asxetos.gr 15 χρόνια χρηστικό περιεχόμενο
Ο ΦΠΑ (Φόρος Προστιθέμενης Αξίας) , με την καθιερωμένη πλέον μορφή του (καταναλωτικού τύπου, μέθοδος πίστωσης του φόρου κλπ ), έχει πολλά θετικά στοιχεία :
1. Δεν συγκεντρώνει τη φορολογική επιβάρυνση σε ένα μονό στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας .
…Οπως συμβαίνει με τους φόρους κατανάλωσης στα στάδια της παραγωγής, του χονδρικού εμπορίου και του λιανικού εμπορίου – αλλά την κατανέμει σε όλα τα στάδια, χωρίς να παρουσιάζει τα μειονεκτήματα του σωρευτικού φόρου επί της δαπάνης*, γιατί πλήττει την προστιθέμενη και όχι τη συνολική αξία .
“ΦΠΑ δεν προκαλεί αποκλίσεις από την άριστη κατανομή των παραγωγικών μέσων και δεν ωθεί τις επιχειρήσεις σε κάθετη συγκέντρωση”
Συνεπώς , ο ΦΠΑ δεν προκαλεί αποκλίσεις από την άριστη κατανομή των παραγωγικών μέσων και δεν ωθεί τις επιχειρήσεις σε κάθετη συγκέντρωση, γιατί το ποσό του φόρου που πληρώνει η κάθετα συγκεντρωμένη επιχείρηση είναι ίσο με το άθροισμα των ποσών του φόρου που πληρώνουν οι ανεξάρτητες επιχειρήσεις (οι οποίες παράγουν ομοειδή προϊόντα) στα επιμέρους στάδια της παραγωγικής διαδικασίας.
Απλοϊκό παράδειγμα . Η «Α» πωλεί στην «Β» ένα προϊόν 100 ευρώ . Με ΦΠΑ έστω 20 % η «Β» θα πληρώσει 100+20=120 . Η «Α» θα αποδώσει στην εφορία τον ΦΠΑ των 20 ευρώ . Όταν η «Β» μετά την επεξεργασία – παραγωγική διαδικασία πωλήσει στον τελικό καταναλωτή το προϊόν έστω 200 ευρώ + ΦΠΑ = 200 + 40 = 240 και θα αποδώσει στην εφορία 40 ΦΠΑ που εισέπραξε μείον 20 που είχε πληρώσει = 20 ευρώ απόδοση σε εφορία (κράτος) .
* Σωρευτικός φόρος επί της δαπάνης : Υπολογίζεται επί της αξίας των συναλλαγών (τζίρος) σε όλα τα στάδια της παραγωγής , για παράδειγμα αναλογιστείτε μία εφάπαξ φορολόγηση επί του Τζίρου 5 τοις χιλίοις .
2. Η υποχρέωση των συναλλασσόμενων να αναγράφουν χωριστά από την τιμή το ποσό του φόρου (του ΦΠΑ) στα εκδιδόμενα τιμολόγια αποτρέπει την πυραμιδοποίηση – με την προϋπόθεση ότι ο ΦΠΑ καλύπτει όλα τα στάδια της διαδικασίας παραγωγής και διανομής (που όντως έτσι είναι….) – και διευκολύνει την πλήρη μετακύλιση του στους καταναλωτές . Επομένως, η κατανομή των φορολογικών βαρών γίνεται σύμφωνα με τη θέληση της φορολογούσας Αρχής, χωρίς να ευνοούνται ορισμένοι καταναλωτές (π.χ. αυτοί που έχουν ισχυρή προτίμηση για αγαθά, των οποίων η παραγωγή και η διανομή διέρχεται από λίγα στάδια) σε βάρος άλλων.
3. Ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος φοροδιαφυγής, γιατί ο φόρος που πληρώνει το κάθε στάδιο εκπίπτει από την ακαθάριστη φορολογική υποχρέωση του επόμενου σταδίου (όπως είδαμε στο απλοϊκό μας παράδειγμα) , συνεπώς ο αγοραστής έχει συμφέρον να απαιτεί από τον πωλητή την αναγραφή στο τιμολόγιο του ακριβούς ποσού ΦΠΑ που πλήρωσε (ο πωλητής) στο Δημόσιο γιατί κάθε υποεκτίμηση του ποσού αυτού μειώνει το ποσό της έκπτωσης που δικαιούται ο αγοραστής, δηλ. αυξάνει την καθαρή φορολογική του υποχρέωση.
Είναι ευνόητο ότι η αυτόματη αυτή διασταύρωση των πληροφοριών ως προς τη φορολογική υποχρέωση των επιχειρήσεων δεν αφορά στους εμπόρους λιανικής πώλησης, που συναλλάσσονται με τον τελικό αγοραστή (καταναλωτή), γιατί αυτός δεν προβαίνει σε περαιτέρω συναλλαγές επί του αγαθού. Πλην όμως, η προστιθέμενη αξία στο στάδιο του λιανικού εμπορίου αντιπροσωπεύει μικρό μόνο ποσοστό (συνήθως 30%) της συνολικής αξίας του αγαθού, οπότε τυχόν υποεκτίμηση της φορολογητέας ύλης από τους εμπόρους λιανικής πώλησης θα οδηγούσε σε περιορισμένη απώλεια φορολογικών εσόδων (εάν και έλεγχος γίνεται δειγματοληπτικά κατά την πώληση στον τελικό καταναλωτή πχ οι έφοδοι εάν έχει κοπεί απόδειξη στον καταναλωτή κλπ) .
4. Επειδή είναι δυνατός ο προσδιορισμός του ακριβούς ποσού του ΦΠΑ , που είναι ενσωματωμένο στην τιμή πώλησης οποιουδήποτε αγαθού, τελικού ή ενδιάμεσου , καταναλωτικού ή κεφαλαιουχικού, οι παραγωγοί μπορούν να προμηθευτούν τα κεφαλαιουχικά αγαθά σε τιμές απαλλαγμένες από κάθε στοιχείο φόρου , γεγονός που ενισχύει το κίνητρο για επενδύσεις από την Πολιτεία (…όταν θελήσει να τα χορηγήσει η πολιτεία πχ να αποφασίσει ότι τα γεωργικά μηχανήματα που αγοράζουν οι αγρότες απαλλάσσονται από το ΦΠΑ)
Σήμερα καταγράψαμε τα θετικά στοιχεία που έχει η εφαρμογή του ΦΠΑ . Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο ΦΠΑ είναι ένας φόρος Κατανάλωσης , ένας έμμεσος φόρος που από της φύση τους οι φόροι αυτού έχουν και αρκετά μειονεκτήματα . Τα μειονεκτήματα αυτά θα τα δούμε στα επόμενα άρθρα μας … και ελπίζω σύντομα …
