To τετράδιο με τους ορισμούς

«Ένα κεφάλαιο από την αυτοβιογραφία του Ηλία Μακρή» είναι ο υπότιτλος του βιβλίου που αναγράφεται στο εσώφυλλο, δηλώνοντας στον αναγνώστη ότι ακολουθούν ή προηγούνται και άλλα κεφάλαια από την αυτοβιογραφία. Πράγματι τον Ηλία Μακρή τον γνωρίσαμε με το «Τετράδιο με τις συμπτώσεις», ενώ αναμένεται και ένα ακόμη «Τετράδιο» από τον πολυγραφότατο Ηλία.

Ο εντεκάχρονος ήρωας που διαβαίνει το κατώφλι από την παιδική στην εφηβική ηλικία απεχθάνεται την αταξία και το χάος. Όχι μόνο στο δωμάτιο και τους χώρους που ζει, αλλά και στο κεφάλι του. Προσπαθεί να καταλάβει τον κόσμο, να λύσει απορίες, να δώσει εξηγήσεις και ορισμούς για έννοιες που φαίνονται αλλά δεν είναι αυτονόητες, όπως «μεγάλος», «μικρός», «όμορφος», «άσχημος». Γράφει λοιπόν μετά μανίας αλλά γράφει με σύστημα, όπως εξηγεί. Δεν παραθέτει τα γεγονότα της ζωής του με χρονολογική σειρά, αυτό θα ήταν βαρετό λέει, αλλά τα οργανώνει σε θεματικά τετράδια που ευτυχώς μας εμπιστεύεται. Στην πραγματικότητα ο Ηλίας προβληματίζεται και προσπαθεί να λύσει τα σημαντικότερα θέματα που απασχολούν τα παιδιά αυτής της ηλικίας.

Στο «Τετράδιο με τις συμπτώσεις» κύριο θέμα ήταν η φιλία. Σε αυτό είναι η ομορφιά. Πασχίζει ο Ηλίας να δώσει έναν ορισμό αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα. Εκτός από τη μαμά που είναι όμορφη, τελεία, μετά το τοπίο θολώνει. Ο μπαμπάς είναι όμορφος όταν τρέχει γιατί είναι σα να πετάει, αλλά ένας ορισμός της ομορφιάς που να προϋποθέτει πτήσεις δεν είναι και τόσο πειστικός.

Αυτά απασχολούν τον Ηλία, όταν καταφτάνει με το φίλο του στην κατασκήνωση του Ορειβατικού στα Βασιλικά. Όπου θα εμπλακεί σε μια υπόθεση γεμάτη μυστήριο και αγωνία. Καθώς δανείζεται αστυνομικά βιβλία από τη βιβλιοθήκη της κατασκήνωσης, ανακαλύπτει ότι κάποιος γράφει με ένα κόκκινο στυλό το όνομα του δολοφόνου σε κάποια σελίδα του βιβλίου, πολύ πριν το τέλος. Ποιος είναι ο «εγκληματίας» που εγκληματεί εις βάρος της απόλαυσης του αναγνώστη; Ο Ηλίας παίρνει ύφος Ηρακλή Πουαρό και αρχίζει την έρευνά του. Η αστυνομική λογοτεχνία που διαβάζει πλέκεται όμορφα με την περιπέτεια που ζει ο ίδιος.

Η έρευνά του θα τον φέρει κοντά στη Δάφνη που είναι, για εκείνον, πραγματικά όμορφη, αφού είναι ψηλή, είναι μεγάλη, ετοιμάζεται να πάει λύκειο και έχει μακριά μαλλιά. Οι δυο τους, μαζί με τη βοήθεια του βιβλιοθηκάριου, θα φτάσουν στη λύση του μυστηρίου, στο μεταξύ όμως ο Ηλίας θα έχει ανακαλύψει και πολύτιμα στοιχεία για την ομορφιά. Ορισμό βέβαια δε βρίσκει, αλλά αυτή ακριβώς ίσως είναι και η ουσία της ομορφιάς. Ότι δε χωράει εύκολα σε κουτάκια και ορισμούς. Και σίγουρα όχι στα στερεότυπα ομορφιάς που επιβάλλει η μόδα. (Ένα ζευγάρι Nike που βλέπει ο Ηλίας στην κατασκήνωση και μένει άναυδος, σίγουρα είναι κάτι αξιοζήλευτο. Αλλά τελικά μάλλον ελάχιστη σχέση έχουν τα αξεσουάρ με την ομορφιά.)

Ο λόγος του Ηλία Μακρή σε συναρπάζει με την αμεσότητά του, τον αυθορμητισμό, το χιούμορ, την ευφυΐα και τη δροσιά του. Η συγγραφέας αξιοποιεί τη βαθιά γνώση της κλασικής και σύγχρονης λογοτεχνίας που έχει για να πλέξει ένα όμορφο αναγνωστικό περιβάλλον. Η βιβλιοθήκη, ο βιβλιοθηκάριος, τα βιβλία, η επικοινωνία των ανθρώπων μέσα από τα βιβλία, όλα αυτά συνθέτουν ένα θαυμάσιο κόσμο που ο αναγνώστης παρακινείται ασυνείδητα να ανακαλύψει. Χωρίς να κουνάει διδακτικά το δάχτυλο η συγγραφέας μεταδίδει την αγάπη της για την ανάγνωση.

Η Μαρία Αγγελίδου είναι μεταφράστρια και συγγραφέας και έχει αποσπάσει βραβεία και διακρίσεις τόσο για το συγγραφικό όσο και για το μεταφραστικό της έργο, όπως το Κρατικό Βραβείο Βιβλίου Γνώσης για Παιδιά, για την «Ελληνική Μυθολογία» (εκδόσεις Παπαδόπουλος) και την αναγραφή της στον τιμητικό κατάλογο της ΙΒΒΥ (International Board on Books for Young People) για το μεταφραστικό της έργο στην παιδική λογοτεχνία.

Ελένη Σβορώνου