Σχόλια: Υπάρχει ένας αδικαιολόγητος φόβος κατά τη γνώμη μου για τα φίδια και τις συνέπειες από το δάγκωμά τους στο ευρύ κοινό. Ο φόβος αυτός αυτός έχει καταστήσει τα ερπετά αυτά ως αντικείμενα εξολόθρευσης και διωγμού , γεγονός άδικο αφού ο οικολογικός τους ρόλος και ειδικά ως παράγων ελέγχου του πληθυσμού των τρωκτικών είναι πολύ σημαντικός.
Στατιστικά στοιχεία: Περίπου 45000 άνθρωποι δαγκώνονται από φίδια κάθε έτος στις ΗΠΑ. Από αυτά τα περιστατικά μόνο 7000 αφορούν δηλητηριώδη φίδια και ο συνολικός αριθμός θανάτων είναι περίπου 15 κάθε έτος (0,03%). Περισσότερο από το 50% των κρουσμάτων αφορούν παιδιά και συμβαίνουν μεταξύ Απριλίου και Οκτωβρίου.
Μυθεύματα: Η αντιμετώπιση του δήγματος φιδιού στην εμπειρική Ιατρική (ίσως ο όρος folk medicine να είναι πιο δόκιμος), εμπεριέχει μύθους και παραδόσεις που κατάγονται από την αφαιμαξολογία του Μεσαίωνα, αλλά και από τη Γαληνική παράδοση.
Γενικότητες:
Στη χώρα μας το μοναδικό δηλητηριώδες είδος φιδιού είναι η έχιδνα ή οχιά. Το δηλητήριο της έχιδνας είναι κυτταρολυτικού τύπου και προκαλεί σημαντική κυτταρική βλάβη , η οποία μπορεί να έχει ως συνέπεια νεφρική , αναπνευστική και καρδιολογική δυσλειτουργία , όπως επίσης και διαταραχή των αιμοστατικών μηχανισμών του οργανισμού με πηκτικές ανωμαλίες. Υπάρχει και μία κατηγορία φιδιών , τα κοραλιοειδή (coral snakes), που έχουν δηλητήριο με νευροτοξικές ιδιότητες. Τα φίδια αυτά είναι άγνωστα στην Ελλάδα.
Συμπτώματα:
Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων εξαρτάται από την ποσότητα του δηλητηρίου που έχει εγχυθεί.
Πρήξιμο και έντονος καυστικός πόνος γύρω από το δήγμα.
Ερύθημα γύρω από το τραύμα.
Αιμωδία και αργότερα παράλυση του δαγκωμένου άκρου.
Ναυτία και έμετος.
Ασθενικός σφυγμός, χαμηλή αρτηριακή πίεση, αδυναμία.
Αιμωδία της γλώσσας και του στόματος.
Μαζική εφίδρωση.
Πυρετός με ή χωρίς ρίγος.
Μυικός τρόμος.
Σπασμοί.
Διπλωπία.
Πονοκέφαλος.
Αντιμετώπιση:
Απομακρυνόμαστε και εμείς και το θύμα. Τα φίδια δεν κινούνται με μεγάλη ταχύτητα και μπορεί να είναι κάπου κοντά.
Διατηρούμε την ψυχραιμία μας.Το πιθανότερο είναι , το φίδι να μην είναι δηλητηριώδες. Αν δούμε στο τραύμα τις χαρακτηριστικές δύο τρύπες από τα δόντια του φιδιού τότε μάλλον έχουμε να κάνουμε με οχιά.
Ακινητοποιούμε το θύμα , ώστε να μειώσουμε (θεωρητικά) το βασικό μεταβολισμό και την εξάπλωση του δηλητηρίου.
Δεν κάνουμε καμία περίδεση. Το δηλητήριο κινείται μέσω της λεμφικής κυρίως κυκλοφορίας και η περίδεση , ειδικά αν είναι και ίσχαιμη (δηλαδή με συνοδή απόφραξη των αρτηριών), μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ζημιά.
Δεν κάνουμε τομές με μαχαιρίδια και δεν αναρροφάμε αίμα από την πληγή (ειδικά με το στόμα!). Η καταστροφή των ιστών και ο πόνος που προκαλείται έτσι, είναι πολύ πιο επικίνδυνα από το 6% του δηλητηρίου που έχει υπολογιστεί ότι απομακρύνεται με τις άνω μεθόδους.
Πλένουμε το τραύμα με ήπια αντισηπτικά (π.χ σαπούνι με νερό , οξυζενέ κλπ). Δεν τοποθετούμε πάγο.
Δεν δίνουμε στο θύμα να πιει αλκοόλ (βλ. western films), ούτε ισχυρά παυσίπονα.
Φροντίζουμε για την άμεση μεταφορά του θύματος στην πλησιέστερη ιατρική μονάδα.