Λαική Σοφία

Οι Λαπίθες, λαός που κατοικούσε στις όχθες του θεσσαλικού Πηνειού, ήταν περίφημοι καβαλάρηδες και είχαν επινοήσει, φαίνεται, τα γκέμια. Όταν ο βασιλιάς τους Πειρίθοος πάντρευε την κόρη του Ιπποδάμεια, οι Κένταυροι, καλεσμένοι στο γάμο, πείραξαν τις γυναίκες και έτσι η …

Ο Πολυκράτης, τύραννος της Σάμου (6. αι. π.Χ.) χαιρόταν τη ζωή για χρόνια ευτυχισμένος, έτσι που ο βασιλιάς της Αιγύπτου Άμασις, καθώς ανιστορεί ο Ηρόδοτος (3.39), ανησύχησε για τη μεγάλη αυτή ευτυχία –την υπερβολική για άνθρωπο, επειδή οι αρχαίοι πίστευαν …

Δηλ. όλα ρέουν, βρίσκονται σε αδιάκοπη κίνηση.Το είπε ο Εφέσιος φιλόσοφος Ηράκλειτος (500 π.Χ.), που είχε παρατηρήσει την αέναη αλλαγή και κίνηση που παρουσιάζουν όλα τα πράγματα στον κόσμο. Λέγεται με το ίδιο νόημα, και ιδίως για την αλλαγή και …

Δηλ. ένας είναι για μένα (ισοδυναμεί με) τριάντα χιλιάδες. Και αυτό είναι ρήση του Ηράκλειτου, που δείχνει πόσο τιμούσε τον άνθρωπο με τη δυνατή και ηρωική προσωπικότητα. Νιώθουμε πόσο αληθινό είναι το απόφθεγμα αυτό ιδίως σε κρίσιμες, μεγάλες στιγμές, όταν …

Όπως είναι γνωστό (Ξενοφ. Απομνημον. 1.1.2), ο Σωκράτης είχε κατηγορηθεί πως δεν πίστευε στους θεούς της Αθήνας και πως διακήρυσσε «έτερα καινά δαιμόνια», άλλους καινούριους θεούς. Τα δαιμόνια αυτά είχαν βέβαια σχέση και με το «δαιμόνιο» που συμβούλευε σαν εσωτερική …

Ρωμαίος στρατηγός (1 αι. π. Χ.), ονομαστός για την πολυτέλεια του και καλοφαγάς. Μια μέρα που έτρωγε μόνος και που το φαγητό δεν ήταν πλούσιο καθώς συνήθως, λένε πως είπε στο μάγειρα: «Δεν ήξερες πως ο Λούκουλλος έτρωγε σήμερα το …

Ήταν ο Σίσυφος γιος του θεού Αιόλου και βασιλιά της Κορίνθου. Για τη σκληρότητά του όμως και τα κακά που έκανε καταδικάστηκε όταν πέθανε ν’ ανεβάζει σε ψηλό βουνό ένα βράχο, που πριν φτάσει όμως στην κορυφή ξανακυλούσε κάτω . …

Ονομάζονταν έτσι σκόπελοι στην είσοδο της Μαύρης Θάλασσας, που αδιάκοπα συγκρούονταν κατά την αρχαία μυθολογία και εμπόδιζαν έτσι τους θαλασσινούς να περάσουν τα στενά του Βοσπόρου. Πρώτοι κατόρθωσαν να την περάσουν χωρίς να πάθουν τίποτε οι Αργοναύτες με την Αργώ …

Ο βασιλιάς είχε ζητήσει και είχε πάρει από το θεό Διόνυσο το χάρισμα να μετατρέπει σε χρυσάφι ότι θ’ άγγιζε. Έτσι όμως, μ’ όλα τα πλούτη που μπορούσε να έχει, ήταν καταδικασμένος να πεθάνει από ασιτία. Ο θεό όμως τον …

Δηλ. εκείνος που έκανε την πληγή, ο ίδιος θα τη γιατρέψει.– Όταν ο βασιλιάς Τήλεφος πληγώθηκε από τη λόγχη του Αχιλλέα και δεν έβρισκε γιατρειά, το μαντείο που ρώτησε έδωσε την απάντηση αυτή, και τότε ο Αχιλλέας τον γιάτρεψε με …

Ήταν πυθαγόρειοι φιλόσοφοι και οι δύο, που ζούσαν στις Συρακούσες της Σικελίας (4ος αι. π.Χ.), ενωμένοι με φιλία παροιμιακή. Όταν ο Φιντίας, καταδικασμένος σε θάνατο, ζήτησε από τον τύραννο Διονύσιο μια προθεσμία για να τελειώσει μερικές του υποθέσεις, προσφέρθηκε ο …

Δηλ. δεν κλέβω τη νίκη. Με τα αξιόπρεπα αυτά και περήφανα λόγια αρνήθηκε ο Μεγάλος Αλέξανδρος να ακολουθήσει τη συμβουλή των στρατηγών του πριν από τη μάχη στα Γαυγάμηλα (331π.Χ.) να ριχτεί δηλ. στους πολυάριθμους εχθρούς αιφνιδιαστικά τη νύχτα (Πλούταρχος, …

Έτσι ονόμασε ο Αγαμέμνονας το μάντη Κάλχα, όταν αυτός, ρωτημένος από τον Αχιλλέα τι έφταιγε για την πανούκλα που θέριζε τους Έλληνες ύστερα από εννιά χρόνων πόλεμο στην Τροία, απάντησε πως φταίει ο Αγαμέμνονας, γιατί πρόσβαλε τον ιερέα του Απόλλωνα …

Η σπαρτιατική αγωγή συνήθιζε τους νέους να είναι λιγόλογοι, και αυτό ήταν το σπαρτιατικό ιδανικό, όπως φαίνεται και από τη γνωστή αγγελία που έστειλε στη Σπάρτη ο επιστολέας του Μινδάρου.

Δηλ. βάρος της γης. Έτσι ονομάζει στην Ιλιάδα (Σ 104) ο Αχιλλέας τον εαυτό του, αφού έχασε εμπρός στην Τροία τον αγαπημένο του φίλο Πάτροκλο. Λέει στη Θέτιδα: «Τι αξίζει πια η ζωή για μένα; Κάθομαι άνεργος κοντά στα καράβια, …

Δηλ. γερνώ μαθαίνοντας πάντα πολλά. Το είπε ο Σόλωνας. Δείχνει τη δίψα και την ακούραστη αγάπη για μάθηση, ως μέσα στα γερατειά του.