Εγκυκλοπαίδεια

– Εκατό χρόνια μετά το πάρσιμο του φρουρίου της Ακροκόρινθου από το Λέοντα το Σγουρό, οι Φράγκοι γιόρταζαν στην Κόρινθο με μεγάλη τελετή αυτή την επέτειο. Οι ευγενείς έκαναν ιππικούς αγώνες κάτω από τα ερωτικά βλέμματα των γυναικών. Νικητές στους …

Όταν, στα βυζαντινά χρόνια, τελείωναν τα παιδιά την καλλιγραφία τους, έδιναν στο δάσκαλο την πλάκα, για να τη διορθώσει. Μετά τη διόρθωση ο δάσκαλος ζητούσε από τα παιδιά να την ξαναγράψουν. Επειδή πολλές φορές δεν είχαν σφουγγάρι, έσβησαν την πλάκα …

Τα παιδιά μάθαιναν να δείχνουν και να λένε απ’ έξω την αλφαβήτα. Οι δάσκαλοι, για να πεισθούν πως τα παιδιά την ξέρουν καλά, τους έδειχναν τα γράμματα ανακατωμένα. Από τότε επικράτησε να λέμε γι’ αυτόν που γνωρίζει κάτι καλά ότι …

Λέγεται για κάποιον που πεισματώθηκε, βλέποντας τον άλλο να του φέρνει αντίρρηση σε κάτι που του ζητάει κάνει. Η φράση ξεκίνησε από τα γλέντια, τα συμπόσια. Σ’ αυτά πολλές φορές βλέπουμε κάποιον, που τα έχει «τσούξει», να επιμένει να πιει …

Σε όλα τα σπίτια, παραμονές Χριστουγέννων θα έπλαθαν και θα έψηναν τις τηγανίδες, τα μανιάτικα λαλάγγια. Στο σοφρά ή σε κάποιο τραπέζι κοντά στην φωτογονία, η μητέρα και τα κορίτσια έπλαθαν το έτοιμο ζυμάρι σε χοντρό μακαρόνι, τις τηγανίδες, και …

Η λέξη «μπουγάτσα» είναι ιταλική και προέρχεται από τη «σφοκάτα», που έχει σχέση με τη φωτιά (φόκους). Η λέξη αλλάχτηκε στην Ελλάδα με «σφουγκάτο». Στην Ιταλική υπάρχει γλύκισμα που λέγεται «φοκάτσα», αλλά και στην Κέρκυρα είναι γνωστή σαν «φογάτσα».

Σε χωριά της επαρχίας Αμαρίου, στην Κρήτη, τη νύχτα της παραμονής των Χριστουγέννων βάζανε λίγη κοινή ζύμη σ’ ένα πιάτο και κάποια στιγμή, ενώ βεγγερίζανε (ξενυχτούσαν συζητώντας) περιμένοντας, η ζύμη ανέβαινε και γινόταν προζύμι. Τότε, κατά την πίστη των ανθρώπων, …

– Την Πρωτοχρονιά συνηθίζουμε να παίζουμε χαρτιά είτε στα καζίνα είτε στα σπίτια στις. Η λέξη “τράπουλα” προέρχεται από την ιταλική trapola, που σημαίνει παγίδα, δόλο. Τα μεσαιωνικά χρόνια με τη λέξη αυτή ονόμαζαν τη δέσμη με τα παιγνιόχαρτα. – …

Οι αρχαίοι Έλληνες «γρυ» έλεγαν: «τον υπό τω όνυχι του δακτύλου ρύπον», δηλαδή την ελάχιστη, τη μικρή ακαθαρσία, που πιάνεται κάτω από το νύχι. Καθετί, λοιπόν, που είναι μικρό, το είπαν «γρυ».

Κατά τη διάρκεια της σαρακοστής τα περισσότερα παιδιά βγαίνανε κυνήγι. Τα βράδια, όταν το σούρουπο έπεφτε για καλά και το κρύο άρχιζε να τσούζει, παίρνανε το -φακό- με καινούργια -πλάκα- και γυρίζανε στα χαλάσματα και στα σπήλια κοντά στο χωριό. …

Μεταφορικά τα νεύρα, ο ξαφνικός θυμός του ανθρώπου, όπως ξαφνικά έρχεται ο δυνατός αέρας, μικρής διάρκειας, μαζί με βροχή, αστραπές και κεραυνούς. Το αρχαίο «εκνεφίας» άνεμος ή βροχή. (Μπουρίνι από το τουρκικό Bourin).

Στην Ήπειρο έχουν μια ωραία συνήθεια που τη βασίζουν σε μια παλιά παράδοση. Όταν γεννήθηκε ο Χριστός και πήγαν, λέει, οι βοσκοί να προσκυνήσουν, ήτανε νύχτα σκοτεινή. Βρήκαν κάπου ένα ξερό πουρνάρι κι έκοψαν τα κλαδιά του. Πήρε ο καθένας …

Στα Γιάννενα όποιοι πάνε στο σπίτι του γείτονα, για να πουν τα χρόνια πολλά κρατούν στη χούφτα τους μια χεριά δαφνόφυλλα και πουρναρόφυλλα, που τα πετούν στο τζάκι, μόλις μπούνε και καλημερίζουν. Κι όταν τα φύλλα τα ξερά πιάσουν φωτιά …

– Στην Ηπειρο, την ημέρα των Χριστουγέννων, τα παιδιά , κορίτσια και αγόρια , παίζουν -τα καρύδια-. Το παιχνίδι είναι ομαδικό και παίζεται ως εξής: Κάποιο παιδί χαράζει με ένα ξυλάκι στο χώμα μια ευθεία γραμμή. Πάνω σε αυτή την …

– Σαν ιεροτελεστία γινόταν σε κάθε οικογένεια η σφαγή του γουρουνιού, το οποίο εξέτρεφαν για το σκοπό αυτό. Το γουρούνι αναλάμβαναν να το σφάξουν οι άντρες του σπιτιού την παραμονή των Χριστουγέννων. Τα μέλη της οικογένειας αντάλλαζαν μεταξύ τους ευχές. …

Στην Ευρώπη, υπήρχε παλαιότερα η συνήθεια να μαγειρεύουν μεγάλα πουλιά για το γιορτινό γεύμα. Προτιμούσαν τους φασιανούς, τις χήνες και τα παγόνια. Όταν, όμως δοκίμασαν τη γαλοπούλα, την καθιέρωσαν ως το κατεξοχήν χριστουγεννιάτικο γεύμα.