asxetos.gr 15 χρόνια χρηστικό περιεχόμενο
Η αμφιθεατρικά χτισμένη πόλη, στους πρόποδες του βουνού Γυμνάδι, αλλά και τα υπόλοιπα 24 χωριά της περιοχής είναι χώροι με μοναδική θέα, πλημμυρισμένοι από αμέτρητες φυσικές ομορφιές. Η ποικιλία του εδαφικού στοιχείου, μια αγκαλιά από βουνά και ποτάμια που θα συναντήσετε, θα σας απορροφήσει τις αισθήσεις.
Είναι πνιγμένα κάτω από βαθύσκια πλατάνια. Στις πετροκτισμένες βίγλες πάνω από τις ποτάμιες κοιλάδες και τα περάσματα, εκτείνονται τα Μαστοροχώρια της Κόνιτσας. Με κεφαλοχώρι την Πυρσόγιαννη, 31 χιλιόμετρα από την Κόνιτσα, κτισμένα δεξιά και αριστερά του ποταμού Σαραντάπορου, φτάνουν μέχρι τις παρυφές του Γράμμου.
Η ιστορία τους ξεκινά από το 16ο αιώνα, την εποχή των συνεχών μετατοπίσεων των πληθυσμών. Σταδιακά, οι ντόπιοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την αγροτική και κτηνοτροφική εργασία, που δεν απέδιδε πλέον και άρχισαν να αναδεικνύουν την τέχνη τους στο πελέκημα και στο χτίσιμο της πέτρας, στο σκάλισμα του ξύλου και στη ζωγραφική (αγιογραφία).
Εργάζονταν συνήθως σε ομάδες (μπουλούκια – συντεχνίες) και μετακινούνταν όλοι μαζί σε συγκεκριμένες εποχές του χρόνου. Πολλοί από αυτούς τους μαστόρους τράβηξαν για χώρες του εξωτερικού: Τουρκία, Αμερική, Κονγκό, Αβησσυνία, Αίγυπτος, Σουδάν, Αιθιοπία, Ταγκανίκα, Περσία και Ινδία.
Μιλούσαν μεταξύ τους μια συνθηματική γλώσσα, τα “κουδαρίτικα”, για να μην τους καταλαβαίνουν τα αφεντικά του σπιτιού, όπου εργάζονταν. Για παράδειγμα, την κυρά ή αφεντικίνα, την έλεγαν Ντένσκα ή Μπαρέσω. Το αφεντικό, Μπαρέ. Η φράση “η Μπαρέσω θα πραβίσει μάνιμα για το μακρύ”, σήμαινε “η κυρά θα φτιάξει φαγητό για το μεσημέρι”.
Από τα Μαστοροχώρια, η Πυρσόγιαννη, η Καστανέα (ή Καστάνιανη), η Πηγή (ή Πεκλάρι), η Βούρμπιανη και το Κάντσικο (ή Δροσοπηγή) ήταν φημισμένα χωριά με μαστόρους της πέτρας. Το Γαναδιό είχε πλούσιους εμπόρους, ξενιτεμένους στα ανατολικά κράτη κυρίως. Ο Γοργοπόταμος φημιζόταν για τους σκαλιστάδες του ξύλου, τους γνωστούς ξυλογλύπτες του Τουρνόβου ή αλλιώς Ταλιαδόρους. Τα περισσότερα ξυλόγλυπτα τέμπλα των εκκλησιών της Ηπείρου και άλλα σε άλλες περιοχές της Ελλάδας είναι δικά τους έργα. Το χωριό Χιονάδες, κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, γέννησε τους περίφημους Χιοναδίτες ζωγράφους, λαϊκούς αγιογράφους της Ηπείρου, που εξαπλώθηκαν σε περίπου εκατό γειτονικά χωριά. Στη βιβλιοθήκη της Πυρσόγιαννης, οι ντόπιοι έχουν περισυλλέξει αξιόλογο ανέκδοτο υλικό (γράμματα και φωτογραφίες, καθώς και εργαλεία της μαστορίτικης τέχνης).
Τα ίδια τα πετρόκτιστα σπίτια των χωριών δείχνουν με τον καλύτερο τρόπο τη σπουδαία τέχνη των μαστόρων. Η όψη των σπιτιών διέφερε από χωριό σε χωριό, λόγω της διαφορετικής ποιότητας και απόχρωσης της πέτρας, με την οποία κτίστηκαν. Για παράδειγμα, λέγεται ότι η πέτρα της Πυρσόγιαννης ήταν κατώτερης ποιότητας από αυτήν της γειτονικής Καστάνιανης. Γι’ αυτό και στην Πυρσόγιαννη, οι μαστόροι χρησιμοποιούσαν και ξυλοδεσίματα για να ενισχύσουν τους τοίχους. Ο Σαραντάπορος που έστεκε εμπόδιο ανάμεσα σε πολλά χωριά, οι ανήφοροι που οδηγούσαν στα μέρη όπου ήταν σκαρφαλωμένα τα Μαστοροχώρια και τα πρωτόγονα μέσα μεταφοράς (ζώα και κάρα) εμπόδιζαν τη μεταφορά πέτρας από άλλα χωριά. Ο καθένας συμβιβαζόταν με αυτό που υπήρχε γύρω του.
Τα τελευταία χρόνια γίνονται κάποιες προσπάθειες – κύρια από τους κατοίκους και τους τοπικούς φορείς – να ξαναζωντανέψει η τέχνη των μαστόρων. Ακόμα, να αναπαλαιωθούν παλιά σπίτια και να αναδειχτούν τα παλιά καλντερίμια. Τα θαμμένα κάτω από το τσιμέντο. Επίσης, όσοι έχουν πλέον την οικονομική δυνατότητα προσπαθούν να αντικαταστήσουν τις σκεπές από τσίγκο με τις παραδοσιακές από πέτρινες πλάκες ή κεραμίδι. Ο τσίγκος χρησιμοποιήθηκε ευρέως, για να αντικαταστήσει τις παλιότερες, φθαρμένες σκεπές, λόγω της φθήνιας του ως υλικού και εξαιτίας της άσχημης οικονομικής κατάστασης των περισσότερων Ηπειρωτών. Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι στην Ελλάδα της ΟΝΕ και του μετρό, η Ηπειρος συνεχίζει να είναι η φτωχότερη περιφέρεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Είναι τόσο όμορφα, και όμως, σε ό,τι αφορά τους ίδιους τους κατοίκους, ο αριθμός τους μειώνεται συνεχώς. Όσοι απέμειναν, είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία ηλικιωμένοι. Η ανεργία, η έλλειψη υποδομών, η μόνιμη αίσθηση εγκατάλειψης οδήγησαν και οδηγούν τους νεότερους στη μετανάστευση, εσωτερική ή εξωτερική. Το αποτέλεσμα είναι τα περισσότερα χωριά να δίνουν την εικόνα ερήμωσης. Μια εικόνα, που βελτιώνεται μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες, λόγω της εφήμερης επιστροφής κάποιων αδειούχων.
Οι επισκέπτες μπορούν να βρουν κατάλυμα στα ξενοδοχεία, στους ξενώνες και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια της γειτονικής Κόνιτσας (η απόσταση από την πρωτεύουσα της επαρχίας δεν ξεπερνά τη μισή ώρα με το αυτοκίνητο). Η Πυρσόγιαννη και η Μόλιστα διαθέτουν παραδοσιακούς ξενώνες. Σε όλα τα χωριά λειτουργούν καφενεία και εστιατόρια.
Η Κόνιτσα απέχει από την Αθήνα 502 χιλιόμετρα, από τη Θεσσαλονίκη 300 και από την Καστοριά 154. Στην Ηπειρωτική, ακριτική αυτή γωνιά ανοίγονται μπροστά στα μάτια σας γοητευτικά και επιβλητικά τοπία. Η αμφιθεατρικά χτισμένη πόλη, στους πρόποδες του βουνού Γυμνάδι, αλλά και τα υπόλοιπα 24 χωριά της περιοχής είναι χώροι με μοναδική θέα, πλημμυρισμένοι από αμέτρητες φυσικές ομορφιές. Η ποικιλία του εδαφικού στοιχείου, μια αγκαλιά από βουνά και ποτάμια που θα συναντήσετε, θα σας απορροφήσει τις αισθήσεις. Εκτός όμως από τη φύση που θα σας υποδεχτεί φορώντας τα καλά της και η ανθρώπινη παρουσία, χωρίς να υστερεί, θα σας δείξει τι σημαίνει φιλοξενία και πάθος για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Εδώ βρίσκεται επίσης η πρωτεύουσα της λαϊκής αρχιτεκτονικής του Νομού Ιωαννίνων.
Τα πέτρινα γεφύρια, τα λιθόκτιστα αρχοντικά, τα ιστορικά μοναστήρια, ο αμόλυντος εθνικός δρυμός Βίκου-Αώου, οι πανέμορφες διαδρομές για πεζοπορία και οι άλλες αθλητικές προκλήσεις της περιοχής, καθιστούν την Κόνιτσα πόλο έλξης τουριστών από όλο τον κόσμο. Η περιοχή αυτή εύκολα μαγεύει και καθηλώνει με την ομορφιά της κάθε επισκέπτη.
Το σπίτι της Χάμκως, μητέρας του Αλή Πασά, το αρχοντικό του Χουσεϊν Μπέη και το τούρκικο τζαμί του Σουλτάν Σουλεϊμάν(1536 μ.Χ) είναι τα χαρακτηριστικότερα δείγματα οικοδομημάτων αυτής της περιόδου. Εκτός αυτών, εκκλησίες, βρύσες, μνημεία αλλά και η πλειοψηφία των κατοικιών κοσμούν την Κόνιτσα. Λίγο πιο κάτω από την πλατεία υπάρχει ο Προσκυνηματικός Ιερός Ναός του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού. Στην αυλή του Ναού βρίσκεται ο ανδριάντας του Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης κηρού Σεβαστιανού (+1994) ο τάφος του οποίου βρίσκεται στην Ιερά Μονή Παναγίας Μολυβδοσκέπαστης.
Δεξιά όπως κοιτάμε την πόλη μέσα από το βουνό, ξεχύνεται ο ποταμός Αώος με το παλιό πέτρινο γεφύρι που σώζεται ακόμα σε καλή κατάσταση. Είναι το μεγαλύτερο σε ύψος και πλάτος μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων. Έργο του λαϊκού αρχιτέκτονα και πρωτομάστορα της πέτρας, Ζιώγα Φρόντζου ξεκίνησε να χτίζεται το 1823 και ολοκληρώθηκε το 1871. Βρίσκεται λίγα μέτρα πιο κάτω από το τζαμί, στην έξοδο της χαράδρας του Αώου. Για την ασφαλέστερη διέλευση των κατοίκων, στο κέντρο της καμάρας υπήρχε ένα καμπανάκι που το βλέπουμε και σήμερα όταν φυσούσε ο αέρας χτυπούσε και προειδοποιούσε τους διαβάτες να προσέχουν τα ζώα και το φορτίο. Δίπλα στο γεφύρι βρίσκεται ο δρόμος που πάει στο Μοναστήρι του Στομίου, απόσταση 1-1,30 ώρες, γιατί δεν υπάρχει κατάλληλος δρόμος για το αυτοκίνητο.
Η Κόνιτσα μπορεί να χαρακτηριστεί κέντρο της Ηπείρου όσον αφορά στις δραστηριότητες περιπέτειας (rafting, kayak, parapente κ.λπ.), ενώ η ευρύτερη περιοχή έχει τις δικές της απρόσμενες ομορφιές. Μία διαρκής αναμέτρηση με τα στοιχεία της φύσης, με τις δυνάμεις σας και με το πόσο ψηλά αντέχετε να φθάσει η αδρεναλίνη στο αίμα σας.
Για όσους λατρεύουν τη φύση και αναζητούν την ένταση και την περιπέτεια στον ελεύθερο χρόνο τους, η Κόνιτσα έχει να προσφέρει πληθώρα επιλογών που υπόσχονται πλούσιες συγκινήσεις και άμεση επαφή με το σπάνιας ομορφιάς τοπίο της περιοχής.
Αν ο χαρακτήρας σας ταιριάζει περισσότερο με το υγρό στοιχείο, ο Αώος και ο Βοϊδομάτης, δύο από τα πιο όμορφα και καθαρά ποτάμια της Ελλάδας, προσφέρονται για kayak και rafting σε διαδρομές οι οποίες θα ικανοποιήσουν τόσο τους “πρωτάρηδες” όσο και τους πιο έμπειρους των αθλημάτων.
Για τους σύγχρονους “Ικάρους”, η επιλογή είναι μία : parapente. Προκαλέστε τους αιθέρες και ετοιμαστείτε για υψηλά επίπεδα αδρεναλίνης σε μία πρόσωπο με πρόσωπο αναμέτρηση με τα σύννεφα (και τις μπεκάτσες βέβαια…)
Όσοι ενστερνίζονται το γνωμικό … “καβάλα παν στην εκκλησιά, καβάλα προσκυνάνε” θα πρέπει να δοκιμάσουνε την αντοχή τους με ένα ποδήλατο βουνού (mountain bike) σε ατέλειωτες πευκόφυτες διαδρομές.
Το απόλυτο “δέος” : διασχίστε τα υπέροχα φαράγγια της περιοχής και σταθείτε με δέος και σεβασμό μπροστά στο μεγαλείο της φύσης. Εδώ πλέον τα λόγια περισσεύουν.
Αναρρίχηση: Οι φανατικοί του αθλήματος πολλοί. Αν δοκιμάσετε και εσείς θα καταλάβετε γιατί. Τα μέρη από τα οποία έχετε να επιλέξετε άπειρα. Μη μας ρωτήσετε πώς είναι να βλέπετε τον κόσμο κρεμασμένοι από ένα βράχο. Δοκιμάστε το !
Για τους λάτρεις του σκι, σε κοντινή απόσταση από την Κόνιτσα βρίσκεται το χιονοδρομικό κέντρο της Βασιλίτσας (σε υψόμετρο 1300 μέτρων στη βόρεια πλευρά του Αώου) με διαφορετικές πίστες για αρχάριους, μικρά παιδιά, αλλά και εξοικιωμένους.
Οι επιλογές λοιπόν δεν είναι το ζητούμενο στην Κόνιτσα. Το ζητούμενο είναι η φαντασία σας, η όρεξη και βέβαια η φυσική σας κατάσταση.
Μη φύγετε από την περιοχή χωρίς να δοκιμάσετε κατσικάκι στη γάστρα, προβατίνα στα κάρβουνα, πέστροφα στα κάρβουνα, τα νοστιμότατα ντόπια τυριά και τις παραδοσιακές πίτες. Και μη ξεχάσετε να συνοδεύσετε το φαγητό σας με το εξαιρετικό ντόπιο κρασί και το ονομαστό τσίπουρο. Στο χωριό Μολυβδοσκέπαστη που βρίσκεται 15 χλμ. από την Κόνιστα λειτουργεί εργαστήριο τσίπουρου.
Τελικά ο καθένας έχει τους λόγους του για να θεωρεί την Κόνιτσα μοναδική.
Η Κόνιτσα απέχει από τα Γιάννενα 64km και έχει υψόμετρο 630μ. Ο πληθυσμός της, σύμφωνα με την απογραφή του 1991, είναι 2.858 κάτοικοι.
Πως θα πάτε
Από τη Θεσσαλονίκη, η συντομότερη διαδρομή είναι μέσω Βέροιας και Καστανιάς. Δεν θα οδηγήσετε περισσότερο από 4 ώρες, ενώ τα τοπία που στο μεταξύ θα έχετε συναντήσει θα σας εντυπωσιάσουν.
Αν θέλετε να κινηθείτε “off road”, σας προτείνουμε να κινηθείτε στην κλασική διαδρομή Θεσσαλονίκη-Γρεβενά, από εκεί θα ανηφορίσετε προς το Χιονοδρομικό Κέντρο της Βασιλίτσας και μετά θα ακολουθήσετε ανατολική πορεία που διασχίζει τη κοιλάδα του Αώου. Θα συναντήσετε χωριά ξεχασμένα από το χρόνο, ψηλά στα αριστερά σας θα σας κοιτούν οι αλπικές κορυφές της Τύμφης, ενώ στα δεξιά σας θα έχετε τον επιβλητικό Σμόλικα. Το θέαμα είναι μάλλον μοναδικό στην Ελλάδα. Από τη Βασιλίτσα μέχρι την Κόνιτσα θα διανύσετε 60 χιλιόμετρα άγριας φυσικής ομορφιάς. Η διαδρομή αυτή ενδεχομένως να είναι μη προσπελάσιμη σε περιόδους κακοκαιρίας.
Από Αθήνα, έχετε τις εξής εναλλακτικές:
1. Ακολουθείτε την Εθνική οδό Αθηνών Πατρών μέχρι το Ρίο, περνάτε με φέρυ μποτ στο Αντίριο και ακολουθείτε την εθνική οδό περνώντας από Αγρίνιο, Αμφιλοχία, Αρτα με προορισμό τα Ιωάννινα. Από εκεί ακολουθώντας το δρόμο προς Κοζάνη, θα βρείτε την Κόνιτσα ύστερα από 45 λεπτά περίπου. Αυτή είναι και η ταχύτερη εναλλακτική.
2. Ακολουθείτε την Εθνική Οδό Αθηνών Λαμίας μέχρι την παράκαμψη για Δελφούς, όπου και αφήνετε τον αυτοκινητόδρομο για να συναντήσετε τα πανέμορφα νότια παράλια της Στερεάς Ελλάδας. Θα περάσετε από Γαλαξίδι, Ιτέα, Ναύπακτο μέχρι να συναντήσετε την Εθνική Οδό Πατρών Ιωαννίνων, από όπου θα ακολουθήσετε την ίδια πορεία με την διαδρομή 1 (Αγρίνιο, Αμφιλοχία, Αρτα, Ιωάννινα).
3.Ακολουθείτε την Εθνική Οδό μέχρι το ύψος της Λαμίας, όπου στρίβετε στην παράκαμψη για Δομοκό. Θα οδηγήσετε ατέλειωτες ευθείες στην καρδιά του Θεσσαλικού κάμπου, περνώντας από την Καρδίτσα, τα Τρίκαλα και την Καλαμπάκα, δίπλα στα υποβλητικά Μετέωρα. Κατόπιν θα διασχίσετε κάθετα την Πίνδο, ακολουθώντας την εκπληκτικής ομορφιάς διαδρομή από το πέρασμα της Κατάρας, θα συναντήσετε το Μέτσοβο και λίγο αργότερα θα αντικρίσετε τα Ιωάννινα. Από εκεί θα συνεχίσετε βόρεια στην Εθνική οδό προς Κοζάνη και 45 λεπτά αργότερα θα βρίσκεστε στην Κόνιτσα.
Αεροπορικώς
Αθήνα-Ιωάννινα:
Τρεις πτήσεις καθημερινά (δύο από την Ολυμπιακή, μία από την AEGEAN).
Θεσσαλονίκη-Ιωάννινα:
Καθημερινό δρομολόγιο από την Ολυμπιακή.
Από τα Ιωάννινα θα φτάσετε στην Κόνιτσα είτε με λεωφορείο, είτε με ενοικιασμένο αυτοκίνητο.
Από τα Ιωάννινα η Κόνιτσα απέχει 64 χλμ
Η Κόνιτσα συνδέεται οδικώς με όλα τα χωριά της επαρχίας με λεωφορεία του ΚΤΕΛ.
Η Κόνιτσα στο διαδίκτυο
Ξενοδοχεία και δωμάτια στην Κόνιτσα:
http://www.konitsa.net.gr/stay/hotels.asp
Πολλές πληροφορίες για την περιοχή στις διευθύνσεις:
Η Κόνιτσα σε εικόνες
http://www.e-konitsa.gr/a/index.php?option=com_zoom&Itemid=62&catid=5
