Επισκληρίδιος αναισθησία. Ο εφευρέτης – σωτήρας των γυναικών.

Εισαγωγή

Δεν έχει περάσει ούτε ένας μήνας που η σύζυγος μου η Πόπη γέννησε το δεύτερο παιδί μας , γιος… (ευτυχώς) γιατί έχουμε ήδη μία υπέροχη κόρη 5 ετών και γιατί κάποτε πρέπει κάποιος να με βοηθάει στο asxetos.gr (όνειρα….) . Γέννησε για την ιστορία στο Νοσοκομείο του Αγίου Νικολάου Κρήτης (που διαθέτει υπέροχη μαιευτική κλινική – γιατρούς κλπ)

“Πρόκειται για μια περιοχική αναλγησία η οποία πήρε το όνομά της από το γεγονός ότι χορηγείται στον επισκληρίδιο χώρο”

Μόλις την κατέβασαν στον θάλαμο νοσηλείας από το χειρουργείο, λίγα λεπτά μετά τον τοκετό …. με κοιτάζει “θυμωμένη” και με ρωτάει “Ποιος χρυσός άνθρωπος εφεύρε την Επισκληρίδιο ; ..θα πρέπει να του κάνουν άγαλμα” ; …. γνωρίζοντας ότι με την ανησυχητική διαστροφή που με διακατέχει όφειλα να το γνωρίζω ή οφείλω να το ψάξω . Εκείνη την στιγμή, συνειδητοποίησα ότι όπως η γυναίκα μου σίγουρα θα έχουν αισθανθεί κάτι ανάλογο εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο σε ανάλογη στιγμή .

Για ένα πράγμα ήμουν σίγουρος, σε αυτές τις υπέροχες στιγμές για τις γυναίκες μας – μητέρες των παιδιών μας,  ένας είναι ο θεός (σίγουρα όχι εσύ που φταις για το γκάστρωμα…., ούτε ο πραγματικός θεός (εάν υπάρχει) ) αλλά ο εφευρέτης της ΕΠΙΣΚΛΗΡΙΔΙΟΥ ΑΝΑΛΓΗΣΙΑΣ και οι άγγελοι του επί της γης που είναι ο μαιευτήρας και ο αναισθησιολόγος . Έχουν άδικο ;

Η απάντηση μου σε αυτή την απορία της (αλλά και σίγουρα και άλλων γυναικών) δίνεται με το σημερινό μου άρθρο – έρευνα στο διαδίκτυο και σε διάφορες πηγές .

Ιστορία…. επισκληρίδια….

Η πρώτη εφαρμογή επισκληρίδιου χορήγησης φαρμακευτικών ουσιών αποδίδεται στον James Leonard Corning (1855-1923). Την πραγματοποίησε, τυχαία, το 1885, έχοντας σαν στόχο τον
υπαραχνοειδή χώρο και τη θεραπεία «χρόνιου αυνανισμού».

Το 1901 δημοσιεύθηκε στο Παρίσι η χρήση της
ιεροκοκκυγικής επισκληριδίου από τους Sicard και Cathelin.

Πατέρας όμως της επισκληριδίου αναισθησίας
είναι ο Fidel Pages (1886-1923), που την εφάρμοσε ευρέως στην Ισπανία.

Ο Edward B. Tuohy ανακοίνωσε
το 1941 τον πρώτο επισκληρίδιο καθετηριασμό χρησιμοποιώντας ένα νεογνικό ουροκαθετήρα και το 1945 την χρήση της βελόνας Huber, που έλαβε το όνομά του (βελόνα Tuohy).

Το επόμενο μεγάλο άλμα έγινε τη
δεκαετία του 1970 με την ανακάλυψη των υποδοχέων οπιοειδών στον νωτιαίο σωλήνα και τη λειτουργία
τους.

Αν και μερικοί θάνατοι και σοβαρά συμβάματα διέλυσαν τον μύθο, ότι η ραχιαία χορήγηση οπιοειδών
σχεδόν θα έλυνε το πρόβλημα του μετεγχειρητικού πόνου, έκτοτε η χρήση της ραχιαίας
αναισθησίας/αναλγησίας κέρδισε σημαντικό έδαφος, τόσο στη θεραπεία του πόνου [οξύ και χρόνιου] όσο και
στις χειρουργικές αίθουσες. Υπάρχουν μάλιστα συγκεκριμένες υποειδικότητες της Αναισθησιολογίας, που η
χρήση ραχιαία φαρμακευτικών ουσιών δεν αποτελεί την εξαίρεση, αλλά τον κανόνα [πχ στη μαιευτική
αναισθησία υπάρχουν ενδείξεις γενικής αναισθησίας και όχι το αντίθετο].

 Από την άλλη η κ. Ιωάννα Σουφλέρη αναφέρει σε άρθρο της “Mην κάνεις τη σκληρή, κάνε επισκληρίδιο” στο vita.gr : “Το πρώτο πράγμα που έκανα μόλις τα καθήκοντά μου ως μητέρα μου άφησαν λίγο χρόνο, ήταν να αναζητήσω τους επιστήμονες στους οποίους χρωστούσα το δώρο του χωρίς ωδίνες και τελικώς απολαυστικού τοκετού. Γιατί κακά τα ψέματα: Δεν είναι μόνο η απουσία ωδινών το κέρδος της επισκληριδίου, είναι και το γεγονός ότι μια ξεκούραστη υποψήφια μητέρα είναι σε θέση να συνεργαστεί άριστα με το γιατρό κατά τα τελευταία -επώδυνα- στάδια της εξώθησης και να νιώσει έτσι την ικανοποίηση ότι συνέβαλε καθοριστικά στη γέννηση του παιδιού της. Όπως διαπίστωσα, ανατρέχοντας στη σχετική βιβλιογραφία, τα νέα δεν ήταν καθόλου νέα: Η επισκληρίδιος, η οποία αναπτύχθηκε από τους αμερικανούς χειρουργούς Waldo B. Edwards, James L. Southworth και Robert A. Hingson, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά σε τοκετό στις 6 Ιανουαρίου του 1942“.

Και συνεχίζει…. “Η ιστορία της πρώτης γυναίκας στην οποία έγινε επισκληρίδιος : Επρόκειτο για τη σύζυγο ενός λιμενικού, η οποία εισήχθη για τοκετό στο Ναυτικό Νοσοκομείο της Νέας Υόρκης. Καθώς η γυναίκα έπασχε από ρευματική καρδιοπάθεια, ήταν σχεδόν βέβαιο ότι ο τοκετός θα ήταν μοιραίος γι’ αυτήν. Παρά τις δυσμενείς προβλέψεις όμως και χάρη στη χορήγηση επισκληριδίου, τόσο η μητέρα όσο και το βρέφος άφησαν υγιείς το νοσοκομείο”.

 Δηλαδή θα μπορούσαμε να πούμε συμπερασματικά ότι διάφοροι επιστήμονες – ιατροί συνέβαλλαν με τον δικό τους τρόπο – συμβολή, στην σταδιακή εξέλιξη και εφαρμογή της μεδόθου της Επισκληρίδιας αναλγησίας (και όχι αναισθησίας) , μία πορεία από το 1885 έως το 1942 . Αν και η επισκληρίδιος είναι γνωστή για περισσότερο από μισό αιώνα, αποτελεί εξαίρεση η χορήγησή της σε ορισμένα νοσηλευτικά ιδρύματα της ελληνικής επαρχίας (ευτυχώς όχι για το Νοσοκομείο του Αγίου Νικολάου και τους γιατρούς του)

Είμαι σίγουρος ότι εκατομμύρια γυναίκες τους ευχαριστούν όλους !! .

Η επισκληρίδιος αναλγησία

 Η επισκληρίδιος αναισθησία είναι μια μέθοδος αναισθησίας (πιο ορθά αναλγησίας) , που μπορεί να εφαρμοσθεί σε εγχειρήσεις κοιλιάς, κάτω άκρων, καθώς και στο τοκετό, επειδή δεν έχει επίδραση στο έμβρυο.

Η μέθοδος αυτή σήμερα, έχει σώσει τις γυναίκες, διότι τις έχει απαλλάξει από το πόνο της γέννας και τους δίνει την δυνατότητα να απολαύσουν την ωραιότερη στιγμή της ζωής τους, δηλαδή, την ώρα που γνωρίζουν το παιδί τους. Η μέθοδος αυτή προτιμάται και από τους αναισθησιολόγους σαν λιγότερο επικίνδυνη, και από τους νεογνολόγους για το έμβρυο (ιδίως στη καισαρική τομή).

Επειδή κυκλοφορούν πολλές προλήψεις, πρέπει να αναφέρουμε ότι η μέθοδος αυτή (αν γίνει σωστά) έχει τις λιγότερες παρενέργειες. Επί αποτυχίας της επισκληριδίου, (αν γίνει ενδοραχιαία), τότε το άτομο μπορεί να έχει για λίγο καιρό πονοκεφάλους. Αν δεν λάβουν τα κατάλληλα μέτρα αντισηψίας, είναι δυνατόν να γίνει μόλυνσης. Αυτό όμως μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ιατρική πράξη. Αυτός είναι ο λόγος που λαμβάνονται όλα τα μέτρα, και κυρίως η εξέταση από τον Αναισθησιολόγο που θα κρίνει αν η συγκεκριμένη γυναίκα πρέπει να κάνει ή όχι επισκληρίδιο αναισθησία.

Είναι κρίμα με τους μύθους που κυκλοφορούν διάφορα ανεύθυνα άτομα, (ότι θα μείνουν παράλυτοι κ.α.) να υπάρχουν γυναίκες στην εποχή μας, που θα υποστούν το μαρτύριο του πόνου, στην πιο Ιερή στιγμή της ζωής τους. Διευκρινίζεται ότι τα κινητικά νεύρα δεν σταματούν την λειτουργία τους, εκτός από ένα μούδιασμα που αισθάνεται η γυναίκα, τα πόδια της μπορεί να τα κινεί. Το σφίξιμο το αισθάνεται, καθώς και την αφή.

Πόνο δεν αισθάνεται.

Αυτό είναι σημαντικό, για να μπορεί η γυναίκα να σφίγγεται στην εξώθηση.

Λίγα λόγια για το πώς γίνεται η επισκληρίδιος αναισθησία:

Η γυναίκα τοποθετείται σε τέτοια θέση (κάμψη), ώστε να ανοίξουν τα διαστήματα ανάμεσα στους σπονδύλους. Καθαρίζεται με ισχυρό αντισηπτικό η γύρω περιοχή και τοποθετούνται αποστειρωμένα πανιά, όπως στο χειρουργικό πεδίο. Με αποστειρωμένα γάντια ο Αναισθησιολόγος κάνει με μια μικρή βελονίτσα τοπική στο δέρμα και μετά γίνεται η τοποθέτηση λεπτότατου καθετήρα ανάμεσα στον 4ο και 5ο οσφυϊκό σπόνδυλο, όπως γίνεται η τοποθέτηση ορού στη φλέβα του χεριού.

Μετά σκεπάζεται η περιοχή με αποστειρωμένες γάζες και λευκοπλάστ και στερεώνεται ο καθετήρας στον ώμο της γυναίκας όπου ο αναισθησιολόγος θα βάζει το φάρμακο όποτε χρειάζεται χωρίς να ξανά τρυπά την γυναίκα. Δεν υπάρχει γυναίκα πού έκανε επισκληρίδιο αναισθησία στο πρώτο παιδί και να μη θέλει να κάνει στο δεύτερο. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι σήμερα και τα φάρμακα είναι καλύτερα που χρησιμοποιούνται στην μέθοδο αυτή (έχουν επίδραση κυρίως στα αισθητικά νεύρα), και η εμπειρία των Αναισθησιολόγων μεγαλύτερη.

Σαν συμπέρασμα μπορούμε να πούμε ότι οι γυναίκες σήμερα μπορούν να περιμένουν με χαρά την ημέρα που θα γίνουν Μητέρες, χωρίς άγχος και φόβο. Να σταματήσουν δε να φοβίζουν τα κοριτσάκια από μικρά με τους πόνους της γέννας.

Επισκληρίδιος: Τι και πώς

Πρόκειται για μια περιοχική αναλγησία η οποία πήρε το όνομά της από το γεγονός ότι χορηγείται στον επισκληρίδιο χώρο, έναν κενό χώρο μεταξύ του οστού και της σκληρής μεμβράνης που περιβάλλει και προστατεύει το μυελό των οστών. Η χορήγηση ειδικών φαρμάκων σε αυτή την περιοχή (λίγο κάτω από τη μέση) έχει ως αποτέλεσμα την άρση της αγωγιμότητας των νεύρων του άλγους. Με άλλα λόγια, παύει πια να μεταδίδεται το αίσθημα του πόνου. Από πρακτική τώρα άποψη, τα πράγματα γίνονται ως εξής: Αρχικώς εισάγεται στον επισκληρίδιο χώρο μια βελόνη, η οποία χρησιμοποιείται ως οδηγός για την είσοδο του ειδικού καθετήρα. Η βελόνη απομακρύνεται, ενώ ο καθετήρας, που σταθεροποιείται στην πλάτη της επιτόκου, χρησιμεύει για την παροχή των φαρμάκων.

Τα υπέρ
Το πρώτο και κύριο πλεονέκτημα για τη μέλλουσα μαμά είναι φυσικά ότι απαλλάσσεται από τους εξαντλητικούς πόνους. Τα θετικά όμως δεν σταματούν εκεί. Ας δούμε τα σημαντικότερα:
• Καλύτερη συνεργασία με το μαιευτήρα Η έγκυος, ενώ δεν αισθάνεται πόνο, διατηρεί τις υπόλοιπες αισθήσεις και άρα μπορεί να συνεργαστεί με το γιατρό, ειδικά στην τελευταία φάση του τοκετού, όπου «σπρώχνει» για να βγει το μωρό.
• Λιγότερο στρες, λιγότερες επιπλοκές Με την επισκληρίδιο παρατηρείται μείωση των ορμονών του στρες. Αυτό είναι πολλαπλά θετικό για τη μέλλουσα μητέρα μέσα στο μαιευτήριο. Παρουσιάζει συνολικά καλύτερη «κλινική εικόνα» (καρδιακή παροχή, οξυγόνωση, κυκλοφορία του αίματος κλπ.).
• Διευκολύνει το έργο του γιατρού Τα πράγματα γίνονται καλύτερα και για τις κινήσεις του μαιευτήρα! Oι ειδικοί χειρισμοί γίνονται ευκολότεροι: από το να «ξεγεννήσει» τρίδυμα μέχρι να βοηθήσει ένα μωρό που δεν βγαίνει με το συνηθισμένο τρόπο, δηλαδή με το κεφάλι.
• Βοηθά τις δύσκολες γέννες! Η επισκληρίδιος βοηθά ιδιαίτερα τόσο σε πρόωρους τοκετούς όσο και σε κυήσεις υψηλού κινδύνου γενικά. Επιτρέπει εύκολη μετάβαση σε αναισθησία, όταν πρέπει να γίνει καισαρική τομή επειγόντως.

Επιπλοκές και παρενέργειες
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην επισκληρίδιο αναλγησία δεν προκαλούν αλλεργικά φαινόμενα (είναι εξαιρετικά σπάνιες οι αναφορές σε κάτι τέτοιο). Επίσης, ο τρόπος που γίνεται η επισκληρίδιος παρέχει τη βεβαιότητα -σχεδόν- ότι δεν θα υπάρξουν περιπτώσεις παράλυσης από τη χρήση της. Oι κυριότερες επιπλοκές της επισκληριδίου είναι:
• Υπόταση, η οποία αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση υγρών.
• Έντονοι πονοκέφαλοι, οι οποίοι όμως αντιμετωπίζονται.
• Εμφάνιση ρίγους που δεν διαρκεί παρά μερικά λεπτά.
• Καμιά φορά η επισκληρίδιος δεν είναι απόλυτα επιτυχημένη και ορισμένα μέρη του σώματος αισθάνονται ακόμη πόνο. Χρειάζεται να γίνει επανάληψη.

Πότε η επισκληρίδιος πρέπει να αποφεύγεται
Ελάχιστες περιπτώσεις είναι απολύτως «απαγορευτικές» για την επισκληρίδιο: οι διαταραχές της πηκτικότητας του αίματος και η ύπαρξη τοπικής λοίμωξης. Υπάρχουν όμως μια σειρά «σχετικών αντενδείξεων», όπου καλό είναι η επισκληρίδιος να αποφεύγεται:
• Χρόνιες παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος, π.χ. σκλήρυνση κατά πλάκας.
• Δυσμορφίες της σπονδυλικής στήλης, όπως η σκολίωση.
• Αιμορραγία, χαμηλός αιματοκρίτης και κίνδυνος αφυδάτωσης.
• Δύσκολη διασωλήνωση.
• Δυσφορία, είτε της μητέρας είτε του μωρού, λόγω κακής οξυγόνωσης.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις οι παραπάνω αντενδείξεις δεν συνεπάγονται απαγόρευση της χορήγησης επισκληριδίου, αλλά κατάλληλη διαχείριση του θέματος (ούτε η δική μου σκολίωση υπήρξε απαγορευτική, ενώ η επισκληρίδιος χορηγείται σήμερα και σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας, αλλά και σε γυναίκες που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή και έχουν ενημερώσει το γιατρό τους γι’ αυτό).

Και στην καισαρική τομή; Ναι

 Η επισκληρίδιος της καισαρικής τομής δεν διαφέρει από αυτήν του φυσιολογικού τοκετού παρά μόνο στην πυκνότητα των διαλυμάτων, που χορηγούνται και εδώ με την ίδια ακριβώς τεχνική. Προπάντων όμως παρέχει πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με την ολική αναισθησία.

 Τι αποφεύγουμε:

• Προβλήματα αναγωγής και εισρόφησης (όταν η επίτοκος έχει φτάσει επειγόντως και μετά από γεύμα στην κλινική).
• Πιθανή εγρήγορση της επιτόκου.
• Καταστολή του νεογνού από τα φάρμακα μιας ολικής αναισθησίας.

 Τι πετυχαίνουμε:

• Συνεργασία της μέλλουσας μητέρας με το γιατρό.
• Καλύτερους χειρισμούς από το γιατρό (π.χ. σε περιπτώσεις πολλαπλής κύησης, μεγάλου εμβρύου κτλ.).

 Στο μεγάλο ερώτημα: τοκετός με πόνους ή επισκληρίδιο αναισθησία; Η επιλογή στη κρίση της γυναίκας.

Πηγές

Mην κάνεις τη σκληρή, κάνε επισκληρίδιο
Η θεραπεία του πόνου
διαμέσου των αιώνων
Επισκληρίδιος Αναισθησία. Ποια φάρμακα και πως.

Νέες γυναικολογικές συμβουλές