Και όμως γυρίζει

Τρομοκράτες, μάγισσες και προδότες, 2.500 χρόνια στο ίδιο…. χορό

Ο S. Fischer – Fabian γεννήθηκε σε μια μικρή πόλη στην περιοχή του Σάξεν της Γερμανίας. Σπούδασε Ιστορία και Ιστορία της Τέχνης στη Χαϊδελβέργη και στο Βερολίνο και πήρε διδακτορικό στη φιλοσοφία. Έχει γράψει πολλά ιστορικά βιβλία, όπως «Οι πρώτοι Γερμανοί», «Οι υπέροχοι καιροί» , «Για τον Θεό και το χρήμα» κ.ά..

Στο βιβλίο του με τίτλο «Και όμως γυρίζει», από τη φράση του Γαλιλαίου που ποτέ δεν ειπώθηκε λεκτικά, εξιστορεί τη ζωή ξεχωριστών ανθρώπων που δεν δίστασαν να υποστηρίξουν όσα πίστευαν σαν σωστά, χωρίς να υπολογίσουν τις συνέπειες, που πάντα με συνέπεια επιφυλάσσει το κατεστημένο σε όσους προσπαθούν να ξεφύγουν από την αγέλη.

Την εποχή που έμπαιναν τα θεμέλια του Δυτικού πολιτισμού, τον 5ο αιώνα π.Χ. στην Αθήνα, το χρυσό αιώνα του Περικλή και ενώ ο Ευριπίδης αποκαλούσε την πίστη στους θεούς «ένα παλιό παραμύθι», καταδικάστηκε σε θάνατο σαν άθεος ο Σωκράτης, το σύμβολο της σοφίας και της έντεχνης απορίας, που έβαζε σε δοκιμασία τόσο τους Τριάκοντα όσο και τη δημοκρατία που ακολούθησε. Ήπιε το κώνειο για να σεβαστεί τους νόμους της πατρίδας του κι ας τον καταδίκασε η πολιτεία, επειδή τη μέθοδό του να δείξει το σωστό δρόμο (όχι στο γνώριμο και όχι στην επανάληψη από συνήθεια) στους νέους την έβλεπε σαν προσπάθεια να τους τραβήξει μακριά από τους γεννήτορές τους και ό,τι αυτοί συμβόλιζαν στη δομή της.

Τι κοινό μπορεί να έχει ο Εμίλ Ζολά με τη Σοφί Σολ, την άγνωστη φοιτήτρια από τη Γερμανία; Και οι δυο πολέμησαν ενάντια στην τρέλα και την αδικία της εξουσίας και οι δυο πέθαναν γι’ αυτό που έκαναν. Και αν ελάχιστοι γνωρίζουν πως η κοπελιά θανατώθηκε το 1943, λίγοι είναι και εκείνοι που ξεπερνώντας την απλή λογοτεχνική αναφορά τους στο «Κατηγορώ» του Ζολά, γνωρίζουν και εστιάζουν στη δολοφονία του (1902) και στη στάση του ενάντια στο κατεστημένο. Η υστεροφημία της καθεστηκυίας τάξης διαγράφει στο χρόνο την αντίσταση σε αυτήν, ενώ δεν τιμώρησε κανένα μέλος του δικαστηρίου που καταδίκασε τη νεαρή Γερμανίδα, αφού το σύστημα προνοώντας για τη συνέχειά του διαγράφει και από το παρελθόν ό,τι θα υποθήκευε το μέλλον του.

Υπήρξε μια εποχή στην Ευρώπη που η φανατική πίστη ήταν πάνω από τη γνώση και, σε συμπαιγνία με τα παιχνίδια εξουσίας, αμοιβών, αρπαγής περιουσιών και την υπεράσπιση της “επιστημονικής αλήθειας”, οδήγησε χιλιάδες ανθρώπους στα βασανιστήρια και το θάνατο. Λίγα ήταν τα φωτεινά πνεύματα που σήκωσαν το ανάστημά τους. Ο Γαλιλαίος, επεκτείνοντας την άποψη του Κοπέρνικου για την κίνηση της Γης, έγραψε το βιβλίο «Διάλογος». Με έντεχνο τρόπο διαλαλεί την αλήθεια και κάνει το ίδιο και μετά το δικαστήριο και τον εγκλεισμό του στο σπίτι σε μεγάλη ηλικία. Πιο βόρεια, στη Γερμανία, ο Φρίντριχ Φον Σπέε, μοναχός του τάγματος των Ιησουιτών και καθηγητής πανεπιστημίου, εναντιώνεται σε όσα γίνονται γράφοντας το βιβλίο «Εγγύηση για μεγαλύτερη ασφάλεια απονομής της δικαιοσύνης στις ποινικές δίκες των μαγισσών,«βιβλίο της συνείδησης», όπως έγινε γνωστό (1630, περίπου). Αν και η τελευταία μάγισσα στη Γερμανία θανατώθηκε το 1775, τα σημερινά κυνηγητά με αναπτυγμένες μεθόδους κάνουν επίκαιρα τα λόγια του Σπέε: Αυτό που λείπει από τους μεγάλους άρχοντες που τα έχουν όλα είναι ΚΑΠΟΙΟΣ ΠΟΥ ΝΑ ΛΕΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ.

Και αν αυτοί αγωνίζονταν για την ελευθερία του πνεύματος, κάποιος άλλος, ο Σπάρτακος, τρομοκράτης για την τότε αυτοκρατορία (Ρώμη), κατάφερε να ζωντανέψει την ελπίδα για αυτήν και να οδηγήσει δεκάδες χιλιάδες σκλάβους σε ένοπλη επανάσταση σε μια εποχή που οι θάνατοί τους δεν είχαν καν τη χροιά της αναφοράς τους σαν «παράπλευρες απώλειες». Στη βάση της εφαρμογής της δικαιοσύνης με αυτοδικία κινήθηκε ο Κολχάζε, ένας Γερμανός έμπορος την εποχή του Λούθηρου, που αδικήθηκε κατάφωρα από έναν άρχοντα. Και αν εκείνος κατάφερε να κάνει άνω-κάτω μια ολόκληρη περιοχή της σημερινής Γερμανίας και λίγο πριν θανατωθεί να πει «Ποτέ δεν είδα έναν δικαστή που να μπορείς να του έχεις εμπιστοσύνη», ο Τόμας Μορ, ένα πασίγνωστος δικαστής στη Μεγάλη Βρετανία, φιλόσοφος και γνωστό φωτισμένο πνεύμα στην Ευρώπη, φίλος του Ερρίκου του Η΄, θανατώθηκε το 1535, γιατί δεν μπορούσε να αγνοήσει τη φωνή της συνείδησής του, το δαιμόνιο που έλεγε ο Σωκράτης, και να παραδεχτεί το δεύτερο γάμο του μονάρχη αλλά και πιο κύρια την αυτο-τοποθέτησή του σαν επικεφαλής στην εκκλησία.

Με γλώσσα απλή, στρωτή και με γνώση των ιστορικών γεγονότων, ο συγγραφέας μάς πηγαίνει βόλτα στο χρόνο και μας βάζει κάθε φορά ολοζώντανα στο περιβάλλον που διαδραματίζεται η ιστορία, κάνοντας την ανάγνωση ένα πολύ ενδιαφέρον ταξίδι που κάθε άλλο παρά είναι ξεκομμένο από το σήμερα, μια και το δίκιο του ισχυρότερου συνεχίζει να υπερισχύει -στα δικαστήρια ή στη ζωή-, αφού, εκτός των άλλων, πολλές χώρες δεν υπέγραψαν την Ιδρυτική Διακήρυξη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, ώστε να μην κινδυνέψουν στο μέλλον οι υπερασπιστές τους, οι σημερινοί δικοί τους κυνηγοί «μαγισσών», διπλωματικοί, στρατιωτικοί, μυστικοί πράκτορες, πολυεθνικές εταιρείες….

 Γιώργος Πιπερόπουλος