asxetos.gr 15 χρόνια χρηστικό περιεχόμενο
Είναι τύχη να προγραμματίζεις, να οργανώνεις ορειβασία στα πάτρια εδάφη με ορειβάτες, που δεν έχουν μεν πολλές απαιτήσεις, συμβιβάζονται εύκολα, όμως έχουν έντονη τη διάθεση να απολαύσουν κάτι καινούργιο, και να σου βγαίνει μια ανεπανάληπτη μέρα. Γιατί άλλο να υπόσχεσαι και άλλο να σου βγαίνουν όλα, όσα λες, με τις καλύτερες συνθήκες!
Ο Δήμος Κτημενίων
Ο Τυμφρηστός ή Βελούχι είναι ένα από τα πιο όμορφα βουνά της Ελλάδας, στο κέντρο της Στερεάς, συνέχεια της ραχοκοκαλιάς της Πίνδου. Το υψόμετρό του είναι 2.315 μέτρα. Ο Δήμος Κτημενίων είναι ένας από τους παρατυμφρήστιους δήμους και εκτείνεται στους βόρειους πρόποδες του επιβλητικού Βελουχιού. Με μεγάλη άνθιση παλιότερα, διατηρεί σήμερα τα παλιά του σπίτια με τους φροντισμένους πλούσιους κήπους τους, που μόλις τα ξεχωρίζεις ανάμεσα στην πυκνή βλάστηση. Κυριαρχούν τα έλατα και οι καστανιές με τους ονομαστούς καρπούς τους, αλλά και το δροσερά νερά. Σήμερα ο δήμος αποτελεί μια όμορφη και ευκολοδιάβατη περιοχή κοντά στο Καρπενήσι, που η προγραμματισμένη σύνδεσή της με το Χιονοδρομικό του Βελουχιού αναμένεται να δώσει ώθηση τουριστική. Έδρα του Δήμου είναι η Αγία Τριάδα και Δημοτικά Διαμερίσματα, οι Δομιανοί με το συνοικισμό της Αγίας Παρασκευής, ο Άγιος Χαράλαμπος, τα Πετράλωνα και η Χόχλια.
Πώς πάμε
Από την τη Λαμία ακολουθούμε τις πινακίδες προς Καρπενήσι περνώντας από Λιανοκλάδι, Μακρακώμη, Πτελέα, Βίτωλη. Αμέσως μετά τον Αγ. Γεώργιο, στη διασταύρωση πριν από τη γέφυρα, στρίβουμε δεξιά (υπάρχουν πινακίδες προς Φουρνά, Αγ. Τριάδα κλπ.) Περνάμε το χωριό Παλαιόκαστρο, φτάνουμε στη διασταύρωση προς Φουρνά και πάμε αριστερά προς Καρπενήσι. Στην επόμενη διασταύρωση του Προφήτη Ηλία στρίβουμε δεξιά (υπάρχει πινακίδα) προς Αγ. Χαράλαμπο και τα υπόλοιπα χωριά του Δήμου. Περνάμε τον Άγιο Χαράλαμπο, την Αγία Τριάδα και συνεχίζουμε στη γέφυρα προς Αγία Παρασκευή, Δομιανοί κλπ αφήνοντας δεξιά το δρόμο, που κατηφορίζει προς τη ρεματιά για να περάσει το Αγιατριαδίτικο ποτάμι για Πετράλωνα, Χόχλια, Βράχα
Αυτή είναι η κύρια διαδρομή για κάποιον που έρχεται από Αθήνα ή Λαμία. Είναι εξαιρετικά όμορφη, ιδιαίτερα μετά το Παλαιόκαστρο, μέσα από πυκνό δάσος ελάτου και ορεινού πεύκου. Όμως θέλει προσοχή, όταν επικρατεί παγετός, ιδιαίτερα στο τμήμα από Παλαιόκαστρο μέχρι Άγιο Χαράλαμπο.
Στην Αγία Παρασκευή
Η Αγία Παρασκευή είναι ο τόπος όπου χάρη στο ήπιο της μορφολογίας του, τα πολλά νερά και το προσήλιο του προσανατολισμού του, είχαν οι κάτοικοι των Δομιανών πολλά από τα χωράφια τους. Ο συνοικισμός δημιουργήθηκε όταν ξεκίνησαν εκεί να χτίζουν, αρχικά καλύβια και στη συνέχεια, σπίτια. Σήμερα είναι ένας μικρός συνοικισμός, με λίγους μόνιμους κατοίκους και περισσότερα εξοχικά σπίτια των κατοίκων, που έχουν μεταναστεύσει, είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό. Η τοποθεσία είναι πολύ όμορφη, στεφανωμένη από πυκνό δάσος και ρεματιές γεμάτες πλατάνια
Στην πανέμορφη, δασωμένη με έλατα και πουρνάρια πλαγιά, πάνω από το δρόμο Αγίας Τριάδας – Δομιανών, βρίσκεται η ομώνυμη εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Χτίστηκε το 1850 (σύμφωνα με πλάκα εντοιχισμένη στη βορινή της πλευρά), στην άκρη ενός μεγάλου φυσικού πλατώματος. Χαρακτηριστικό είναι το σχήμα της (τρίκοχη με μεγάλο τρούλο) και η πετροσκέπαστη στέγη της. Πολύ όμορφο και υποβλητικό είναι το εσωτερικό της, με το ξύλινο τέμπλο και την αγιογράφηση του 19ου αιώνα. Μόλις μας είδε, ήρθε ο κυρ – Νέστορας με το κλειδί στο χέρι, να μας ανοίξει
Εδώ, στο πλάτωμα κοντά στην εκκλησία, ερχόμασταν τα σχολεία των γύρω χωριών εκδρομή και παίζαμε στη μεγάλη λάκα ποδόσφαιρο, τσιλίκα, κυνηγητό, σκλαβάκια. Δίπλα ακριβώς στην εκκλησία είναι το παλιό πέτρινο δημοτικό σχολείο. Πιο πέρα το Κεφαλόβρυσο, από όπου πηγάζει το Γαλάζιο. Νερό μπόλικο παγωμένο, που ποτίζει, ή που πότιζε, τα χωράφια του οικισμού και κινεί τον νερόμυλο. Ανακαινισμένος «ο Μύλος του Τσολιά» τα τελευταία χρόνια, είναι ένα στολίδι για το χωριό. Κάτω ακριβώς από το δρόμο, μέσα στα θεόρατα πλατάνια και το παγωμένο νερό του Γαλάζιου, είναι το δημοτικό κατάστημα, που σήμερα το έχει η Ευτυχία, έτοιμη να εξυπηρετήσει τους επισκέπτες όλο το χρόνο. Παλιότερα τα μαγαζιά του χωριού ήταν ο Κατσαβριάς κι ο Θόδωρος. Γέμιζαν με τους πάγκους τους τα πανηγύρια της περιοχής δίνοντας χαρά σε μας τα παιδιά με τα παιχνίδια, τα γλυφιτζούρια, τις σφυρίχτρες και τα βατραχάκια.
Μνήμες παιδικές ανακατεμένες, σκόρπιες. Τα ξεφλουδίσματα, τα αλέσματα και τα μαντάνια, το όργωμα και η σπορά με το ξυλάλετρο και το ζευγάρι τα βόδια, ο τρύγος και το μάζεμα των κάστανων, το τίναγμα των καρυδιών, τα καζάνια για το τσίπουρο. Οι γάστρες, που καίγανε νύχτα μέρα, τα τυριά και τα βούτυρα, η γλίνα και τα λουκάνικα, όλοι μια φτώχια κι ένας πλούτος. Τα βελάσματα των ζώων παντού και φωνές ανδρικές, γυναικείες, παιδικές. Η καμπάνα που χτύπαγε για χαρές και για λύπες, για την εκκλησία, για το σχολείο Τα κάστανα, τα καρύδια, οι κρεβατίνες και τα δέντρα με τα σταφύλια, τα σύκα και τα μήλα, τα αχλάδια και τα σούρβα, τα κεράσια την άνοιξη και τα κορόμηλα, φρούτα που μεγάλωσαν γενιές και γενιές Και ιστορία πλούσια με μάχες και μετερίζια, με αγώνες και αγωνίες στην κατοχή και τον εμφύλιο. Κάθε ρεματιά και μια ανατριχιαστική ιστορία για σκοτωμένους και νεράιδες, για φαντάσματα και βογκητά, που έκαναν εμάς τα μικρά να πεταγόμαστε στον ύπνο μας
Οι λίγοι σήμερα κάτοικοι, ζεστοί, ήρεμοι και φιλόξενοι, ζουν με τις αναμνήσεις κι έχουν το δικό τους ρυθμό ζωής. Λίγες κότες, πέντε μανάρια, το σκυλί και ο γάιδαρος, ο κήπος με τα κηπευτικά και λίγες καστανιές, έτοιμες κι αυτές να ξεραθούν από την ασθένεια, η απασχόλησή τους. Το ψωμί τώρα το φέρνει ο φούρναρης από την Μακρακώμη στην πόρτα τους, τα φρούτα ο μανάβης από την Καρδίτσα, ακόμα και ρούχα, κουβέρτες, κουζινικά κλπ ο έμπορος από το Αγρίνιο. Κατά τα άλλα, αναζητούν αφορμές για γλέντια, για ανταμώματα και πανηγύρια περιμένοντας και κανέναν ξένο επισκέπτη ή τα παιδιά απ’ την πόλη.
Όμως αυτό το πρωινό της Κυριακής έχει μια γλυκιά μονότονη ησυχία, λες και δεν υπάρχουν άνθρωποι. Μάλλον εμείς οι δώδεκα αναστατώσαμε την ηρεμία του τοπίου. Οι υπεύθυνοι αυτή τη φορά οι: Αλέκα, Βάσω, Μίνα, Αλέκος, Βαγγέλης, Βασίλης, Δημήτρης, Θανάσης, Κώστας, Κωστής, Μπάμπης, Στέφανος και τα τέσσερα αυτοκίνητά μας
Η διαδρομή
Αφήσαμε τα αυτοκίνητα πάνω από τη διασταύρωση για το χωριό και ανεβήκαμε στην εκκλησία. Μας ακολούθησε από την Αγία Τριάδα ο Νίκος, δημοτικός σύμβουλος ο ίδιος από τους Δομιανούς, να μας ξεπροβοδίσει. Τον ευχαριστούμε. Από κει συνεχίσαμε αριστερά από το νεκροταφείο, ένα μονοπάτι χωρίς σημάδια, ανάμεσα στα έλατα με μια δεξιά ελαφριά κλήση. Σε λίγο θα συναντήσουμε τον δασικό δρόμο, που έρχεται από το Προσκυνητάρι και κάνοντας απανωτές τραβέρσες θα περάσει στα ριζά της Πλάτης, για να φτάσει στα Στενοματιώτικα Λιβάδια και τις στρούγκες. Ένας δρόμος που μάλλον ήταν περιττός. Απλά βοηθάει σήμερα να ανεβαίνουν οι κυνηγοί για το κυνήγι της πέρδικας και του λαγού. Η ζημιά που προξένησε ήταν πολλαπλάσια της όποιας ωφέλειας.
Η συνέχεια είναι περισσότερο στα τυφλά, κόβοντας συνεχώς το δασικό δρόμο, πρώτα στο παλιό μονοπάτι στην άκρη στις Πατελές, και μετά μέσα στο πλούσιο ελατόδασος. Οι λάκες στις Πατελές έχουν σχεδόν κλείσει από τη φυσική αναδάσωση. Περνούσαμε παιδιά τότε πηγαίνοντας για τσάι στις αρχές του καλοκαιριού, μόλις τελείωναν τα σχολεία, και ξημερώναμε στον άμπλα του Κολιοχρήστου για να μη μας πιάσει η ζέστη. Εκεί τρώγαμε και το πρώτο ψωμοτύρι, στο κρύο νερό. Σήμερα η δημοσιά έχει κόψει και τα νερά και τις βρύσες. Πού να βρεις άμπλα…
Ανεβαίνοντας αφήνουμε τον Κοκοτό δεξιά μας και βγαίνουμε στο γυμνό, αφού ήδη από τις Πατελές, χαμηλά, πατήσαμε το χιόνι, που τώρα φθάνει στους 20 πόντους. Με μια απότομη ανάβαση και δυνατές ανάσες, τραβερσάροντας διαρκώς δεξιά από τα Πέντε Έλατα, βρισκόμαστε στην κορυφή της Πλάτης
Απολαμβάνουμε απέναντί μας την Ψηλή Κορφή, τον Άνεμο 2, το Συμπεθερικό, τον Αετό, το Χειρουλάκι, τα Στενοματατιώτικα Κανάλια και τα Λιβάδια, τη Γρια – Καλή. Το μάτι εκτείνεται από τον Όλυμπο και τα Πιέρια, μέχρι τον Μαλιακό Κόλπο, την Οίτη, τη Χελιδόνα, τα Ακαρνανικά, την Φτέρη, το Ντελιδήμι, την Νιάλα και τα Εφτά Καμάρια, την Τριφύλλα, τον Κόμπολο και τον Γλα, τα Κόκκαλα. Στα πόδια μας οι μεγάλες ρεματιές του Αγιατριαδίτη και του Μέγδοβα
Η επιστροφή είναι εύκολη, αρκεί να μην κάνεις το λάθος, που κάναμε εμείς, και φύγεις δεξιά πολύ. Ξεγελαστήκαμε από την εύκολη, στην αρχή, ραχούλα και με την ελπίδα ότι θα συναντήσουμε το μονοπάτι. Πού όμως μονοπάτι. Το δάσος είναι ομαλό χωρίς πέτρες και βράχια, πλούσια βλάστηση με πολλά βότανα και λουλούδια την άνοιξη. Το φημισμένο τσάι του Βελουχιού, οι αγριοφράουλες, τα ίτσια, τα κυκλάμινα, οι φτέρες, η καβαλαρού και όλων των λογιών οι μέντες. Όλες οι πλαγιές μέχρι πριν λίγα χρόνια διασχίζονταν από μονοπάτια, γιατί ανέβαιναν οι βοσκοί με τα ζώα τους. Χιλιάδες πρόβατα, γελάδια, γίδια, άλογα και μουλάρια. Πολλές οι στρούγκες στο γυμνό, γιατί το βουνό μαζεύει πολλούς κεραυνούς το καλοκαίρι στο δασωμένο. Τώρα τα περισσότερα μονοπάτια έχουν κλείσει.
Βιώσιμη ανάπτυξη με επένδυση στο φυσικό κεφάλαιο;
Να μια υποχρέωση της Δημοτικής Αρχής και μια ευκαιρία για συζήτηση. Το άνοιγμα και η χάραξη των ορειβατικών μονοπατιών και των άλλων διαδρομών στην περιοχή του Δήμου. Ακόμα και ένα ορειβατικό καταφύγιο θα μπορούσε να στηθεί κοντά στον Κοκοτό. Έτσι θα αναδειχθεί και η «σκοτεινή πλευρά» του Βελουχιού για τους ορειβάτες και πεζοπόρους λάτρεις της φύσης, αν θέλουμε να μιλάμε για πρόοδο με οικοτουρισμό και αγροτουρισμό, με ήπιες μορφές. Χωρίς βέβαια μεγάλα λόγια και μεγάλες προσδοκίες άμεσα. Να δοθεί βάρος στα παραδοσιακά προϊόντα με τις αντίστοιχες καλλιέργειες και παραγωγές. Χάραξη μονοπατιών προς το βουνό αλλά και προς τα φαράγγια, και τα πανέμορφα δάση. Να σημαδευτούν και να χαρτογραφηθούν τα μονοπάτια, που ένωναν τα χωριά. Για παράδειγμα Πετράλωνα – Αγία Παρασκευή από τη γέφυρα του Κουμπογιάννη, Πετράλωνα – Δομιανοί από το Πετράλωνο, Πετράλωνα – Άγιος Χαράλαμπος από την Τζιρέκα και το Σέλο, Αγία Παρασκευή – Δομιανοί, Αγία Παρασκευή – Στένωμα και Καρπενήσι από τα Βαρκά και το Κόκκινο Διάσελο, Πετράλωνα – Αγία Τριάδα από το Μύλο του Θεμελή, Πετράλωνα – Χόχλια – Φουρνά από το Βάλτο και το Ανίτσι, Αγία Τριάδα – Καρπενήσι από τα Καγκέλια κλπ Να αναδειχθούν οι νερόμυλοι, τα κεφαλόβρυσα και οι βρύσες, τα γεφύρια, τα φαράγγια και οι κορυφές, οι εκκλησιές, τα μοναστήρια και τα εξωκλήσια, τα παραδοσιακά κτίρια και τα καλντερίμια.
Συνολικός χρόνος διαδρομής 4,30 ώρες, 2,30 ανέβασμα και 2 κατέβασμα Υψόμετρο Αγία Παρασκευής 650 μέτρα Υψόμετρο Κοκοτού 1412 μέτρα και υψόμετρο Πλάτης 1500 μέτρα. Υψομετρική διαφορά 800 μέτρα περίπου
Μετά επίσκεψη όλοι μαζί στα Πετράλωνα. Μας περίμεναν στο σπίτι οι γονείς με τη φασουλάδα, τις πίττες της Ειρήνης, το τυρί, το ωραίο κρασί, τις ελιές Τελικά η εντύπωση που δημιουργείται είναι όχι πως ανακάλυψες κάτι καινούργιο, αλλά πως θυμήθηκες κάτι που για λίγο το είχες ξεχάσει. Μια ευκαιρία να θυμηθούμε αυτά, που η καθημερινότητα μας υποχρεώνει να τα ξεχνάμε. Ότι υπάρχει στην ορεινή ύπαιθρο και η άλλη ζωή.
Μέρα όμορφη, αλκυονίδες μέρες χωρίς ίχνος σύννεφου, στα μέσα του χειμώνα, με ένα πανέμορφο Βελούχι
Στέφανος Σταμέλλος
(πηγές http://www.dimos-ktimenion.gr, http://www.evrytan.gr)
