Το τέλος του Μίστερ-Υ

Το τέλος του Μυστηρίου

 Η γαρ του νου ενέργεια, ζωή. Αριστοτέλης

”Το τέλος του Μίστερ-Υ” αποτελεί ιδιάζουσα λογοτεχνική περίπτωση. Αν και ξεκινάει ως τυπικό campus novel (μυθιστορήματα με θέματα που αφορούν ή εξελίσσονται στο περιβάλλον του πανεπιστημίου), η ζωή φοιτητών και καθηγητών σ’ ένα αγγλικό πανεπιστήμιο -που παραπέμπει στο Κεντ όπου η Βρετανίδα συγγραφέας Σκάρλετ Τόμας διδάσκει-, είναι μόνο η αφετηρία της πλοκής του. Η υπόθεσή του, στοιχειωμένη από τον αξεπέραστο ”Νευρομάντη” του Ουίλιαμ Γκίμπσον, όχι μόνο ξεφεύγει από τα συνήθη αλλά απογειώνεται, παρασύροντας τον αναγνώστη στις παράλληλες διαστάσεις του χωροχρόνου.

Όταν η Άριελ Μάντο (αναγραμματισμός στ’ αγγλικά της φράσης I am not real) βρίσκει τυχαία σ’ ένα παλαιοβιβλιοπωλείο ένα αντίτυπο του σχεδόν εξαφανισμένου μυθιστορήματος ”Το τέλος του Μίστερ-Υ”, έργο ενός εκκεντρικού βικτοριανού επιστήμονα και ακριβώς το βιβλίο που της ήταν απαραίτητο για το διδακτορικό της αλλά δεν μπορούσε πουθενά να εντοπίσει, δεν φαντάζεται ότι αυτό είναι η αρχή ενός πολύ μακρινού ταξιδιού σε άλλες πραγματικότητες, γοητευτικές αλλά και επικίνδυνες. Η χαρά της ανακάλυψης και η περιέργειά της να το διαβάσει, δεν επηρεάζεται καθόλου από τις φήμες ότι το βιβλίο είναι καταραμένο – με αποτέλεσμα της κατάρας, το θάνατο του αναγνώστη του.

Καθώς βυθίζεται στις σελίδες του, συνειδητοποιεί ότι το βιβλίο περιέχει μια μέθοδο ”ταξιδέματος” με τη δύναμη του νου στο χωροχρόνο και ότι αυτό ακριβώς το μυστικό εξηγεί την εξαφάνιση του επιβλέποντος καθηγητή της, που επίσης είχε διαβάσει το καταραμένο μυθιστόρημα. Αποφασίζει να ρισκάρει την εφαρμογή της μεθόδου ως επιστημονικό πείραμα σκέψης, για να ανακαλύψει έκπληκτη ότι είναι απολύτως αληθινή: οι πύλες ανοίγουν και βρίσκεται στην ”τροπόσφαιρα”.

Εκεί όλες οι, ανθρώπινες και μη, συνειδήσεις συνδέονται και μπορείς να σερφάρεις στις σκέψεις και τα αισθήματα όλων των όντων αλλά και να μεταφερθείς πίσω στο χρόνο. Η Άριελ αρχίζει να εθίζεται όλο και περισσότερο στα χωροχρονικά ταξίδια, θέτοντας σε κίνδυνο όχι μόνο την ψυχική της ισορροπία αλλά και το φυσικό της σώμα. Τα πράγματα περιπλέκονται κι άλλο, όταν δύο αδίστακτοι πράκτορες μυστικής υπηρεσίας αρχίζουν να την καταδιώκουν για να της αποσπάσουν το σπάνιο αντίτυπο….

Η Σκάρλετ Τόμας χρησιμοποιεί το εύρημα του ”βιβλίου μέσα στο βιβλίο”, αφού ο αναγνώστης διαβάζει παράλληλα με την ηρωίδα το ”Το τέλος του Μίστερ-Υ”, για να δημιουργήσει ένα πρωτότυπο και ιδιαίτερα φιλόδοξο μυθιστόρημα που κινείται σε δύο επίπεδα: στο φυσικό κόσμο των πέντε αισθήσεων και των τριών διαστάσεων αλλά και στο νοοχώρο των πολλών διαστάσεων και των άπειρων δυνατοτήτων. Η προσπάθειά της είναι σε μεγάλο βαθμό επιτυχής, καθιστώντας τον αναγνώστη συνεπιβάτη των ταξιδιών της Άριελ αλλά και συμμέτοχο κατά κάποιο τρόπο στη βίωση της κρυμμένης γνώσης και των κινδύνων που η πρόσβαση σ’ αυτήν περιέχει για όσους είναι πνευματικά ανέτοιμοι ή έχουν ιδιοτελή κίνητρα. 

Γράφοντας σε γρήγορο ρυθμό και χρησιμοποιώντας ισχυρές δόσεις φαντασίας αλλά και ωμού κάποτε ρεαλισμού, η συγγραφέας χτίζει ένα βιβλίο cult – φύση και θέση ακραίο αλλά και σκοτεινά γοητευτικό. Tο μυθιστόρημα ακολουθεί τη σχολή του αποδομισμού, γι’ αυτό η γλώσσα του κειμένου είναι διφορούμενη, με αναγραμματισμούς, λογοπαίγνια και διακειμενικές αναφορές, που δημιουργούν σχεδόν μια δεύτερη γλώσσα, εγκιβωτισμένη στην αρχική.

Περιέχει επίσης πλήθος επιστημονικών ορισμών, κυρίως της κβαντικής φυσικής, συνεχείς παραπομπές σε αποσπάσματα φιλοσοφικών και επιστημονικών συγγραμμάτων, αλλά και φιλοσοφικές έννοιες αρκετά δυσνόητες για το μέσο αναγνώστη, που συχνά αισθάνεται ότι βρίσκεται στο αμφιθέατρο εν ώρα πανεπιστημιακής παράδοσης. Ευτυχώς βοηθάει πολύ η καλή μετάφραση, καθώς και οι επαρκώς επεξηγηματικές σημειώσεις στο τέλος του βιβλίου.

Το αμφίσημο τέλος υπονοεί ουσιαστικά μια καινούρια αρχή όχι μόνο για τους ήρωες, αλλά και για την ανθρωπότητα, αφού της δίνεται μια δεύτερη ευκαιρία να διορθώσει τα λάθη της ξεκινώντας από το μηδέν και να χρησιμοποιήσει αυτή τη φορά πιο σοφά τους καρπούς του δέντρου της Γνώσης. ”The end of MR-Y”, ήτοι ”Το τέλος του Μυστηρίου” (το λογοπαίγνιο του αγγλικού τίτλου δυστυχώς χάνεται όταν μεταφράζεται στα ελληνικά) δεν βρίσκεται στο τέλος των 500 και πλέον σελίδων, αλλά στο μυαλό εκείνου που το διαβάζει….

Αγγέλα Γαβρίλη