Σβάστικα: Ένα μισητό αλλά και παρεξηγημένο σύμβολο

Όταν οι σύμμαχοι μπήκαν θριαμβευτές στο Βερολίνο, ένα απ’ τα πρώτα πράγματα που σκέφτηκαν ήταν να απαγορεύσουν τη χρήση του συμβόλου της σβάστικας, την οποία ο Χίτλερ χρησιμοποίησε σαν το ιερό του σύμβολο, που οδηγούσε το λαό του και τις στρατιές του στην επικράτηση πάνω στον πλανήτη.

Πόσο «κακό» όμως είναι ένα σύμβολο; Πόσο «ναζιστική» είναι η σβάστικα; Μια πιο προσεκτική μελέτη δείχνει ότι η σβάστικα είναι απλά το «θύμα» της χρήσης της από τους Ναζί, ότι δεν είναι και πολύ ναζιστική και ότι ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται από τους ίδιους τους «συμμάχους» που την κατάργησαν.

Η λέξη «σβάστικα» βγαίνει από τη σανσκριτική Svastikah, έννοια που απεικονίζει την ειρήνη (!) και την καλή τύχη (!).

Η σβάστικα αποτελεί μια μορφή του σταυρού που έχει ανακαλυφτεί από τους αρχαιολόγους σε βυζαντινές κατασκευές, σε βουδιστικές επιγραφές, σε κέλτικα χειρόγραφα, σε ελληνικά νομίσματα, στους ινδιάνους της φυλής Oklahoma, ακόμα και στα τοιχώματα των μεγάλων πυραμίδων της Αιγύπτου. Με λίγη προσοχή θα το ανακαλύψετε ακόμα και στα διαζώματα του Καπιτωλίου στην Ουάσινγκτον.

Η μεγάλη ιστορική ειρωνεία είναι ότι συναντάται και σαν σύμβολο των αρχαίων Εβραίων, ενώ πριν την χρησιμοποιήσει ο Χίτλερ, ήταν ένα δημοφιλές σύμβολο στις Η.Π.Α. στις αρχές του 20ου αιώνα. Πολλοί αμερικανοί πιλότοι το φορούσαν σαν γούρι στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ το 1925 η Coca-Cola σε μια διαφημιστική της καμπάνια, έδινε δώρο ένα «τυχερό» ρολόι τσέπης, με σκαλισμένη πάνω του μια σβάστικα.

Όμως ο Χίτλερ και οι Ναζί μετέτρεψαν τη σβάστικα από σύμβολο τύχης και ειρήνης σε σύμβολο μίσους κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και μιας και οι μνήμες από τον πόλεμο αυτό είναι φρέσκιες, αποτελεί σήμερα ίσως το πιο μισητό σύμβολο της ιστορίας.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της αποποίησης αυτού του συμβόλου ήταν ότι ενώ είχε οριστεί σαν σύμβολο της εθνοφρουράς της Oklahoma ήδη από το 1923, η αμερικανική κυβέρνηση το αντικατέστησε με το «πουλί του κεραυνού» το 1938, όταν διαπίστωσε ότι ο Χίτλερ το χρησιμοποιούσε σαν «σημαία» της ιδεολογίας του.

Τελικά, τα πράγματα είναι «καλά» ή «κακά» ή εμείς οι άνθρωποι απλά δεν ξέρουμε να τα χειριζόμαστε; Μήπως ο εγωισμός, η ματαιοδοξία και η άγνοια μας έχει ήδη λερώσει πολλά πράγματα πάνω στη Γη, τα οποία αυτά καθαυτά δεν είναι «βρώμικα».