Πριν από τη λέξη ‘και’ μπαίνει κόμμα;

Ο σύνδεσμος ‘και’ έχει περισσότερες της μιας χρήσεις.

• Όταν λειτουργεί καθαρά ως συμπλεκτικός, ενώνει δηλαδή παρόμοια πράγματα, δεν μπαίνει κόμμα πριν από αυτόν, κι αυτό γιατί το κόμμα καταργεί ακριβώς αυτήν τη λειτουργία, τη σύνδεση των πραγμάτων. Π.χ. Κάνε αυτό που σου είπα εγώ και η μητέρα σου. Πήγε να αγοράσει τρόφιμα και απορρυπαντικά.
• Όταν όμως λειτουργεί ως π.χ. επιδοτικός, δηλαδή δίνει έμφαση σε αυτό που ακολουθεί, τότε μπορεί να μπει κόμμα. Π.χ. Κάνε αυτό που σου είπα, και δε θα το μετανιώσεις. Φοβήθηκε, και με το δίκιο του.
• Όταν πάλι προηγείται δευτερεύουσα πρόταση, η οποία πρέπει να διαχωριστεί από την κύρια, πάλι μπορεί να χρησιμοποιηθεί κόμμα. Π.χ. Χρησιμοποίησε κάθε μέσο όταν προτάθηκε για διευθυντής της εταιρείας, και στο τέλος πήρε τη θέση.
• Ο ‘και’ μπορεί να εκφράζει και ευχή: Αχ, και να το ‘ξερα νωρίτερα. Εφόσον δε συνδέει κάποια πράγματα και αφού τα επιφωνήματα συνήθως ακολουθούνται από στίξη (για να βοηθηθεί ο αναγνώστης στη σωστή ανάγνωση), και πάλι προηγείται κόμμα. Βλέπε και τη φράση ‘Ε, και;’
• Ο σύνδεσμος ‘και’ μπορεί να τοποθετηθεί ακόμη και πρώτος σε μια πρόταση, π.χ. όταν μεταφέρουμε ένα διάλογο: ‘Και τότε μου είπε… Και μετά συνέχισε…’
• Φυσικά ο κανόνας είναι ότι συνήθως πριν το ‘και’ δεν μπαίνει κόμμα, γιατί συνήθως ο ‘και’ συνδέει.
• Σε πολλές όμως περιπτώσεις στο λόγο που ο ‘και’ δε συνδέει αλλά λειτουργεί με άλλο τρόπο, ιδιαίτερα όταν υπάρχει ανάγκη για στίξη, προκειμένου να διαβαστεί σωστά μια πρόταση, τότε σημειώνουμε κόμμα πριν από αυτό.