Ο Διστιχηζμένος Κομονιστής

Το αυτοβιογραφικό ”διήγεμα” ενός αγροτόπαιδου από τις Σέρρες που ακολούθησε όλη την περιπέτεια της ελληνικής Αριστεράς, από τις διώξεις του Μεταξά ως την φυγή στο ανατολικό μπλοκ. Πικρό χιούμορ και σκληρές αλήθειες σε μια χειμαρρώδη αφήγηση που συγκινεί τον αναγνώστη.

«Δεμένοι στον τροχό της Ιστορίας»                                                        
όταν θα ‘ρθει ο καιρός
ο άνθρωπος τον άνθρωπο να βοηθάει
να μας θυμάστε – με κάποια επιείκεια
Μπέρτολ Μπρεχτ

”Αφτό γράφτικαι το 1987 από τον δυστιχηζμένον κομονιστή Γεώργη Τούμπαλη”. Μ’ αυτή την φράση, που έγινε και ο εμβληματικός τίτλος του βιβλίου, κλείνει η χειμαρρώδης αφήγηση εβδομήντα χρόνων μιας ζωής δύσκολης, άρρηκτα δεμένης με την Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας: της ζωής ενός αγροτόπαιδου από τις Σέρρες που μυήθηκε στην εφηβεία του στον κομμουνισμό, ακολούθησε όλη την περιπέτεια της Αριστεράς στην Ελλάδα και σήκωσε, όπως και χιλιάδες άλλοι αγωνιστές, το σταυρό των μοιραίων λαθών της ηγεσίας της.

Η δικτατορία του Μεταξά, η Κατοχή και η Αντίσταση, το δεύτερο αντάρτικο και η φυγή των μελών του Δημοκρατικού Στρατού στο ανατολικό μπλοκ, όπως τα έζησε και τα κατέγραψε σ’ ένα χειρόγραφο ”διήγεμα” ο Γιώργος Τούμπαλης, έγιναν ένα ιστορικό μυθιστόρημα από τον Δημήτρη Μπατσιούλα, απόστρατο αξιωματικό του Πολεμικού Ναυτικού. Ο συγγραφέας, γεννημένος το 1946, κατάγεται από το ίδιο χωριό με τον αφηγητή και έχει συγγενική σχέση μαζί του – έτσι βρέθηκε στα χέρια του το συγκινητικά ανορθόγραφο χειρόγραφο ενός ”ανώνυμου” αλλά αμετανόητου αγωνιστή που τελείωσε τις μέρες του πικραμένος σ’ ένα κολχόζ της Βουλγαρίας.

Μέσα απ’ το κείμενο ακολουθούμε τον ”διστιχηζμένο κομονιστή”
σ’ ένα οδοιπορικό από την αθωότητα της παιδικής ηλικίας ως την θλίψη των γηρατειών . Ο Δ. Μπατσιούλας, βασισμένος στην στέρεα δομή της αυτοβιογραφικής διήγησης, κατορθώνει να ζωντανέψει και όχι απλώς να μεταφέρει τις περιπέτειες του ταλαιπωρημένου αριστερού, ενώ δημιουργεί έναν αυθεντικό χαρακτήρα που μιλάει με ειλικρίνεια και θάρρος για τα ιστορικά γεγονότα που διαμόρφωσαν την μεταπολεμική Ελλάδα και καταθέτει την σκληρή αλήθεια για τα όσα συνέβαιναν στις χώρες του ”ανύπαρκτου σοσιαλισμού”.

Η αμεσότητα της γραφής και η πηγαία γλώσσα της αφήγησης οδηγούν τον αναγνώστη στην πλήρη ταύτιση με τον ήρωα του βιβλίου: γελάει με το χιούμορ και τον αυτοσαρκασμό του, δακρύζει με τα ατελείωτα βάσανά του, συγκινείται από την διάλυση της οικογένειάς του, βιώνει την τραγική διάψευση της πολιτικής του ιδεολογίας. Και κυρίως, ανακαλύπτει ξανά ή πιο σωστά ανακαλεί από τη συλλογική μνήμη το πείσμα και την παράλογη τόλμη εκείνων που πίστεψαν σ’ ένα όνειρο και μάτωσαν για να το κάνουν πραγματικότητα. Κι ας μην βιαστούμε να κρίνουμε ότι έκαναν λάθος – η  Ιστορία δεν έχει πει ακόμα την τελευταία λέξη…

Αγγέλα Γαβρίλη