asxetos.gr 15 χρόνια χρηστικό περιεχόμενοΤο θέμα στη συγκεκριμένη λέξη είναι η προφορά του διπλού -γ-, αν δηλαδή προφέρεται ως -νγκ-, ως -νγ- ή ως -γγ- (όπως ακριβώς γράφεται).
Η συγκεκριμένη λέξη προφέρεται με τη δεύτερη προφορά, δηλαδή ως [ένγραφο] ([énγrafo] σύμφωνα με τη φωνητική μεταγραφή του λεξικού Τριανταφυλλίδη) και αυτό για να παραπέμπει άμεσα στα δύο συνθετικά του: εν + γράφω. Και το λεξικό Κριαρά τονίζει την ένρινη προφορά της λέξης, δηλαδή προφορά με το -ν- να ακούγεται στο -γγ- .
Το λεξικό Μπαμπινιώτη αναλύει την προφορά αυτής της λέξης και άλλων παρόμοιων στο λήμμα -γγ-. Εκεί αναφέρει ότι σε λέξεις σύνθετες με την πρόθεση ‘εν’ ή ‘συν’ (που τελειώνουν σε -ν-) η προφορά του -γγ- μπορεί να είναι είτε -νγ- (έγγραφο, συγγνώμη, συγγραφέας) είτε -νγκ- (συγγενής). Η γενική προφορά του -γγ- σε λέξεις που δεν είναι σύνθετες με τις προθέσεις ‘εν’ ή ‘συν’ είναι -νγκ- (αγγούρι). Οι σύνθετες λέξεις που προανέφερα κανονικά θα προφέρονταν όλες έτσι (δηλαδή -νγκ-, όπως στις λέξεις εγγονός, συγγενής).
Κάποιες όμως δεν προφέρονται ακολουθώντας το γενικό ‘κανόνα’ (υπενθυμίζουμε ότι στη γλώσσα τον κανόνα τον κάνει η χρήση και όχι οι φιλόλογοι ή τα λεξικά και οι γραμματικές) και προφέρονται έτσι όπως ετυμολογούνται, δηλαδή ακούγεται το -ν- του πρώτου συνθετικού (εν, συν) και ακολουθεί το δεύτερο συνθετικό. Δεν ενώνεται επομένως: ν + γ = γγ. Σε αυτήν την περίπτωση υπάγεται και η λέξη έγγραφο, χωρίς βέβαια να μπορεί κανείς να θεωρήσει λανθασμένη την άλλη προφορά (ένγκραφο) και για αυτήν τη λέξη. Άλλωστε, από περιοχή σε περιοχή της Ελλάδας πολλές λέξεις διαφέρουν ως προς την προφορά τους, χωρίς να είναι ‘λάθος’ κάποιες περιοχές και ‘σωστές’ κάποιες άλλες.
Για γενικότερα θέματα προφοράς, πολύ καλή δουλειά έχει γίνει στο λεξικό του ιδρύματος Τριανταφυλλίδη, που παραθέτει την φωνητική μεταγραφή των λέξεων για να διασαφηνίζονται ζητήματα προφοράς για όσους μιλούν την ελληνική τόσο ως μητρική, όσο και ως δεύτερη/ξένη γλώσσα.
