Στο Ζ-άκρο της Κρήτης

Αν το να ξαπλώνετε διαβάζοντας στις αιώρες και στις πολυθρόνες είναι κάτι που σας κάνει να βαριέστε, αν το να κολυμπάτε και να απολαμβάνετε τον ήλιο στην αμμώδη παραλία σας φαίνεται μονότονο και αν η εξερεύνηση του βυθού και το ψάρεμα δεν είναι του στυλ σας, αν δεν σας ενδιαφέρει να χρησιμοποιήσετε το υπαίθριο γυμναστήριο γιατί ζητάτε μια πιο φυσική δραστηριότητα, τότε μην ξεχάσετε να πάρετε μαζί σας και τα καλά σας ορειβατικά παπούτσια. Είναι απαραίτητα στη Ζάκρο, το ανατολικότερο σημείο της Κρήτης.

Απέχει 106 χλμ. νοτιοανατολικά από τον Άγιο Νικόλαο, 40 χλμ από τη Σητεία και η όλη περιοχή μεταξύ της Άνω και της Κάτω Ζάκρου έχει κατοικηθεί από τα Μινωϊκά χρόνια.

Το Μινωϊκό ανάκτορο (8.000 τ.μ. και κατά υπολογισμούς με 300 διαμερίσματα) στη δυτική ακτή της μικρής κοιλάδας της Κάτω Ζάκρου αποτελεί το σπουδαιότερο αξιοθέατο στην περιοχή και αποκαλύφθηκε στις ανασκαφές που άρχισαν το 1961 από τον αρχαιολόγο Νικόλαο Πλάτωνα.

Γύρω από το ανάκτορο απλωνόταν μικρή πόλη που και αυτή εξερευνήθηκε. Εκτός από τα ισόγεια δωμάτια το ανάκτορο διέθετε και άλλους ορόφους με διαμερίσματα στολισμένα με τοιχογραφίες.

Στη δυτική πτέρυγα του ανακτόρου υπήρχαν οι τελετουργικές και επίσημες αίθουσας, όπως και στα άλλα μινωϊκά παλάτια. Στους χώρους αυτούς υπήρχε αίθουσα συμποσίου, αίθουσα τελετών με κίονες, δωμάτιο- δεξαμενή καθαρμών, ιερό, αρχείο όπου βρέθηκαν πινακίδες σε γραμμική γραφή Α, σκευοφυλάκιο (το θησαυροφυλάκιο του ιερού), όπου βρέθηκαν πολλά τελετουργικά σκεύη, λίθινα, πήλινα και μεταλλικά (τα περισσότερα εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο Ηρακλείου) και αποθήκες, μαγειρεία και χώροι εργαστηρίων.

Η ανατολική πτέρυγα του ανακτόρου χαρακτηρίστηκε από τον ανασκαφέα χώρος βασιλικών διαμερισμάτων, με πολύθυρα, φωταγωγούς και στρογγυλή πισίνα στη μέση. Στη νότια πλευρά υπήρχε υπόγεια κρήνη κι ένα χτιστό πηγάδι στο οποίο βρέθηκαν πολλά σπασμένα δοχεία που χρησίμευαν για την άντληση του νερού.

Το ανάκτορο της Ζάκρου θεωρείται κτίσμα της Νεοανακτορικής περιόδου (γύρω μετά το 1700 π.Χ.). Καταστράφηκε από φωτιά γύρω στα 1450 και δεν ξανακατοικήθηκε. Η καταστροφή του έχει συνδεθεί με την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας. Στα βόρεια της Ζάκρου βρέθηκε ιερό στο οποίο ανακαλύφθηκαν πολυάριθμα ειδώλια της Μεσομινωϊκής περιόδου.

Εκτός από τους τάφους που βρέθηκαν στην περιοχή του Ανακτόρου, πρωϊμότερες ταφές διαπιστώθηκαν στις σπηλιές που είναι στα γύρω υψώματα και στη «φάραγγα των νεκρών», μια διαδρομή 2 ωρών η οποία οδηγεί από την Κάτω Ζάκρο στη θάλασσα.

Και βέβαια δεν υπάρχουν μόνο αυτά στην Κάτω Ζάκρο. Αν θέλετε να βιώσετε την αίσθηση ότι δεν είστε τουρίστας, ότι δεν είστε πελάτης και δεν είστε ένα μέρος της μάζας των ανθρώπων που επισκέπτονται την Κρήτη σημειώστε αυτό το όνομα: Stella’s Traditional Apartments.Είναι ένα μικρό συγκρότημα τριών διαμερισμάτων χτισμένα ακριβώς στην κορυφή του αμφιθεάτρου που σχηματίζει η εύφορη κοιλάδα της Κάτω Ζάκρου. Βρίσκονται σε περίοπτη θέση και βλέπουν τη θάλασσα πάνω από τις κορυφές των ελαιόδεντρων που φύονται χαμηλότερα.

Η απόσταση από την ακτή είναι 500 μέτρα, πολύ κοντά για να απολαμβάνει κανείς το άρωμα και την λάμψη της στο φως του ήλιου και αρκετά μακριά για να αποσβέσει κάθε ήχο “πολιτισμού” προερχόμενο από τα αυτοκίνητα των επισκεπτών της παραλίας. Την ησυχία της περιοχής διαταράσσουν μόνο φυσικοί ήχοι: πουλιά, τζιτζίκια, ο άνεμος και το θρόισμα φύλλων.

Η προσέγγιση των Apartments γίνεται από τον χωματόδρομο που διέρχεται μπροστά από τον Αρχαιολογικό Χώρο και κατόπιν από την έξοδο του φαραγγιού των Νεκρών. Η απόσταση από την έξοδο του φαραγγιού είναι 150 μέτρα. Αυτός είναι ο δρόμος που παλιά ένωνε την Άνω με την Κάτω Ζάκρο και είναι ένα must για τον επισκέπτη να τον διασχίσει είτε με αυτοκίνητο είτε περπατώντας, γιατί η θέα του στο φαράγγι καθώς πορεύεται στο χείλος του είναι πραγματικά μεγαλειώδης.

Η διαδρομή για την παραλία περνάει ανάμεσα από μικρούς κήπους, που διατηρούν οι Ζακρίτες για την παραγωγή των λαχανικών, της πατάτας, των φρούτων και των εσπεριδοειδών τους. Ο χρόνος που χρειάζεται κανείς για να βγει στην παραλία είναι περίπου 7-8 λεπτά, περπατώντας (φυσικά πολύ λιγότερος χρησιμοποιώντας αυτοκίνητο) και είναι πολύ ευχάριστος.

Οι παραλίες της Κάτω Ζάκρου φημισμένες για την καθαριότητα των νερών είναι στρωμένες άλλοτε με πετραδάκια και άλλοτε από ψιλή άμμο, πλούσιες σε αλιεύματα ακόμα και για τον ερασιτέχνη ψαρά ή τον ψαροντουφεκά και τον επαγγελματία. Όλη η δραστηριότητα της παραλίας συγκεντρώνεται σε τρεις ταβέρνες, ένα φάστ-φουντ με ελληνικές νοστιμιές( γύρο, σουβλάκι κ.λ.π.) και μια καφετέρια-μπαρ. Στην ταβέρνα της περιοχής μπορεί κανείς να γευτεί όλη την γκάμα της παραδοσιακής Κρητικής κουζίνας, φαγητά που μαγειρεύονται εξολοκλήρου με υλικά της περιοχής (λάδι, λαχανικά, ψάρι) και από ντόπιους μάγειρες.

Να σημειώσουμε εδώ ότι οι ιδιοκτήτες των ταβερνών διατηρούν τους δικούς τους κήπους και καλλιεργούν οι ίδιοι τα προϊόντα που σερβίρουν. Είναι μια μοναδική απόλαυση το δείπνο στην παραλία με συντροφιά ένα ντόπιο κρασί σε συνδυασμό με την μυρωδιά της θάλασσας.

Υπάρχουν πεζοπορικές διαδρομές κλιμακούμενης δυσκολίας από πολύ εύκολες έως πολύ απαιτητικές που μπορείτε να απολαύσετε κάτω από τις οδηγίες του Ηλία και της Στέλλας. Πρέπει να γνωρίζεται ότι η Στέλλα και ο Ηλίας είναι φανατικοί trekkers με αναβάσεις σε όλα τα βουνά της Ελλάδας, μέχρι το Κιλιμάντζαρο, τις Άλπεις και τα Ιμαλάια. Και αν το ζητήσετε δεν νομίζω ότι θα βρείτε τον Ηλία απρόθυμο να σας οδηγήσει σε κάποια από αυτές ξεφεύγοντας από τις τουριστικές διαδρομές και ανακαλύπτοντας πράγματα που μόνο οι ντόπιοι γνωρίζουν στα γύρω βουνά.

Επίσης, υπάρχει στην έξοδο του «Φαραγγιού των Νεκρών» ασφαλισμένο αναρριχητικό πεδίο και ο Ηλίας θα είναι πρόθυμος να σας δανείσει τον εξοπλισμό του για να σκαρφαλώσετε διαδρομές εύκολες – δύσκολες ή να ανοίξετε μια δική σας. Ακόμη αν σας ενδιαφέρει ο Ελληνικός ή ο Κρητικός παραδοσιακός χορός, ζητείστε από την Στέλλα να σας διδάξει από συρτάκι και χασάπικο μέχρι πεντοζάλη και τσάμικο (Η Στέλλα είναι καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής με ειδικότητα τον Ελληνικό Παραδοσιακό χορό). Κι όλα αυτά αν δεν τύχετε σε κάποια από τις Ελληνικές βραδιές που οργανώνονται τακτικά με ρακί, κρασί ψητό, μουσική, χορό και πολύ αγάπη κάτω από τον έναστρο ουρανό της Κάτω Ζάκρου στην αυλή των Stella Traditional Apartments.

Τι θα πληρώσετε αν αποφασίστε να πάτε στην Κάτω Ζάκρο: 30 – 75 ευρώ ανάλογα με την περίοδο και οι τιμές περιλαμβάνουν τους σχετικούς φόρους. Πληροφορίες : Κυρία Στέλλα Αϊλαμάκη τηλέφωνο 28430 23739 e-mail: relax@stelapts.com

Πως θα πάτε:

Απέχει από το Ηράκλειο 3 ώρες με το αυτοκίνητο. Μπορείτε να πάτε να αεροπορικώς από Αθήνα στη Σητεία και σε μια ώρα θα βρεθείτε στην Κάτω Ζάκρο. Με πλοίο πάτε από Αθήνα στο Ηράκλειο και από κει συνεχίζετε οδικώς.

Εκδηλώσεις:

Τα πανηγύρια της Μεταμόρφωσης στις 6 Αυγούστου και του Αγίου Αντωνίου 17 Ιανουαρίου είναι τοπικές γιορτές εξαιρετικού ενδιαφέροντος.

Ψώνια: Αν επισκεφθείτε την περιοχή μπορείτε ν’ αγοράστε είδη λαϊκής τέχνης, εικόνες, υφαντά και δοκιμάστε κρασί, ρακί, γλυκά, κριθοκουλούρα, γίδα βραστή και μαϊντανοσαλάτα.

Τηλέφωνο Ανάγκης: Δήμος Ιτάνου 28430 61204. Αστυνομία 28430 92365.

Η Ζάκρος εικάζεται ότι ήταν το σημαντικότερο λιμάνι της Μινωικής Κρήτης και ήλεγχε το εμπόριο του νησιού με την Αίγυπτο. Ο κόλπος της Ζάκρου ενισχύει την υπόθεση ότι εδώ υπήρξε κάποτε ένα σημαντικό λιμάνι.

Το φαράγγι της Ζάκρου ή “Φαράγγι των Νεκρών” είναι από τα μεγαλύτερα και αξιολογότερα της Κρήτης, με αρχαιολογικό, οικολογικό και γεωφυσικό ενδιαφέρον. Ονομάστηκε έτσι γιατί στα τοιχώματά του διακρίνονται χαρακτηριστικές βραχοσπηλιές που κατά τους προϊστορικούς χρόνους, και οπωσδήποτε πριν από τη δημιουργία του Ανακτόρου, χρησιμοποιήθηκαν τόσο για κατοίκηση, όσο και για ταφές. Μέσα από το «φαράγγι των νεκρών» διέρχεται το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4. Επίσης, το σπήλαιο των “Πελεκητών” με αρχαιολογικό και γεωλογικό ενδιαφέρον, συνδέεται με μονοπάτι με τον οικισμό της Κάτω Ζάκρου.

Μια πολύ αξιόλογη μονάδα στην περιοχή είναι το «Kato Zakros Palace» σε υπερυψωμένο λόφο με καταπληκτική θέα προς το κάμπο, το Μινωικό Παλάτι, τον οικισμό, τη μικρή λίμνη και την παραλία της Κάτω Ζάκρου. Διαθέτει:

– Δύο διαμερίσματα δίχωρα με ένα υπνοδωμάτιο με δυο μονά κρεβάτια και ένα μεγάλο δωμάτιο με ένα μονό κρεβάτι, καθιστικό, κουζίνα, γωνιά φαγητού και τουαλέτα. Το κάθε διαμέρισμα έχει εμβαδόν 50 τ.μ. και φιλοξενεί 3 – 4 άτομα. – – Τρία studios με ένα ενιαίο χώρο καθιστικού με διπλό κρεβάτι, κουζίνα, γωνιά φαγητού και τουαλέτα. Το κάθε studio έχει εμβαδόν 25 τ.μ. και φιλοξενεί 2 – 3 άτομα.

– Δύο μονόχωρα δωμάτια με δύο μονά κρεβάτια και τουαλέτα. Το κάθε δωμάτιο έχει εμβαδόν 24 τ.μ. και φιλοξενεί 2 άτομα.

‘Όλα τα διαμερίσματα, τα studios και τα δωμάτια έχουν αιρ κοντίσιον, ψυγείο, δορυφορική τηλεόραση και δύο μεγάλες βεράντες με θέα στη θάλασσα, αλλά και το βουνό. Επίσης στη διάθεση σας υπάρχει εσωτερικός και εξωτερικός χώρος όπου μπορείτε να απολαύσετε το πρωινό σας, καφέ, παγωτό, κοκτέιλ ή διάφορα snacks στη καφετέρια. Τέλος, υπάρχει η δυνατότητα πρόσβασης στο Internet καθώς επίσης και ασφαλής χώρος στάθμευσης. To ξενοδοχείο παραμένει ανοιχτό όλο το χρόνο και η διεύθυνσή του είναι: Κάτω Ζάκρος Ιτάνου. Τηλέφ. 6974888269 και 28430 29550, e-mail platanak@hol.gr Kύριος Γιώργος Πλατανάκης.

Σε απόσταση 7.5 χλμ. βρίσκεται το χωριό της Ζάκρου με τους παλιούς νερόμυλους και τις πηγές του Μέσα Μύλου, της Παναγιάς του Βίγλου, τη Μινωϊκή έπαυλη, αλλά και η νέα ανασκαφή στη θέση “Σφάκα” με τα Μινωϊκά εργαστήρια. Σε απόσταση 8 χλμ. βρίσκεται ο Ξερόκαμπος με τις υπέροχες και πεντακάθαρες παραλίες.

Γενικά η Κάτω Ζάκρος είναι το τέλος μιας πολύ ενδιαφέρουσας διαδρομής που ξεκινά από τη Σητεία περνώντας από το ιστορικό Μοναστήρι Τοπλού, από το υπέροχο και μοναδικό στην Ευρώπη φοινικόδασος “Βάι”, από το Παλαίκαστρο με τις καταπληκτικές του παραλίες και από διάφορα μικρά χωριουδάκια με παραδοσιακή Κρητική αρχιτεκτονική. Από τη Σητεία επίσης μπορεί να φθάσει κανείς στη Ζάκρο μέσω Χανδρά – Ζήρου, επισκεπτόμενος τη Πραισό, τη Βόϊλα, την Ετιά και τον Ξερόκαμπο.

Η περιοχή είναι από τις πλέον γαλήνιες και όμορφες της Κρήτης. Εδώ είναι το πρώτο σημείο της Ελλάδας που αντικρίζει κάθε πρωϊ τον ήλιο να αναδύεται από το Λιβυκό πέλαγος. Παντού υπάρχουν δένδρα πυκνά και χαράδρες. Ο κόλπος, το φαράγγι, το Ανάκτορο, τα κακοτράχηλα βουνά, ο αέρας και το πέλαγος είναι όλα εκεί. Όλα χωράνε σε μια ματιά.

Ότι κι αν γράψει κανείς είναι αδύνατο να μεταφέρει έστω και ένα ψήγμα της ατμόσφαιρας που θα βρείτε εδώ. Είναι η αίσθηση της απόδρασης από τον πολιτισμό, είναι το άρωμα που αναδύει η Κρητική γη, είναι το χρώμα της παράδοσης και της απλότητας, είναι η μουσική των ήχων της φύσης σε ένα αμόλυντο περιβάλλον, είναι οι γεύσεις των ντόπιων προϊόντων από ψάρια, λαχανικά, κρέατα κρασί, φρούτα και ρακί, πράγματα που δεν μπορεί να αποδώσει καμία περιγραφή, πράγματα που δεν μπορεί να φυλακίσει κανένας φωτογραφικός φακός.