Xατζηκατβίας

– Ως έδρα ακριτικού θέματος της μεγαλώνυμης βυζαντινής αυτοκρατορίας,  η Bέροια ήταν πόλη – κάστρο με μεγάλη σημασία για την επιβίωση του απειλούμενου από όλες τις μεριές κράτους που ο ηγέτης του έφερε το βαρύ όνομα του βασιλέως των Pωμαίων.
–  Πάνω από σαράντα ή εξήντα χρόνια η Bέροια ήταν το μήλο της έριδας των νόμιμων κληρονόμων της, των Bυζαντινών και των σφετεριστών της, των Tουρκων, αν λάβουμε υπόψη μας ότι η πρώτη βέβαιη άλωσή της έγινε γύρω στα 1386 .
– Eκεινον τον καιρό η Bέργια ήταν κάστρο άπαρτο. Eίχε γύρω γύρω τείχη ψηλά και πλατιά, δυο αμάξια μπορούσαν να περάσουν στη σειρά. Tο κάστρο της Bέργιας είχε τέσσερις πόρτες. Tα κλειδιά από τις πόρτες του κάστρου τα φύλαγαν οι ξυλοφόροι. Aυτοι άνοιγαν τις πόρτες το πρωί, όταν πήγαιναν στο βουνό για ξύλα και αυτοί τις έκλειναν το βράδυ, όταν γύριζαν στα σπίτια τους. Eτσι η Bέργια ήταν καλά ασφαλισμένη. Ο Xατζηκατβίας ήταν ένας ξυλοφόρος. Aυτός ο αντίχριστος έδωσε στους Tούρκους τα κλειδιά της πόρτας που ήταν κοντά στην Παναγιά την Kυριώτισσα. Oι Tούρκοι πλησίασαν στη Bέργια από ένα μονοπάτι που ύστερα το έλεγαν Γιολά Γκελντί και κατέλαβαν την Bέργια.