Εξιλέωση

Στο λάθος πρώτα έρχονται οι συνέπειες και μετά η μετάνοια

Ο Ίαν ΜακΓιούαν γεννήθηκε το 1948 στην Αγγλία. Γιος στρατιωτικού, έζησε στη Γερμανία και στη Νότια Αφρική. Αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο του Sussex και έγινε ο πρώτος φοιτητής στα σεμινάρια Δημιουργικής γραφής στο πανεπιστήμιο East Anglia. Το 1976 κυκλοφόρησε η πρώτη του συλλογή διηγημάτων, ενώ  το πρώτο του μυθιστόρημα κυκλοφόρησε το 1978. Βραβεύτηκε με το Μπούκερ το 1998 για το μυθιστόρημά του Amsterdam. Έχει βραβευτεί και με άλλα σημαντική βραβεία, ενώ μυθιστορήματά του έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο. Έχει γράψει συνολικά δέκα μυθιστορήματα.

Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι ένα μυθιστόρημα που μας μεταφέρει αρχικά στην επαρχία της Αγγλίας, λίγα χρόνια πριν από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια ηλιόλουστη ημέρα, μια εύπορη οικογένεια προετοιμάζεται για την επιστροφή του μεγάλου γιου έπειτα από αρκετό καιρό. Η μικρότερη κόρη, η Βρυώνη, ετοιμάζει ένα θεατρικό ως δώρο στον αδελφό της. Καθώς συλλογίζεται τους ήρωες και την πλοκή της ιστορίας της, βλέπει από το παράθυρό της τη μεγαλύτερη αδελφή της να γδύνεται μπροστά στα μάτια του γιου της υπηρέτριάς τους. Το θέαμα την αφήνει εμβρόντητη, όχι τόσο λόγω της ξεγυμνώματος της αδελφής της, όσο λόγω των συναισθημάτων που τρέφει για τον πολύ μεγαλύτερο Ρόμπι. Ύστερα από αρκετή ώρα κι ενώ το θεατρικό έχει αποτύχει πλήρως ήδη από τις πρόβες, η μικρή Βρυώνη περπατά στο δάσος, βυθισμένη στις σκέψεις της. Εκεί θα συναντήσει τον Ρόμπι, ο οποίος κατευθύνεται προς τη βίλα για να παρευρεθεί στο δείπνο προς τιμήν του μεγαλύτερου γιου. Βλέποντας τη Βρυώνη, της δίνει ένα ερωτικό γράμμα για την αδελφή της. Καθώς τρέχει η Βρυώνη προς το σπίτι, ανοίγει το γράμμα και διαβάζει τα πιο πρόστυχα λόγια που έχουν δει τα μάτια της ποτέ. Από εκείνη τη στιγμή, ο Ρόμπι γίνεται για τη μικρή ένας σεξομανής. Αργότερα, όταν πετυχαίνει την αδελφή της και τον Ρόμπι σε μια σκοτεινή γωνιά στη βιβλιοθήκη σε μια περίεργη στάση, η πεποίθησή της παγιώνεται.

Λίγες ώρες αργότερα, τα δίδυμα ξαδέρφια της χάνονται και όλοι αρχίζουν την αναζήτηση μέσα στη νύχτα. Καθώς η Βρυώνη προχωρά στα μονοπάτια του δάσους, που γνωρίζει καλά, βλέπει έναν άντρα να ασελγεί στη κατά τι μεγαλύτερη ξαδέλφη της. Γυρνώντας σπίτι ισχυρίζεται ότι ήταν ο Ρόμπι. Από εκείνη τη στιγμή το ζευγάρι χωρίζεται και όταν πλέον ξεσπάει ο πόλεμος, οι προοπτικές επανασύνδεσής τους γίνονται εξαιρετικά απίθανες.

Ο Ίαν ΜακΓιούαν στήνει ένα μυθιστόρημα με εξαιρετική ατμόσφαιρα και ρεαλιστική αφήγηση, προσπαθώντας να αποτυπώσει τα πάθη των ηρώων του, αλλά και το κλίμα που υπήρχε πριν και κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Γράφοντας σε τρίτο πρόσωπο, με ύφος που στοχεύει κατευθείαν στην ψυχή του αναγνώστη, παρουσιάζει πρόσωπα και καταστάσεις σαν να ήταν πραγματικός θεατής. Οι διάλογοι αναδεικνύουν το ταλέντο και την ευστροφία του συγγραφέα, αφήνοντας μια αίσθηση ρεαλισμού να πλανάται κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης. Επίσης, καταπληκτική είναι η περιγραφή των χώρων και των σκηνικών όπου εκτυλίσσεται η υπόθεση. Η στοιχειοθέτηση των χαρακτήρων είναι πραγματικά κάτι ανεπανάληπτο, σε τέτοιο βαθμό ώστε ο αναγνώστης να θεωρεί πως οι συγκεκριμένοι ήρωες πράγματι υπήρξαν και παρουσιάζονται με σάρκα και οστά ενώπιόν του.

Η «Εξιλέωση» είναι ένα βιβλίο που αποτυπώνει με μεγάλη μαεστρία τις ανάγκες, τις αδυναμίες και τις ελπίδες της ανθρώπινης ψυχής άκρως ρεαλιστικά και ανθρώπινα. Η μετάφραση του Γιάννη Σκαρπέλου είναι πραγματικά εξαιρετική.

Στέφανος Ξένος