Κλητική αρσενικών ονομάτων σε -ος

• Κλητική αρσενικών ονομάτων σε -ος

Πώς θα σχηματίσουμε την κλητική των αρσενικών σε –ος, όπως Πέτρος, Παύλος, Αλέκος, Γιώργος αλλά και των επιθέτων όπως Παπαδόπουλος, Βενιζέλος;

Γραμματική: Η γραμματική χωρίζει την κατηγορία των ονομάτων σε – ος σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με τον τόνο τους ….

• οξύτονα ονόματα, αν τονίζονται στη λήγουσα, όπως ουρανός, Νικολός,
  
• παροξύτονα, αν τονίζονται στην παραλήγουσα, όπως δρόμος, Λυκούργος, και
  
• προπαροξύτονα, αν τονίζονται στην προπαραλήγουσα, όπως άγγελος, Αλέξανδρος

Από αυτά, τα ουσιαστικά που δεν είναι κύρια ονόματα, σχηματίζουν την κλητική σε – ε (με μερικές εξαιρέσεις, όπως γέρο, ή διπλούς τύπους, όπως καπετάνιο και καπετάνιε).

Όσον αφορά όμως τα κύρια ονόματα, τα πράγματα διαφοροποιούνται.

• Λέμε: Νικολό, Δημητρό (και όχι Νικολέ, Δημητρέ) παρά το σχηματισμό σε –ε των οξύτονων ουσιαστικών (ουρανέ, ποταμέ).
  
  
• Λέμε: Αλέκο, Γιώργο, Νίκο, Μάρκο (και όχι Αλέκε, Γιώργε, Νίκε, Μάρκε) παρά το σχηματισμό σε –ε των παροξύτονων ουσιαστικών (δρόμε, λύκε, ταχυδρόμε).
  
  
• Λέμε όμως: Αλέξανδρε, Γεράσιμε, Τηλέμαχε, Φίλιππε, ακριβώς όπως σχηματίζουμε σε –ε τα αντίστοιχα προπαροξύτονα ουσιαστικά (άγγελε, διάβολε, δήμαρχε, δάσκαλε).

Το όνομα Παύλος σχηματίζει εξίσου και τις δύο κλητικές (Παύλο και Παύλε).

Συνοψίζοντας : Τα οξύτονα ονόματα δε σχηματίζουν συνήθως κλητική σε –ε. Τα παροξύτονα σχηματίζουν μερικές φορές κλητική σε –ε, συχνότερα όμως σε –ο. Τα προπαροξύτονα από την άλλη σχηματίζουν συνήθως την κλητική σε –ε.

Στο ερώτημα τώρα πώς θα φωνάξουμε το φίλο μας τον Πέτρο, η απάντηση είναι αφενός να αφήσουμε το αισθητήριό μας να μας καθοδηγήσει (αλίμονο αν ψάχνουμε εκείνη τη στιγμή να δούμε σε ποια κατηγορία ανήκει το όνομα του φίλου μας) και αφετέρου, αν διαθέτουμε το χρόνο, να εντοπίσουμε σε ποια κατηγορία ανήκει και ανάλογα να σχηματίσουμε την κλητική. Στη δεύτερη κατηγορία των παροξύτονων συνήθως χρησιμοποιούμε την κλητική σε –ο για τα κύρια ονόματα. Άρα, χωρίς να είναι λάθος το Πέτρε, συχνότερα χρησιμοποιούμε το Πέτρο.