Χωρίς να φοβάμαι τίποτα πια

Ο Τ. Μπαρνς, από τους λαμπρότερους Βρετανούς συγγραφείς, μας ταξιδεύει στα μονοπάτια της σκέψης του μέσα από ένα αφήγημα με θέμα τη θνητότητα, το φόβο του θανάτου, την τέχνη ως μέσο υπέρβασης του θανάτου, καθώς και την ύπαρξη ή όχι του θεού.

“Η μεγάλη τραγωδία της ζωής δεν είναι ότι πεθαίνουν οι άνθρωποι αλλά ότι παύουν ν’ αγαπούν”

Σόμερσετ Μομ

Ο 62χρονος Τζούλιαν Μπαρνς, από τους γνωστότερους Βρετανούς συγγραφείς, γεννήθηκε το 1946 στο Λέστερ της Μεγάλης Βρετανίας. Σπούδασε νομικά και γαλλική φιλολογία στην Οξφόρδη. Το 1986 η Ακαδημία Τεχνών και Γραμμάτων των ΗΠΑ του απένειμε το βραβείο Ε. Μ. Φόρστερ. Το μυθιστόρημά του «Άρθουρ και Τζορτζ» ήταν υποψήφιο για το βραβείο Booker 2005, όπως επίσης και «Ο Παπαγάλος του Φλωμπέρ» το 1984. Η έκδοση του τελευταίου βιβλίου του, ”Χωρίς να φοβάμαι τίποτα πια”, κρύβει μια τραγική ειρωνεία, καθώς λίγους μήνες μετά την κυκλοφορία του έχασε τη γυναίκα του στην Αγγλία.

Ο θάνατος και η στάση του ανθρώπου απέναντι σ’ αυτόν, είναι το θέμα του βιβλίου του Μπαρνς. Ο συγγραφέας από την αρχή δηλώνει αγνωστικιστής: ”Δεν πιστεύω στο θεό, αλλά μου λείπει”. Παραθέτει τις παιδικές του αναμνήσεις και τις απόψεις των μελών της οικογένειάς του και των φίλων του όσον αφορά την πίστη τους σε κάποιο θεό, καθώς και τις υπάρχουσες ή μη φοβίες τους για το θάνατο. Οι τοποθετήσεις γύρω από τη φθαρτότητα δεκάδων συγγραφέων, μουσικών, δημοσιογράφων και γενικότερα καλλιτεχνών, παρελαύνουν και φωτίζουν ποικίλες πλευρές του κεντρικού αυτού θέματος. Ο αδερφός του συγγραφέα, φιλόσοφος Τζόναθαν Μπαρνς ως αντίλογος, οι οικογενειακοί νεκροί, παππούδες και γονείς, οι φίλοι και πολλές φωνές ακόμα βοηθούν στην εμβάθυνση της αναπότρεπτης αυτής πτυχής της ζωής όλων των θνητών. Ερωτήματα όπως τα παρακάτω ταλανίζουν το συγγραφέα: ”Όσοι πιστεύουν στο θεό φοβούνται λιγότερο από τους άθεους; Οι πιστοί απολαμβάνουν λιγότερο τη ζωή; Τι σημαίνει να πεθαίνεις καλά;”

Ο Τζούλιαν Μπαρνς στοχάζεται και φιλοσοφεί γύρω από το θέμα της θνητότητας, του επέκεινα και της πίστης ή μη σε θεό, χρησιμοποιώντας αυτοβιογραφικά στοιχεία. Αναγνωρίζει το αναπόφευκτο τέλος και προσπαθεί να το υπερβεί μέσω της συγγραφής με μια ανάλαφρη και χιουμοριστική διάθεση. Παραδέχεται ότι πεθαίνει κανείς όταν εξαντληθούν οι λόγοι που τον κρατούν στη ζωή. Το βιβλίο αυτό είναι ένα μάθημα ζωής και όχι θανάτου. Πρέπει διαρκώς κανείς να αναζητά κάτι που να τον κρατά στη ζωή περισσότερο. Η σκέψη του είναι συνειρμική και πηγαίνει από το ένα θέμα στο άλλο χωρίς να υπάρχουν κεφάλαια. Το βιβλίο του έχει τη μορφή συνεχούς μονολόγου. Ο τίτλος του κρύβει την επιθυμία όλων μας, που είναι η απελευθέρωση από κάθε ζυγό φοβίας.

Ευμορφία Ζήση