Μιθραϊσμός – Μίθρας

Ο Μίθρας ήταν ο κύριος θεός του Μιθραϊσμού, μιας συγκριτιστικής ελληνιστικής μυστηριακής θρησκείας η οποία αναπτύχθηκε στην ανατολική Μεσόγειο κατά τον 2ο και 1ο αιώνα ΠΚΧ και η οποία ασκούνταν στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία από τον 1ο αιώνα ΠΚΧ ως τον 5ο αιώνα ΚΧ. Ο Μίθρας ήταν αρχαίος περσικός θεός του φωτός και της σοφίας και η προέλευσή του ανάγεται σε μια αρχαιότερη βεδική θεότητα.
Η θρησκεία Μιθραϊσμός, η οποία ξεφεύγει μέχρι σε ένα σημείο από τον παγανισμό, λατρεύτηκε στον Πόντο από την εποχή των Μιθριδατών βασιλέων έως περίπου το 370 μ.Χ. Η θρησκεία του Μίθρα εκφράζεται μέσα από το ιερατείο του, είναι η θρησκεία του καλού και του αγαθού που μάχεται εναντίον του κακού, που εκπροσωπεί ο Αριμάν, τον οποίο τελικά θα νικήσει. 
Ο Μιθραϊσμός υπόσχεται το αιώνιο φως, με λίγα λόγια υπόσχεται να γίνει αυτό που ο Χριστιανισμός ονομάζει Δευτέρα Παρουσία. Όμως για να πραγματοποιηθεί αυτό θα πρέπει οι άνθρωποι να είναι αγνοί, τίμιοι, ειλικρινείς όσο αγνός είναι και ο Μίθρας. Τα πρώτα χρόνια ο Μιθραϊσμός λατρεύεται σε σπηλιές, αλλά αργότερα, μετά τη γέννηση του Ιησού Χριστού, τον αποδέχονται οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες. Τότε βγαίνει από τις σπηλιές και χτίζονται λαμπροί ναοί προς τιμήν αυτού.