Κατ’ αρχήν ή κατ’ αρχάς;

Κατ’ αρχήν ή κατ’ αρχάς ;

Η αντιδιαστολή μεταξύ των δύο εμπρόθετων δεν είναι πάντα (και για όλους) εύκολη, όπως αποδεικνύουν και ερωτήματά σας προς τη στήλη, και δυσχεραίνεται από την καταχρηστική εναλλαγή των δύο μέσα σε μια πρόταση.

Δηλαδή για πολλούς ομιλητές της ελληνικής η μία έκφραση (συνήθως η κατ’ αρχήν) αντικαθιστά χωρίς πρόβλημα την άλλη. Αυτό όμως δεν είναι και γραμματικά σωστό. Φυσικά και θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι δεν υπάρχει μία μόνο σωστή μεταξύ των δύο εκφράσεων, αλλά και οι δύο είναι σωστές στα κατάλληλα συμφραζόμενα.

Η διαφορά των δύο εκφράσεων ξεκινά από τη διαφορά μεταξύ δύο από τις σημασίες της λέξης αρχή:

α) ξεκίνημα, απαρχή, πρώτο στάδιο

β) θεμελιώδης, βασικός κανόνας (π.χ. η αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων)

Σημασία:

– κατ’ αρχάς: στην αρχή, αρχικά, πρώτα-πρώτα (έχει χρονική σημασία)

– κατ’ αρχήν: στα βασικά σημεία, στην αρχή του πράγματος, δηλαδή στη βάση του, στις γενικές του γραμμές, στη γενική φιλοσοφία

Π.χ.

Κατ’ αρχάς πρέπει να συνεννοηθούμε για τις υποχρεώσεις του κάθε ατόμου στην ομάδα.

Μπορεί να διαφωνούμε σε αρκετά σημεία, το παρήγορο όμως είναι ότι κατ’ αρχήν συμφωνούμε (δηλαδή συμφωνούμε σε γενικές γραμμές, διαφωνούμε όμως σε επιμέρους σημεία).

Διευκρίνιση: Μπορεί να μην είναι εγκληματική η σύγχυση των δύο εκφράσεων, καλό είναι ωστόσο να γνωρίζουμε ότι αν και συχνά μας έρχεται πιο φυσική και σωστή η έκφραση κατ’ αρχήν, η πιο κοινή στην καθημερινή μας ομιλία είναι η κατ’ αρχάς. Γενικά, όταν νιώθουμε ότι θα ακολουθήσει απαρίθμηση κάποιων στοιχείων, ή όταν θέλουμε να τονίσουμε το αρχικό στάδιο μιας κατάστασης, τότε θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το κατ’ αρχάς.