Εγκαύματα (θερμικά – χημικά – ηλεκτρικά) – Επείγουσα αντιμετώπιση

Τι είναι το έγκαυμα

Ως έγκαυμα ορίζουμε τη βλάβη του δέρματος από την επίδραση της θερμότητας. Η θερμότητα αυτή μπορεί να είναι αέρια (φωτιά) , υγρή (καυτό νερό) , ή και στερεή (καυτές επιφάνειες).

Στις ΗΠΑ αναφέρονται ετησίως 2.000.000 περιστατικά εγκαύματος , 80.000 εισαγωγές σε νοσοκομεία , 6.500 θάνατοι , καθώς και πολλοί εγκαυματίες που επιβιώνουν με σοβαρή αναπηρία. Το έγκαυμα είναι η πρώτη αιτία ατυχηματικού θανάτου στα παιδιά. Θεωρείται ότι το 80% των ατυχημάτων αυτών θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί.

Η εξέλιξη της Ιατρικής και προ πάντων η κατανόηση των φυσιολογικών μηχανισμών και της σημασίας του δέρματος ως βασικό όργανο για τη ζωή , έχουν επιφέρει σημαντική ελάττωση της θνητότητας από τα εγκαύματα. Έτσι , ενώ στην δεκαετία του ’60 επιβίωση από έγκαυμα με έκταση μεγαλύτερης του 30% της σωματικής επιφάνειας ήταν θαύμα , σήμερα είναι κανόνας.

εικ.1

Η βαρύτητα του εγκαύματος είναι δύσκολο να εκτιμηθεί από ένα μη ειδικό, αφού παίζει σημασία το βάθος του εγκαύματος (εικ.1) , η έκτασή του (εικ.2) , η ηλικία του ασθενούς , η ύπαρξη ή μη άλλης υποκείμενης παθήσεως κλπ. Έτσι , ένα μικρό σχετικά σε βάθος έγκαυμα , μπορεί να αποβεί μοιραίο σε ένα πολύ ηλικιωμένο άτομο ή σε ένα νεογνό. Καρδιακά και πνευμονικά νοσήματα , διαβήτης , αλκοολισμός , κατάχρηση φαρμάκων και ψυχιατρικές νόσοι επιπλέκουν δυσμενώς την έκβαση ενός εγκαύματος (βλ.πίνακα).

εικ.2

Για τούτο θεωρείται σκόπιμο αφού δώσουμε τις Πρώτες Βοήθειες σε ένα εγκαυματία να ζητήσουμε ιατρική βοήθεια , όσο επιπόλαια και περιορισμένη να φαίνεται η εγκαυματική βλάβη. Οι σοβαρές εγκαυματικές βλάβες συνιστάται να νοσηλεύονται σε ειδικές Μονάδες Παροχής Εγκαυματικής Φροντίδας (δυστυχώς στην Ελλάδα , ακόμα και μεγάλα τριτοβάθμια Νοσοκομεία στερούνται τέτοιων μονάδων). Στις μονάδες αυτές αναλαμβάνουν την υποστήριξη του ασθενούς επαγγελματίες υψηλής κατάρτισης όπως νοσοκόμοι , διαιτολόγοι , σύμβουλοι , φυσικοθεραπευτές , ιατροί εργασίας , ψυχολόγοι κλπ, που σε συνεργασία με το ιατρικό προσωπικό δίνουν εξαιρετική βοήθεια στους εγκαυματίες και στις οικογενειές τους.

Έγκαυμα-επείγουσα αντιμετώπιση

Θερμικά εγκαύματα

Προκαλούνται από επαφή με φωτιά , καυτές επιφάνειες , καυτό νερό ή υδρατμούς κλπ. Τα αναμένα και παρατημένα τσιγάρα , ο κακός έλεγχος της θερμοκρασίας στις σωληνώσεις υδρεύσεως , ο χαλαρός ρουχισμός των ηλικιωμένων αυξάνουν την επίπτωσή τους.

1. Σταματάμε την έκθεση και απομακρύνουμε το θύμα από την πηγή της θερμότητας. Η φωτιά σβήνει απουσία οξυγόνου. Το σκέπασμα του θύματος με μία κουβέρτα σταματά τη φωτιά στα ρούχα του.
   
2. Ελέγχουμε τα ζωτικά σημεία-προβαίνουμε σε ΚΑΡΠΑ αν χρειαστεί. Σταματάμε την αιμορραγία.
   
3. Ρίχνουμε κρύο νερό στο έγκαυμα (όχι παγωμένο) και μειώνουμε την θερμοκρασία τοπικά.
   
4. Καλύπτουμε το έγκαυμα με μία αποστειρωμένη γάζα ή με ένα καθαρό κομμάτι υφάσματος.
   
5. Καλούμε σε βοήθεια.

Σημεία άξια προσοχής

• Δεν εφαρμόζουμε λάδια , αλοιφές , οδοντόκρεμες κλπ πάνω στην εγκαυματική επιφάνεια. Η ποβιδόνη επίσης (Betadine) , μπορεί να είναι ιδιαίτερα επώδυνη. Αντιβιοτικά από το στόμα παίρνονται μόνο μετά από ιατρική σύσταση αν και σε μικρές , επιφανειακές βλάβες σπάνια είναι απαραίτητα. Ο φυσιολογικός ορός είναι αρκετά καλό μέσο καθαρισμού του πάσχοντος δέρματος.
  
• Δεν εφαρμόζουμε λάδια , αλοιφές , οδοντόκρεμες κλπ πάνω στην εγκαυματική επιφάνεια. Η ποβιδόνη επίσης (Betadine) , μπορεί να είναι ιδιαίτερα επώδυνη. Αντιβιοτικά από το στόμα παίρνονται μόνο μετά από ιατρική σύσταση αν και σε μικρές , επιφανειακές βλάβες σπάνια είναι απαραίτητα. Ο φυσιολογικός ορός είναι αρκετά καλό μέσο καθαρισμού του πάσχοντος δέρματος.
  
• Τα ηλιακά εγκαύματα μπορούν να ψυχρανθούν με κρύο νερό. Αν είναι εκτεταμένα , χρειάζονται και αυτά ιατρική φροντίδα.

Χημικά εγκαύματα

1. Ρίχνουμε άφθονη ποσότητα νερού στην πάσχουσα περιοχή τουλάχιστον για 20 λεπτά.
   
2. Απομακρύνουμε το ρουχισμό που έχει την υπεύθυνη ουσία με προσοχή να μη τη ρίξουμε σε απρόσβλητα σημεία του δέρματος.
   
3. Αν η ουσία έχει έρθει σε επαφή με τα μάτια , τα ξεπλένουμε καλά. Εννοείται ότι αφαιρύμε τους φακούς επαφής αν υπάρχουν.
   
4. Ελέγχουμε ζωτικά σημεία , καλούμε σε βοήθεια.

Σημείωση: Ορισμένες χημικές ουσίες μπορεί να γίνουν περισσότερο τοξικές στην επαφή με το νερό.

Ηλεκτρικά εγκαύματα

Έχουν αναφερθεί στο μάθημα για την ηλεκτροπληξία . Γενικά θεωρούνται σοβαρά εγκαύματα και υπάρχει τάση υποεκτίμησης της σοβαρότητάς τους.

Γενικές αρχές

• Απομακρύνουμε δακτυλίδια , βέρες , κοσμήματα πριν επέλθει οίδημα.
  
• Αν έχει κολλήσει ύφασμα στο έγκαυμα δεν το τραβάμε. Προσεκτικά κόβουμε με ψαλίδι το ύφασμα που είναι ελεύθερο.
  
• Επαναλαμβάνεται ότι τα εγκαύματα στο πρόσωπο , στις παλάμες και στα πέλματα θεωρούνται εξ ορισμού σοβαρά και χρήζουν νοσηλείας.

Asxetos : Δείτε και το άρθρο μας Βαθμοί εγκαυμάτων