asxetos.gr 15 χρόνια χρηστικό περιεχόμενο
Ο λόγος για τη Δυτική Μακεδονία, που είναι η μοναδική περιφέρεια της Ελλάδα που δεν διαθέτει θάλασσα, φιλοξενεί όμως το 65% των επιφανειακών υδάτων της χώρας.
Πρόσφατα η περιφέρεια φιλοξένησε για ένα μίνι οδοιπορικό τρία γκρουπ από το εξωτερικό και την Ελλάδα με τουριστικούς πράκτορες και δημοσιογράφους, επιχειρώντας να αποδείξει πως η Δυτική Μακεδονία διαθέτει όλες τις προοπτικές για να γίνει πρότυπος προορισμός εναλλακτικού τουρισμού. Η περιφέρεια έχει θέσει στο στόχαστρό της μορφές εναλλακτικού τουρισμού, όπως ο χιονοδρομικός, ο πολιτιστικός-θρησκευτικός, ο τουρισμός περιπέτειας, ο αγροτουρισμός, ο περιηγητικός-ορεινός, ο συνεδριακός-εκπαιδευτικός και ο βιομηχανικός, φιλοδοξώντας να μετατρέψει τη Δυτική Μακεδονία σε μια άλλη… Λουκέρνη.
Πατριδογνωσία
Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της Ελλάδας και συνορεύει με την Αλβανία και την FYROM. Αποτελείται από τους Νομούς Κοζάνης, Γρεβενών, Καστοριάς και Φλώρινας και έχει έδρα την Κοζάνη, η οποία αποτελεί την Πρωτεύουσα του ομώνυμου Νομού.
Η Δυτική Μακεδονία έχει έκταση 9.451 χλμ2 και καταλαμβάνει το 7,2% της συνολικής έκτασης της χώρας. Είναι περιοχή κατ’ εξοχήν ορεινή με το 82% του εδάφους της να καλύπτεται από ορεινές και ημιορεινές εκτάσεις.
Η περιοχή προσδιορίζεται κυρίως από μεγάλους ορεινούς όγκους: την οροσειρά της Πίνδου που κατέχει δεσπόζουσα θέση στο δυτικό τμήμα της περιφέρειας με επιβλητικές, ψηλές κορυφές, όπως του Σμόλικα (με 2637μ., είναι το δεύτερο σε ύψος βουνό της Ελλάδας), του Γράμμου (2520μ.), του Βοίου (1805μ), της Βασιλίτσας (2249μ) και του Αυγού (2177μ), κορυφή της οροσειράς Λύγκος. Βορειοδυτικά βρίσκονται το Τρικλάριο με υψηλότερη κορυφή το Μπούτσι (1776μ.) και ο Βαρναούντας με υψηλότερη κορυφή την Όριζα (2334μ.). Στο βορρά στα σύνορα με την FYROM ξεπροβάλλει ο γιγάντιος όγκος του Βορρά ή Καιμακτσαλάν, το τρίτο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας με υψόμετρο 2524μ. Το Βέρμιο με υψηλότερη κορυφή του Χαμίτη (2065μ) βρίσκεται στο βορειανατολικό τμήμα της περιφέρειας και χωρίζει την Δυτική Μακεδονίας από την Κεντρική. Τα Πιέρια βρίσκονται στα ανατολικά με υψηλότερη κορυφή το Φλάμπουρο (2190 μ.).
Η οροσειρά των Καμβουνίων με υψηλότερη κορυφή την Βουνάσα (1615 μ.) και τα δύσβατα Χάσια με υψηλότερη κορυφή Κράτσοβο (1564 μ.) κλείνουν το νότιο τμήμα της Δυτικής Μακεδονίας και την χωρίζουν από την Θεσσαλία. Μια άλλη ενδιαφέρουσα επιμήκης οροσειρά, που κόβει στη μέση τη Δυτική Μακεδονία με κατεύθυνση ΒΔ-ΝΑ, αρχίζει από τον Βαρνούντα με το μεγάλο ορεινό συγκρότημα του Βέρνου ή Βίτσι (2128μ) και συνεχίζει με το Μουρίκι, το οποίο ενώνεται με τον τραχύ όγκο του Ασκίου η Σινιάτσικου (2111μ). Ένα από τα σπουδαιότερα βουνά, το οποίο αποτελεί το τελευταίο τμήμα αυτής της οροσειράς, είναι ο Βούρινος ή Μπούρινος με υψηλότερη κορυφή τον Ντρισινίκο (1866μ.) και χωρίζεται από τα Καμβούνια με την βαθιά χαράδρα που σχηματίζει ο ποταμός Αλιάκμων.
Η Περιφέρεια έχει σημαντικούς φυσικούς πόρους όπως ενεργειακά ορυκτά, μεταλλεύματα, δάση (50% της συνολικής της έκτασης), βοσκότοπους και το 65% των επιφανειακών υδάτινων πόρων της χώρας.
Επτά οι φυσικές λίμνες που απλώνονται στο λεκανοπέδιο της Δυτικής Μακεδονίας: η Βεγορίτιδα, των Πετρών, η Ζάζαρη, η Χειμαδίτιδα, της Καστοριάς, η Μικρή Πρέσπα, ένα μέρος της οποίας ανήκει στη Αλβανία, και η Μεγάλη Πρέσπα που το μεγαλύτερο τμήμα της ανήκει στη FYROM και στην Αλβανία. Μνημεία της φύσης είναι και οι μικρές ορεινές λίμνες που βρίσκονται σε μεγάλα υψόμετρα όπως η Γκιστόβα (2300μ) στον Γράμμο, οι λίμνες Μουτσάλια (1800μ) στην Επάνω Αρένα του Γράμμου και οι λίμνες της Φλέγγας (1950μ) στη Βάλια Κάλντα. Ενώ στον Νομό Κοζάνης, στη λεκάνη των Σερβίων από τα νερά του Αλιάκμονα σχηματίζεται η τεχνητή λίμνη του υδροηλεκτρικού φράγματος Πολυφύτου.
Τι Λωζάνη, τι Κοζάνη
Νομός ευεργετών, όπως ο Παπαγεωργίου, ο Χαρίσης και ο Δούμπας, αλλά και τόπος του παλαιότερου οικισμού της Ευρώπης, ο νομός Κοζάνης υπερηφανεύεται για την ιδιότητά του ως κέντρου της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, για την παραγωγή γουναρικών με επίκεντρο τη Σιάτιστα, η οποία ήταν η πρώτη αστική κοινωνία της χώρας, για τον σπάνιο κρόκο και τα παγκοσμίως γνωστά μάρμαρα. Η Σιάτιστα, που κάποτε αποτελούσε στρατηγικό κόμβο εμπορίου στην ευρύτερη περιοχή, με τα εντυπωσιακά αρχοντικά της να θυμίζουν την ακμή της, αποτελεί σήμερα παραγωγό και του εναλλακτικού ηλιαστού κρασιού.
Ορεινές και ημιορεινές εκτάσεις καλύπτουν το 74 % της έκτασης του Νομού. Αν και η φύση έχει οχυρώσει μορφολογικά την περιοχή με μεγάλες οροσειρές, ωστόσο φρόντισε να την προικίσει αντισταθμιστικά με σημαντικούς πόρους. ανεξερεύνητη φύση, η άγρια ομορφιά των ορεινών και ημιορεινών όγκων, ο Αλιάκμονας με τους ορμητικούς παραπόταμούς του – πηγή ζωής στην περιοχή από την αρχαιότητα έως σήμερα- η τεχνητή λίμνη Πολυφύτου με το εντυπωσιακό οικοσύστημά της και οι προστατευόμενοι βιότοποι καθιστούν την περιοχή μας ως έναν ελκυστικό προορισμό για όλες τις εποχές του χρόνου.
Η Κοζάνη στο YouTube
Παράλληλα, αρχαίες και βυζαντινές πόλεις με εντυπωσιακά ευρήματα (Αιανή, αρχαία Απιδέα, αρχαία πόλη Πολυμύλου, βυζαντινή κάστρο-πόλη Σερβίων), λαμπροί τάφοι (βασιλική νεκρόπολη Αιανής, μακεδονικοί τάφοι Εορδαίας), κατάγραφες βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες, αρχοντικά με χαρακτηριστική αρχιτεκτονική -μάρτυρες μιας άλλης σπουδαίας εποχής- περίτεχνα σμιλεμένοι ορεινοί οικισμοί, πέτρινα γεφύρια που στεφανώνουν ποτάμια και χείμαρρους, ήθη, έθιμα και αυθεντικοί άνθρωποι που ξέρουν να οργανώνουν γιορτές και να συντηρούν την παράδοση αποδεικνύουν τον πολιτιστικό πλούτο της περιοχής και περιμένουν τον επισκέπτη να τα ανακαλύψει.
Επιπλέον εδώ δραστηριοποιούνται βιομηχανίες και επιχειρήσεις στη μεταποίησης πρώτων υλών που παράγονται στην περιοχή. Η εξόρυξη λιγνίτη και μαρμάρων δεσπόζει στον τομέα των ορυχείων, ενώ τα αγροτικά και παραδοσιακά προϊόντα, με κορυφαίο τον Κρόκο Κοζάνης, χαρακτηρίζονται από εξαιρετική ποιότητα.
Φλώρινα, υπ αριθμόν 1 αγροτουριστικός προορισμός
Καλύτερος αγροτουριστικός προορισμός της Ελλάδας και μεταξύ των δέκα πρώτων της Ευρώπης ανακηρύχθηκε το 2007 ο νομός Φλώρινας, που εντός των ορίων του φιλοξενεί έξι λίμνες, μεταξύ των οποίων οι γνωστές Πρέσπες. Το στοιχείο βέβαια που ξεχωρίζει τις Πρέσπες από τους υπόλοιπους εθνικούς δρυμούς είναι η μεγάλη ποικιλομορφία σε φυσικές διαπλάσεις και τύπους ενδιαιτημάτων. Από το επίπεδο του νερού των λιμνών, όπου φωλιάζουν οι Πελεκάνοι, μέχρι τις βουνοκορφές των βουνών που περιβάλλουν τις Πρέσπες και βρίσκει κρησφύγετο ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos), συναντά κανείς μια σειρά από διαφορετικούς βιότοπους, καλαμιώνες, υγρολίβαδα, αγροτικές εκτάσεις, δασικές διαπλάσεις, υποαλπικά και αλπικά λιβάδια.
Η Φλώρινα στο Youtube
Αυτή ακριβώς η ποικιλία των βιοτόπων απεικονίζεται επίσης και στο μεγάλο αριθμό διαφορετικών μορφών ζωής, τόσο των φυτικών ειδών, που αποτελούν τη χλωρίδα της περιοχής, όσο και των ζώων που συνθέτουν την πανίδα της. Από τα 6.000 είδη φυτών της ελληνικής χλωρίδας, στις Πρέσπες απαντούν περίπου 1.400 είδη (σχεδόν το 25%). Από αυτά κάποια έχουν εξέχουσα σημασία. Η Κενταύρια της Πρέσπας (Centaurea prespana) είναι ενδημικό είδος, δεν υπάρχει δηλαδή πουθενά αλλού στο κόσμο, παρά μόνο σε αυτήν την περιοχή. Το παράσιτο Phelypaea prespana φύεται μόνο σε δύο σημεία των Βαλκανίων, το ένα είναι η Πρέσπα. Τα Βουνοκυπάρισσα ή Κέδρα ή Άρκευθοι, συνήθως φύονται με θαμνώδη μορφή. Στις Πρέσπες και κυρίως στο ψηλότερο σημείο του δρόμου που ενώνει την Κούλα με τους Ψαράδες, γύρω από το εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου, τα δύο είδη αυτών των φυτών (Juniperus foetidissima και Juniperus excelsa) υπάρχουν με την ιδιαίτερα σπάνια για την Ευρώπη μορφή υπεραιωνόβιων δένδρων.
Στην πανίδα της περιοχής εξέχουσα θέση καταλαμβάνουν τα πουλιά, με τους Πελεκάνους να αποτελούν σύμβολα του Δρυμού. Στην Ελλάδα ο αριθμός των πουλιών που έχουν παρατηρηθεί ξεπερνά τα τετρακόσια είκοσι είδη. Από αυτά, περίπου τα διακόσια εξήντα μπορεί να τα συναντήσει κανείς στις Πρέσπες. Τα εκατόν σαράντα περίπου είδη φωλιάζουν στην περιοχή, ενώ τα υπόλοιπα, είτε διαχειμάζουν, είτε επισκέπτονται την περιοχή κατά τη μετανάστευση.
Από τα επτά είδη πελεκάνων που υπάρχουν στο κόσμο, ο Αργυροπελεκάνος (Pelecanus crispus) και ο Ροδοπελεκάνος (Pelecanus onocrotalus) είναι τα δύο είδη που ενδημούν στην Ευρώπη και αναπαράγονται στην περιοχή, σε κοινές αποικίες αναπαραγωγής, αλλά με ξεχωριστές ομάδες φωλιών.Στις Πρέσπες αναπαράγεται ένας από τους μεγαλύτερους πληθυσμούς Αργυροπελεκάνου με αριθμό ζευγαριών που κυμαίνεται μεταξύ εκατόν δέκα-τετρακόσιων ενώ ο συνολικός αριθμός των ζευγαριών του δεν ξεπερνά τα χίλια τριακόσια σε παγκόσμιο επίπεδο.
Από τις υπόλοιπες τάξεις των πουλιών, σημαντική είναι η παρουσία και ενός ακόμα παγκόσμια απειλούμενου είδους, της Λαγγόνας (Phalacrocorax pygmaeus). Από τα διάφορα είδη ερωδιών, ο Αργυροτσικνιάς (Egretta alba) έχει στην περιοχή το μεγαλύτερο αναπαραγόμενο πληθυσμό στην Ελλάδα (έξι-είκοσι πέντε από τα τριάντα περίπου ζευγάρια). Η περιοχή αποτελεί ακόμα ένα από τα νοτιότερα σημεία αναπαραγωγής ενός «βόρειου» είδους, του Χηνοπρίστη (Mergus mergasner).
Εκτός όμως από τα πουλιά, στον Εθνικό Δρυμό Πρεσπών φιλοξενούνται και άλλες ομάδες ζώων. Υπάρχουν γύρω στα σαράντα πέντε είδη θηλαστικών, από τα οποία οχτώ είναι νυχτερίδες, ενώ από τα ερπετά έχουν παρατηρηθεί είκοσι ένα είδη, από τα οποία δύο είναι χελώνες, εννιά είδη είναι σαύρες και δέκα είναι φίδια. Από τα αμφίβια έχουν παρατηρηθεί έντεκα είδη.
Οι πρώτες μαρτυρίες για την τουριστική ανάπτυξη του νομού Φλώρινας προέρχονται από Λατίνους συγγραφείς για δύο πανδοχεία επί της Εγνατία οδού (αρχαία χάραξη). Για χρόνια οι Πρέσπες υπήρξαν ένα από τα παραθεριστικά κέντρα βυζαντινών αυτοκρατόρων και ευγενών. Σήμερα στην πόλη της Φλώρινας λειτουργούν 25 ξενοδοχεία συνολικής δυναμικότητας 872 κλινών, ενώ στο σύνολο του νομού υπάρχουν 82 ξενώνες.
Καστοριά, Μνημείο Φυσικού Κάλλους
Η πόλη της Καστοριάς πρωταγωνιστεί στον ομώνυμο νομό, με την επιβλητική λίμνη Ορεστιάδα να αποτελεί από μόνη της αξιοθέατο. Μια από τις ομορφότερες των Βαλκανίων, είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη φυσιογνωμία, την ιστορία και την εξέλιξη της πόλης. Έχει χαρακτηριστεί ως «Μνημείο Φυσικού Κάλλους» από το Υπουργείο Πολιτισμού και έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο «Φύση 2000».
Η έκτασή της είναι περίπου 28 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το μέγιστο βάθος της περίπου 9,5 μέτρα. Στην περιοχή υπάρχουν εννέα ρέματα που καταλήγουν στη λίμνη. Το μεγαλύτερο από αυτά είναι το ρέμα του Ξηροπόταμου.
Εκτός από τα ρέματα και το νερό της βροχής, η λίμνη Ορεστιάδα τροφοδοτείται και από πολλές υπολίμνιες πηγές. Είναι υγρότοπος μεγάλης σημασίας για τα υδρόβια, αλλά και για τα αρπαχτικά πουλιά και χρησιμεύει ως περιοχή αναπαραγωγής, διατροφής και διαχείμανσης.
Συντηρεί πλούσια ορνιθοπανίδα – περίπου 200 είδη – που περιλαμβάνει σπάνια και απειλούμενα είδη, προστατευόμενα από τη διεθνή και εθνική νομοθεσία.Χαρακτηριστικότερα από αυτά είναι οι λαγγόνες και οι αργυροπελεκάνοι, τέσσερα είδη ερωδιών, οι βουβόκυκνοι, οι αγριόπαπιες, οι νυχτοκόρακες, οι κορμοράνοι και πολλά παρυδάτια πουλιά.
Πέρα από τον μεγάλο αριθμό πουλιών που φιλοξενεί, είναι η μοναδική λίμνη στην Ελλάδα, στην οποία υπάρχουν σημαντικής έκτασης παρόχθια δάση υδρόφιλων δέντρων, που συνιστούν έναν από τους σπανιότερους οικότοπους της Ευρώπης.
Η Καστοριά στο Youtube
Η λίμνη της Καστοριάς είναι η δεύτερη πιο παραγωγική σε αλιεύματα λίμνη της Ελλάδας. Τα είδη των ψαριών που υπάρχουν στη λίμνη είναι ο κυπρίνος (Γριβάδι), η πέρκα, το τσιρώνι, το γλήνι, ο γουλιανός , η τούρνα, η πλατίκα το πρικί και η πεταλούδα.
Η Καστοριά είναι αμφιθεατρικά χτισμένη πάνω σε μια χερσόνησο που εισχωρεί στη λίμνη Ορεστιάδα, κάτω από τους ορεινούς όγκους του Γράμμου και του Βιτσίου. Η επεξεργασία και το εμπόριο της γούνας αποτέλεσαν για χρόνια τη βασική οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων της πόλης και έχουν ταυτίσει στο μυαλό του κόσμου την Καστοριά με τη γουνοποιία. Μετά τους κλυδωνισμούς στον κλάδο τα τελευταία χρόνια, καταβάλλεται προσπάθεια να αξιοποιηθεί η διεθνής ζήτηση για γούνες και να αναζητηθούν νέες αγορές.
Η τέχνη της κατασκευής γουναρικών αναπτύχθηκε από τους βυζαντινούς χρόνους, πιθανόν όταν οι πρώτοι καστοριανοί τεχνίτες μαθήτευσαν στην Κωνσταντινούπολη. Επιβλητικά, με έντονες τις αναμνήσεις άλλων εποχών, τα πέτρινα γεφύρια του νομού Γρεβενών αποτελούν εντυπωσιακά αξιοθέατα. Ο τουρισμός στην περιοχή είναι παραδοσιακή υπόθεση. Άλλωστε, σύμφωνα με την ιστορία, ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος Β’ επέλεξε το νομό Γρεβενών, για να χτίσει τα θερινά του ανάκτορα, λόγω της στρατηγικής θέσης και του φυσικού τοπίου. Ο γιος του Αλέξανδρος ο Μέγας σε νεαρή ηλικία καθόταν στο σπήλαιο των Νυμφών με θέα τους καταρράκτες της Τσούργιακας και σχεδίαζε το μέλλον.
Ο Όρλακιας στον Άρη
Τα Γρεβενά είναι πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού Γρεβενών. Έχει 10.939 κατοίκους (απογραφή 2001). Συνορεύει ανατολικά με τον νομό Κοζάνης, νοτιοδυτικά με τον νομό Λάρισας, δυτικά με τον νομό Ιωαννίνων και βορειοδυτικά με το νομό Καστοριάς. Το Νοέμβριο του 2007 ανακηρύχθηκαν επίσημα «Πόλη των Μανιταριών».
Το Μοναστήρι της Ζάβορδας θεωρείται το σημαντικότερο θρησκευτικό μνημείο της Δυτικής Μακεδονίας και ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα Μοναστήρια εκτός Αγίου Όρους. Απέχει από τη Δεσκάτη 5 χλμ. περίπου 20 λεπτά. Βρίσκεται στο όρος Καλλίστρατο Γρεβενών (το όρος πήρε το όνομα του από ένα μοναχό πού ασκήτευσε το 12 αιώνα εκεί). Το όνομα οφείλεται εις ομώνυμο χωριό που υπήρχε άλλοτε πλησίον του Μοναστηριού.
Μεταξύ των σωζομένων αρχαίων κωδίκων, βρίσκονται και μερικοί σπάνιοι και ο μοναδικός του “Λεξικού τού Πατριάρχου Φωτίου”.Το βιβλίο τούτο που έγραψε τον ένατο αιώνα ο Μέγας Φώτιος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, έξοχος ελληνιστής και φορέας της πρώτης αναγέννησης των γραμμάτων στο Βυζάντιο, περιλαμβάνει αποσπάσματα από συγγράμματα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, που σώζονταν κατά την εποχή του, δεν σώζονται όμως σήμερα (σ αυτό έγκειται η μεγάλη αξία του), με ερμηνεία των απαρχαιωμένων λέξεων, που δεν κατανοούσαν πλέον οι σύγχρονοί του. Επιγράφεται:”Φωτίου τού αγιωτάτου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως λέξεων συναγωγή, αί μάλλον τών άλλων ρήτορσι καί λογογράφοις ανήκουσιν είς χρείαν”.
Αυτή την περίοδο στο νομό Γρεβενών βρίσκονται σε εξέλιξη δύο ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα project, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν πόλο έλξης επισκεπτών. Σχεδιάζεται Κέντρο Παλαιοντολογίας στη Μηλιά Γρεβενών, προϋπολογισμού 5 εκατ. ευρώ, που θα φιλοξενήσει τους μεγαλύτερους χαυλιόδοντες στον κόσμο, μήκους 5 μέτρων, οι οποίοι ανακαλύφθηκαν στην περιοχή, μαζί με άλλα ευρήματα. Η μελέτη σκοπιμότητας έχει ήδη εκπονηθεί από το ΕΚΒΙ, ενώ οι υπόλοιπες μελέτες δρομολογούνται από το Μουσείο Γουλανδρή και την Αναπτυξιακή Εταιρεία Γρεβενών. Ο φάκελος για την ένταξη της δράσης στο ΕΣΠΑ αναμένεται να υποβληθεί το 2009. Το μουσείο θα αναπτυχθεί σε οικόπεδο 28 στρεμμάτων, όπου θα δημιουργηθεί… Jurassic Park, ενώ το Κέντρο Παλαιοντολογίας θα φιλοξενεί χώρο παρουσιάσεων, εργαστήρια, εκθεσιακό χώρο και ξενώνα. Το τελευταίο οκτάμηνο το μικρό μουσείο που λειτουργεί σήμερα στη Μηλιά έχει δεχθεί περίπου 3.000 επισκέψεις.
Σε εξέλιξη βρίσκεται και το δεύτερο project για το διεθνές αστεροσκοπείο του Όρλιακα, το οποίο στηρίζεται στην προσπάθεια του Θανάση Οικονόμου, επικεφαλής της έρευνας της NASA για τον Άρη. Ο Γρεβενιώτης αστροφυσικός, μάλιστα, έχει ονομάσει Όρλιακα μια περιοχή του κόκκινου πλανήτη σε ανάμνηση της πατρίδας του. Στην παρούσα φάση έχουν ολοκληρωθεί οι πρώτες μελέτες. Σχεδιάζεται επίσης η δημιουργία πλανητάριου, που θα συνδέεται με το αστεροσκοπείο. Η οροσειρά της Πίνδου δεν έχει φωτορύπανση και θεωρείται ιδανικός τόπος για την εγκατάσταση ενός διεθνούς αστεροσκοπείου.
