asxetos.gr 15 χρόνια χρηστικό περιεχόμενο
Είναι το πιο απομονωμένο κατοικημένο νησί του κόσμου. Ανήκει στη Χιλή, όμως βρίσκεται πολύ μακριά από τη χώρα, στο σύμπλεγμα της Πολυνησίας και του Ειρηνικού Ωκεανού. Τα λίθινα αγάλματα είναι αυτά που έχουν κάνει το νησί διάσημο. Ονομάζονται Μοάι, έχουν λαξευτεί από ένα κομμάτι πέτρας, ζυγίζουν 80 τόνους κι έχουν ύψος κατά μέσο όρο τεσσεράμισι μέτρα.
Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί 887 αγάλματα και 250 πλατφόρμες πάνω στις οποίες τα τοποθετούσαν οι κάτοικοι διάσπαρτα σε όλο το νησί. Ο συμβολισμός τους παραμένει ένα μυστήριο. Το σίγουρο είναι ότι η κατασκευή τους συνέβαλλε αποφασιστικά στην καταστροφή του περιβάλλοντος και της πλούσιας πανίδας και χλωρίδας, καθώς οι ιθαγενείς χρειάζονταν πολύ ξύλο για τη μεταφορά τους από το λατομείο στις υπόλοιπες περιοχές, κυρίως κατά μήκος των ακτών. Έχει υπολογιστεί ότι 50-150 άτομα χρειάζονταν για να μεταφέρουν το καθένα πάνω σε κυλίνδρους και έλκηθρα.
Τα μυστήρια γιγάντια αγάλματα, υπολείμματα ενός χαμένου πολιτισμού που σαγηνεύει τους τουρίστες, τα οποία ορθώνονται ως βουβοί σκοποί κατά μήκος της βραχώδους ακτής, αποτελούν τον μεγαλύτερο θησαυρό στη Νήσο του Πάσχα. Ωστόσο, για τους ντόπιους αποτελούν πρόβλημα. Πρόβλημα διαχείρισης των εκατοντάδων άλλων πέτρινων μορφών που βρίσκονται διάσπαρτες σε ολόκληρο το νησί, πολλές από τις οποίες έχουν υποστεί σημαντικές φθορές ή εξακολουθούν να είναι πεσμένες ή θαμμένες στη γη.
Ορισμένοι έμποροι και πολιτικοί, καθώς και κάποιοι αρχαιολόγοι επιθυμούν διακαώς την αναστήλωση όλων των αγαλμάτων Μοάι. Όμως, πολλοί κάτοικοι της Ράπα Νούι, όπως είναι το πολυνησιακό όνομα της Νήσου του Πάσχα, αντιμετωπίζουν με καχυποψία και ανησυχία αυτό το ενδεχόμενο. «Δεν θέλουμε να γίνουμε ένα αρχαιολογικό θεματικό πάρκο, μια Ντίσνεϊλαντ των Μοάι», τονίζει ο δήμαρχος της Χάνγκα Ρόα, της μεγαλύτερης κοινότητας του νησιού, Πέντρο Παόα. «Θα πρέπει να υπάρξει κάποιος σοβαρός λόγος για την αποκατάσταση όλων των αγαλμάτων Μοάι», συμπλήρωσε ο δήμαρχος.
Οι αποκατεστημένοι Μοάι, που τοποθετήθηκαν και πάλι σε οριζόντια στάση προκειμένου να εκτεθούν στους επισκέπτες, στους πέντε-έξι πιο δημοφιλείς αρχαιολογικούς χώρους της Νήσου του Πάσχα δεν ξεπερνούν τους 50. Όμως, ο συνολικός αριθμός των πεσμένων ή θαμμένων αγαλμάτων ξεπερνά τα 900 και εξακολουθούν να αυξάνονται όσο συνεχίζονται οι ανασκαφές.
Τα περισσότερα Μοάι βρέθηκαν στο λατομείο της πλαγιάς του λόφου στο Ράνο Ραράκου, όπου οι πρώτοι κάτοικοι εξόρυξαν την πρώτη ύλη και σμίλεψαν τα αγάλματα από συμπιεσμένη ηφαιστειακή στάχτη. Το πιο επιβλητικό από αυτά είναι το φημισμένο El Gigante που ζυγίζει γύρω στους 155 τόνους και το ύψος του φτάνει τα 22 μέτρα! Τα μόνα «μοάι» που κοιτούν προς τη θάλασσα είναι τα επτά «άχου – ακίβι» και η προφορική ντόπια παράδοση έλεγε πως ήταν οι «επτά ανιχνευτές», οι επτά πρίγκιπες που έστειλε ο Hotu Motua για να βρουν μια γη για τους μετανάστες.
«Ο μεγάλος αριθμός των αγαλμάτων είναι ευλογία και κατάρα. Πολλά έχουν ήδη καταστραφεί, αλλά λόγω του μεγάλου αριθμού θα πρέπει κάποια στιγμή να αποφασιστεί ποια θα σωθούν και ποια όχι», ανέφερε η Αμερικανίδα αρχαιολόγος και επικεφαλής του Σχεδίου για τα Αγάλματα της Νήσου του Πάσχα, Τζο Αν Τίλμπουργκ. Πολλοί από τους 3.800 κατοίκους του νησιού ισχυρίζονται ότι έχουν ήδη συντηρηθεί αρκετά Μοάι, ώστε να εξασφαλίζεται η σταθερή προσέλευση τουριστών, η οποία αποτελεί τη βασική πηγή εσόδων των κατοίκων. Ο αριθμός των επισκεπτών ξεπέρασε τους 45.000 για το 2005 από 9.000 το 1990.
Το μισό περίπου νησί, το οποίο αποτελεί τμήμα της Χιλής από το 1888 έχει ανακηρυχθεί εθνικός δρυμός και δεν μπορεί να ανοικοδομηθεί ή να καλλιεργηθεί. Το υπόλοιπο 30% είναι πρώην βοσκοτόπι, το οποίο έχει πλέον περιέλθει στην κατοχή της Χιλιανής κυβέρνησης, η οποία απαγορεύει την εκμετάλλευσή του, προκαλώντας την μήνι των κατοίκων του νησιού.
Ειδικά στην περιοχή Rano Raraku, που αποτέλεσε τον τόπο παραγωγής των περισσότερων moai, υπάρχει και ο μεγάλος εντυπωσιακός κρατήρας του νησιού. Η πρωτεύουσα, Χάνγκα Ρόα, διαθέτει μια μεγάλη αγορά, καθώς και το μουσείο Sebastian Englert, πλούσιο από αρχαιολογικά ευρήματα, ντοκουμέντα για τη ζωή των ιθαγενών και τη δημιουργία του νησιού. Όλοι οι αρχαιολογικοί χώροι αποτελούν κομμάτι του Εθνικού Πάρκου του νησιού.
Επίσης, ένα από τα πιο δημοφιλή σημεία είναι η παραλία Anakena, με υπέροχα νερά, ιδανικά για ξένοιαστες βουτιές. Λευκή άμμος και φοίνικες, κατά μήκος της ακτής, συνθέτους ένα ειδυλλιακό τοπίο. Ομορφες παραλίες υπάρχουν ακόμη σε πολλά σημεία του νησιού. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά σημεία είναι ακόμη οι σπηλιές και τα υπόγεια περάσματα που οδηγούν στα βάθη της ηφαιστειογενούς γης, φτιάχνοντας απίστευτους λαβύρινθους.
Οι αρχαιολογικοί τόποι στο νησί ξεπερνούν τις 20.000, το 40% των οποίων έχουν υποστεί μεγάλη ή ολοσχερή καταστροφή. Όσο αυξάνεται το τμήμα του νησιού που ανακηρύσσεται διατηρητέο από τους αρχαιολόγους, τόσο λιγοστεύει η γη που μπορούν να καλλιεργήσουν οι κάτοικοι.
Ωστόσο σημαντικός αριθμός κατοίκων της Ράπα Νούι θεωρούν τα αγάλματα ιερά και ό,τι σχετίζονται με την πίστη των προγόνων τους. Χιλιάδες από αυτούς πουλήθηκαν ως σκλάβοι από τους Περουβιανούς που επέδραμαν στο νησί. Το μεγαλύτερο σχέδιο αποκατάστασης και συντήρησης των αγαλμάτων Μοάι υλοποιήθηκε στη δεκαετία του ’90. Τη συντήρηση των αγαλμάτων ανέλαβαν γερμανικές και αμερικανικές εταιρείες, οι οποίες δέχθηκαν μεγάλη κριτική. «Η αλήθεια είναι ότι οι μεγάλες βιομηχανίες χημικών πραγματοποιούν πειράματα εδώ. Δεν προσφέρουν καμία εγγύηση ότι οι συνέπειες για τους κατοίκους σε τριάντα χρόνια δεν θα είναι οδυνηρές», τόνισε ο βοηθός της κ. Βαν Τίλμπουργκ, Κρίστιαν Πακαράτι.
Πριν φτάσουν οι πρώτοι άνθρωποι στο απομονωμένο νησί, το οποίο έχει έκταση 164 τετραγωνικών χιλιομέτρων, υπήρχαν στο έδαφός του 16 εκατομμύρια φοίνικες και πλούσια δάση που αποτελούνταν από 20 διαφορετικά φυτικά είδη. Όμως όταν έφτασαν οι πρώτοι Ολλανδοί άποικοι στη Νήσο του Πάσχα το 1722, το μόνο που βρήκαν ήταν οι τεράστιες απόκοσμες κεφαλές κι ένα τοπίο με ελάχιστη βλάστηση. Τα δέντρα του νησιού είχαν όλα κοπεί. Το νησί έχει μείνει στην ιστορία ως παράδειγμα περιβαλλοντικής καταστροφής που προκαλείται από τους κατοίκους και αφανίζει τον πολιτισμό τους. Σήμερα ανήκει στη Χιλή.
Επιπλέον, η κυβέρνηση της Χιλής υπολογίζει το κόστος της αποκατάστασης και της συντήρησης ενός και μόνον αγάλματος Μοάι στα 500.000 δολάρια. «Δεδομένου ότι τα αγάλματα ξεπερνούν τα 900, μπορείτε εύκολα να υπολογίσετε το κόστος. Συζητάμε για ένα έργο πεντακοσίων εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ ο προϋπολογισμός του δήμου δεν ξεπερνάει το ένα εκατομμύριο και πολλοί κάτοικοι της Ράπα Νούι κατηγορούν το κράτος, το οποίο θεωρούν ότι τους έχει εγκαταλείψει», υπογραμμίζει ο δήμαρχος Παόα.
Όμως και οι αρχαιολόγοι από την πλευρά τους έχουν κατ’ επανάληψη εκφράσει τη θλίψη τους για την αρνητική στάση των κατοίκων απέναντι στο έργο αποκατάστασης και συντήρησης των αγαλμάτων Μοάι. «Η έλλειψη θέσεων εργασίας κατά το παρελθόν καθιστούσε τους κατοίκους εξαιρετικά αρνητικούς στις ανασκαφές. Η έλλειψη εμπιστοσύνης ήταν τέτοια, που χρειάστηκε να φυλακιστούν ορισμένοι ντόπιοι για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε και να ολοκληρώσουμε το έργο μας», ανέφερε ο διευθυντής του αρχαιολογικού μουσείου της νήσου, Φρανσίσκο Τόρες Χοτστέτερ.
Η διένεξη αυτή μεταξύ των κατοίκων και των αρχαιολόγων οφείλεται εν πολλοίς στο γεγονός ότι οι κάτοικοι έχουν κουραστεί από τη συνεχή παρουσία αρχαιολόγων στο νησί. Από την πρώτη εξερευνητική αποστολή με επικεφαλής τον Θορ Χέγιερνταλ, ο οποίος μετέβη στην περιοχή πριν από μισό περίπου αιώνα, η Νήσος του Πάσχα αποτέλεσε μαγνήτη κάθε είδους επιστημόνων: αρχαιολόγων, ανθρωπολόγων, εθνολόγων, μουσικολόγων, βοτανολόγων, βιολόγων και ιστορικών τέχνης.
Σύμφωνα με νέα επιστημονικά στοιχεία, το νησί, στη μέση του Νότιου Ειρηνικού, σε απόσταση 3.600 χιλιομέτρων από τις ακτές της Χιλής, κατοικήθηκε κοντά στο 1200, πολύ αργότερα από ό,τι πίστευαν μέχρι τώρα οι επιστήμονες. H κοντινότερη ακτή, αυτή της Ταϊτής, απέχει σχεδόν έξι ώρες με το αεροπλάνο. Ένα ταξίδι στο νησί το Πάσχα μπορεί να διαρκέσει 21 μέρες σε συνδυασμό με επισκέψεις στη Γαλλική Πολυνησία. Πιο αναλυτικά θα επισκεφθείτε τα εξής μέρη: Σαντιάγκο (2 διανυκτερεύσεις), Νησί του Πάσχα (4), Παπέετε (3), Μοορέα (2), Χουαχίνε (2), Μπόρα Μπόρα (2), Νούκου Χίβα (3) και με παραμονή σε ξενοδοχεία 5 η 4 αστέρων το ταξίδι κοστίζει 7.990 ευρώ το δίκλινο και 9.890 το μονόκλινο. Οι ντόπιοι μιλούν Ισπανικά.
Στο Διαδίκτυο
http://www.polynesia.com/rapa-nui/index.html
http://www.netaxs.com/~trance/rapanui.html
http://www.mysteriousplaces.com/Easter_Island/index.html
