωρήσεως του προνομίου των Ολυμπίων στην Αντιόχεια για 360 χρόνια. Τα Ολύμπια στην Αντιόχεια διαρκούσαν 45ημέρες κατά τον Ιούλιο και Αύγουστο.
5. Στη Βέροια της Μακεδονίας, ονομαζόταν ιδιαιτέρως Ολύμπια Αλεξάνδρεια και ιδρύθηκαν από τον Γόρδιο του ευσεβούς το 242 μετά Χριστών.
6. Στην Έφεσο,
7. Στη Νίκαια της Βιθυνίας,
8. Στην Νικόπολη Ηπείρου,
9. Στη Ρώμη, από το 86 π.Χ., τα Καπιτώλεια μετονομάστηκαν Ολύμπια από τον αυτοκράτορα Δομιτιανό και γιορτάζονταν κάθε τέσσερα χρόνια.
10. Στη Σμύρνη,
11. Στη Τεγέα,
12. Στο Τράλλεσι και
13. Στην Τύρω προς τιμή του Ηρακλέους και ονομαζόταν Ηράκλια Ολύμπια.
Η επέκταση, νοθεία και κατάργηση των πολλαπλών γιορτών
Κάτω από την κυριαρχία των αυτοκρατόρων της Ανατολικής Ρώμης του Θεοδοσίου 379-395 και του Ιουστινιανού 527-565 φροντίσανε για τα μεγαλειώδη Αντί-ειδωλολατρικά Νομοθετήματα και μ΄ αυτά την αυξανόμενη καταπίεση της ειδωλολατρίας. Μεγαλοπρεπή αριστουργήματα κτιριακών οικοδομημάτων καταστράφηκαν ή μετατράπηκαν σε εκκλησίες και οι τελετουργίες των αρχαίων απαγορεύτηκαν. Οι φιλόσοφοι είχαν το αίσθημα, ότι είναι πλέον οι τελευταίοι φορείς μίας θρησκευτικής παράδοσης, που είχε μια πρακτική στην ελληνική Ανατολή σχεδόν χίλια ολόκληρα χρόνια. Η εκδικητική και διακριτική κατάργηση των Ολυμπιακών αγώνων από την Ανατολική Ρώμη, που κράτησε για δεκαπέντε αιώνες, στέρησε τον Ολυμπισμό και τον απανταχού Ελληνισμό από την παγκοσμιότητα του Ολυμπισμού και με τη βίαιη και διακριτική κατάργηση, καταργήθηκε και η εκεχειρία, που μπορούσε να ξυπνήσει την ελπίδα και την νοσταλγία των λαών, ανεξάρτητα από ράτσες, θρησκείες και ιδεολογίες, να πλησιάσουν ο ένας τον άλλο για αλληλοκατανόηση και να βοηθήσουν για μία μεγαλύτερη κατανόηση, σύμπραξη και συμμετοχή για τη δημιουργία μιας συνεχούς παγκόσμιας ειρήνης.
Την Αίγλη και λαμπρότητα διατήρησαν οι Ολυμπιακοί αγώνες και οι άλλες επεκτεινόμενης
γιορτές καθ΄ όλη την ελληνική αρχαιότητα. Μετά όμως την παραλαβή των Ρωμαίων και άλλων εθνικοτήτων, λεγόμενων βαρβάρων, νοθεύτηκε η καθαρά ελληνική υφή και άρχισαν να περιπίπτουν στην κατάπτωση και μαρασμό. Οι Έλληνες από καιρό σε καιρό αποσύρονταν από τους αγώνες και τη συμμετοχή και το αρχικό κατά τη διάρκεια των αιώνων υψηλό αγωνιστικό πνεύμα, αντικαταστάθηκε από την ταπεινή έφεση της επίδειξης. Παρά τούτων των διαπιστώσεων και γεγονότων οι αγώνες επιβιώσανε και επί των χριστιανικών χρόνων μέχρι το 393 μετά Χριστών. Από τότε αρχίζει πλέον η γρήγορη κατάρρευση και αυτού του
ιερού χώρου της Ολύμπιας.
Ο Αυτοκράτορας Θεοδόσιος (379395)
Ο Θεοδόσιος, ο αυτοκράτορας της Ανατολικής Ρώμης γεννήθηκε στην Ισπανία το 346. Ήτανε ένας θρήσκος, φανατικός χριστιανός, καταπολεμούσε με ζήλο τα υπολείμματα ειδωλολατρικών φρονημάτων στα ανώτερα διευθύνοντα κοινωνικά στρώματα, όπως π.χ. παρεκκλίνουσες, διαφορετικές γνώμες, απόψεις μέσα στην χριστιανική εκκλησία.
Μετά τις στρατιωτικές νίκες του ασχολούνταν με τις διασκεδάσεις, όπου δημιουργήθηκε στάσις, που ξέσπασε στη Θεσσαλονίκη. Επειδή ήθελε να εκδικηθεί τον θάνατο ενός στρατηγού και πολλών στρατιωτών του, ο Θεοδόσιος διέταξε ως αντίποινα γενική σφαγή του πληθυσμού. Αναφέρεται, ότι σε μία και μόνο μέρα σφαγιάστηκαν από μισθοφόρους του Θεοδοσίου άνω των 7.000 Θεσσαλονικείς και αν δεν είχε επέμβει ο επίσκοπος των Μεδιολάνων, οι απώλειες θα ήτανε πολύ μεγάλες.
Τον Φεβρουάριο του 380 καθιέρωσε τον «θρίαμβο της ορθοδοξίας» και υπέβαλε ως επίσημη υποχρεωτική θρησκεία τον χριστιανισμό. Συγκάλεσε το 381 τη Δευτέρα Οικουμενική Σύνοδο για να αποβάλει τους αιρετικούς και να ρυθμίσει τις διάφορες ενδοεκκλησιαστικές έριδες. Υπό του Θεοδοσίου εγκαινιασθείς διωγμός εναντίον των αιρετικών επεκτάθηκε σε όλες τις πόλεις της Ανατολής. Όλες οι εκκλησίες και όλα τα ιερά κτήματα δόθηκαν στους ορθοδόξους, απαγόρευσε στους αιρετικούς να κατέχουν πολιτικά αξιώματα, πολλούς από αυτούς τους έστειλε στην εξορία.
Επίσης εστράφη με φανατισμό εναντίον των επιμενόντων στην αρχαιοελληνική λατρεία, προέβηκε ακόμα περαιτέρω μεταξύ άλλων και στην κατάργηση των ολυμπιακών αγώνων και γενικά πανελλήνιων αγώνων, ως υποθάλποντων αυτήν την λατρεία, η οποία υπήρξε καταστροφική η κατάργηση των ολυμπιακών αγώνων, που στέρησε στον απανταχού Ελληνισμό, από ένα ευγενές γεγονός των φιλοσοφικών σκέψεων και αλληλοεπιδράσεων, της άμιλλας, της συνεργασίας των λαών, της εθνικής γιορτής, της ανακωχής, της κατάπαυσης των εχθροπραξιών και της ΙΕΡΑΣ ΕΚΕΧΕΙΡΙΑΣ, δεκαπέντε ολόκληρες αιώνες !!!.
Οι φανατικοί χριστιανοί αφού έλαβαν θάρρος και αποθρασύνθηκαν από τη στάση του αυτοκράτορα, προέβησαν στην κατεδάφιση πολλών αρχαίων ναών. Μεταξύ άλλων κατεστράφη τότε ο περίφημος ναός του Σεράπιδος στην Αλεξάνδρεια, ο περικαλλής ναός στην Απαμεία και πολλοί άλλοι. Κατ΄ αυτόν τον τρόπον θριάμβευσε επί της εποχής του Θεοδοσίου ο χριστιανισμός επί των ειδωλολατρών, και των αλλιώς σκεπτόμενων και επίσης η Ορθοδοξία επί των αιρετικών, έτσι που ανακηρύχτηκε από την εκκλησία ως Θεοδόσιος ο Μέγας.
Ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος ο Α΄ Ένας Θρήσκος φανατικός χριστιανός εξαπέλυσε σφοδρούς διωγμούς ειδωλολατρικών προτύπων στα διοικούντα στρώματα της κοινωνίας καθώς επίσης και στις παρεκκλίνουσες γνώμες.. Υπέβαλε ως επίσημη υποχρεωτική θρησκεία τον χριστιανισμό, απόβαλε τους αιρετικούς και κατάργησε τους Ολυμπιακούς αγώνες, επίσης ανακηρύχτηκε από την εκκλησία ως ο Θεοδόσιος ο Μέγας.
Κατ΄ αυτόν τον τρόπον οι αυτοκράτορες της Ανατολικής Ρώμης (και μετά από πολλά χρόνια της Aλωσης της Κωνσταντινούπολης ονομασθείσα Βυζαντινή Αυτοκρατορία), στέρησαν για 15 αιώνες τις αρχές και το πνεύμα που διέπουν τους Ολυμπιακούς αγώνες από τους αρχαιότατους χρόνους. Όπως αναφέραμε παραπάνω η κατάργηση των Ολυμπιακών αγώνων συντελέσθηκε δια παντός υπό του αυτοκράτορα Θεοδοσίου το 393 μετά Χριστών. Δύο ακριβώς χρόνια μετά την επίσημη κατάργηση των Ολυμπίων, το 395 μ.Χ. εισέβαλαν στην Πελοπόννησο και την Ολυμπία στίφη των Γότθων κάτω από τον Αλάριχο τα οποία σύλησαν κάθε πολύτιμο του ιερού.
Το 426 μετά Χριστών πυρπολήθηκε ο ναός του Ολυμπίου Διός κατά διαταγή του αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης Θεοδοσίου του Β΄.. Ισχυροί σεισμοί κατά τα έτη 522 και 551 μετά Χριστών σωρεύτηκαν κατά γης και τα άλλα λαμπρά οικοδομήματα. Επί πλέον, οι πλημμύρες του Κλαδέου αφ΄ ενός και οι εκάστοτε μεταβολές του ρου του Αλφειού υπεχώρησε δι΄ άμμου μέγα μέρος των ερειπίων, παρέσυραν συν των χρόνω ολόκληρο τον Ιππόδρομο και μέρος του σταδίου.
Στο χώρο, μια και είχε ερειπωθεί ιδρύθηκε κατά τον 5ο μετά Χριστών αιώνα συνοικισμός χριστιανών, που περιτειχίστηκε με υλικό του αρχαίου τείχους και μέσα σε αυτό χτίσθηκε η σωζόμενη Βυζαντινή Ολυμπίας εκκλησία. Κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους, είχε λησμονηθεί και αυτό το όνομα της Ολυμπίας και ο ιδρυθείς συνοικισμός ονομαζόταν, κατά τον 14ο αιώνα, τον αιώνα της Φραγκοκρατίας, Σέρβια ή Σερβιανά, κατά δε τον 16ο αιώνα, επί της Τουρκοκρατίας λεγότανε Αντίλαλος