Το ψήφισμα του συλλαλητηρίου της 14/9/1909

Εισαγωγή – Τα γεγονότα πριν το συλλαλητήριο στις 14/9/1909

O πρωθυπουργός Μαυρομιχάλης στο βήμα της
βουλής την εποχή της επανάστασης του 1909

Οπως αναφέραμε στο 2ο Μέρος και στο άρθρο μας , «Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος του 1908 και τα μέλη του» :

Η απάντηση της κυβέρνησης Ράλλη στο Σύνδεσμο ήταν ένα κύμα μεταθέσεων, καθώς και η παραπομπή 12 αξιωματικών σε ανακριτικό συμβούλιο προς απόταξη. Όταν ο Χρόνος, διερμηνεύοντας τις θέσεις του Συνδέσμου επιτέθηκε κατά «της βουλευτικής φεουδαρχίας των κομματικών συμμοριών και των Αυλών», ζητώντας μεταρρυθμίσεις και απομάκρυνση του Διαδόχου Κωνσταντίνου, καθώς και των πριγκίπων από το στράτευμα, ο Ράλλης προχώρησε σε συλλήψεις. Ο κύβος είχε ριφθεί.

Στις 14 Αυγούστου 1909 , με μια παράτολμη ενέργειά του, ο Πάγκαλος απελευθερώνει τους κρατουμένους αξιωματικούς Σάρρο και Ταμπακόπουλο, προκαλώντας την οργή του Ράλλη, που διατάζει επιφυλακή και δεκάδες συλλήψεων.

Τη νύχτα προς τη 15η Αυγούστου 1909 , ο Σύνδεσμος προχωρά στο ιστορικό κίνημα που θα αλλάξει την ιστορία της νεώτερης Ελλάδας.

Το μεγαλειώδες συλλαλητήριο των συντεχνιών της Αθήνας και του Πειραιά, που πραγματοποιήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 1909 , έκανε πρόδηλη πλέον την υποστήριξη του λαού στις θέσεις του Συνδέσμου, ενώ η υπόστηριξη που βρήκε το Κίνημα προκάλεσε την έντονη ανησυχία των κομμάτων, του θρόνου και των ξένων δυνάμεων.

Το συλλαλητήριο στις 14/9/1909

Εξεγερμένοι στρατιώτες στο προαύλιο στρατώνα

Χωρίς να προτείνει συγκεκριμένα μέτρα, ο Σύνδεσμος εξέφραζε τον «πόθο» του όπως «ο σχεδόν πενόμενος Ελληνικός λαός ν΄ ανακουφισθή εκ των επαχθών φόρων, ους ήδη καταβάλλει και οίτινες ασπλάχνως κατασπαταλώνται προς διατήρησιν πολυτελών και περιττών υπηρεσιών και υπαλλήλων, χάριν της απαισίας συναλλαγής».

Δηλωνόταν εξάλλου κατηγορηματικά ότι στόχος δεν ήταν το πολίτευμα και ο βασιλιάς, «ούτινος το πρόσωπον είναι ιερόν», ούτε η εγκαθίδρυση στρατιωτικής δικτατορίας. Και πράγματι εν τέλει δεν έγινε δικτατορία, παρ΄ όλο που η ιδέα εκφράστηκε κάποιες φορές μπροστά στο αδιέξοδο το οποίο προέκυψε από την πολιτική κρίση που επακολούθησε.

Συνεπώς, ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος εξέφραζε μάλλον συντεχνιακά και λαϊκιστικά αιτήματα, χωρίς να προτείνει συγκεκριμένες πολιτικές πράξεις και, προφανώς, χωρίς να έχει συγκεκριμένο σχέδιο και πρόγραμμα για τη διακυβέρνηση της χώρας.

Το πραξικόπημα (ή επανάσταση ή κίνημα – όπως το πάρει κανείς – ) κέρδισε τη στήριξη των λαϊκών και μικροαστικών στρωμάτων της πρωτεύουσας, τα οποία στις 14 Σεπτεμβρίου 1909 πραγματοποίησαν ένα ογκώδες συλλαλητήριο (70.000 σύμφωνα με την εφημερίδα Χρόνος ) από το Πεδίον του Αρεως προς το παλάτι, ύστερα από επίμονες ενέργειες των αξιωματικών.

Το συλλαλητήριο οργανώθηκε από τον Σύνδεσμο Συντεχνιών Ελλάδος (περίπου 50 οργανώσεις με 30.000 μέλη) και επιδόθηκε στον Γεώργιο Α Δ ψήφισμα το οποίο ενέκρινε το κίνημα του Συνδέσμου και είχε ως κεντρικό αίτημα τη μάλλον αφηρημένη «Ανόρθωση».

Το ψήφισμα του συλλαλητηρίου στις 14 Σεπτεμβρίου 1909

ΨΗΦΙΣΜΑ

Ο ΛΑΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Ο Λαός των Αθηνών, και του Πειραιώς εις πάνδημον συνελθών συλλαλητήριον ίνα συσκεφθή περί των κοινών ήτοι περί γενικής των κακώς εχόντων ανορθώσεως πολιτικής τε και στρατιωτικής, ην από μακρού ήδη χρόνου υπόθησε και εζήτησε και την οποίαν το κίνημα της 15ης Αυγούστου ανέλαβε να πραγματοποιήση, αποβλέπων εις το ότι τα έννομα συμφέροντα και δικαιώματα του ουσιωδώς εθυσιάσθησαν υπό το ευπρόσωπον κάλυμμα ελευθέρου πολιτεύματος των αντιπροσώπων αυτού μεταβληθέντων εις ιδιοτελή ολιγαρχίαν αντικαταστήσασαν τους νόμους, δια της θελήσεώς της, συνεταιρισθείσαν δε μετ’ αφηρολογήτου πλουτοκρατίας εν ω αυτός στέναζε υπό το βάρος των αδικωτάτων φόρων ήτο των επί της καταναλώσεως χωρίς καν να απολαμβάνη ως αντάλλαγμα την ασφάλειαν της ζωής, τιμής και ιδιοκτησίας.

ΨΗΦΙΖΕΙ

1) Εκφράζει την χαράν αυτού, διότι ο στρατός ηγέρθη προς κατάλυσιν της πολιτικής συναλλαγής και ενίσχυσιν των στρατιωτικών της χώρας δυνάμεων εις ας το εθνικόν μέλλον στηρίζεται.

2) Απευθύνεται ευλαβώς προς την Α.Μ. τον Βασιλέα, ως πρώτον και αναπόφευκτον παράγοντα της επιδιωκομένης πολιτικής παλιγγενεσίας εν τη πεποιθήσει ην έχει περί του ότι ο υπέρ ταύτης ηγών δέον να είναι κοινός Στέμματος, Λαού και Στρατού.

3) Εκφράζει την πεποίθησιν αυτού επί το δυνατόν σοβαρών οικονομιών ως πόρων ενισχύσεως του στρατού και του Ναυτικού, την μέχρι τούδε αποτυχίαν τοιούτων αποδίδων εις αυτό το ίδιον σύστημα, ούτινος την κατάργησιν επιδιώκει ήδη.

4) Εν απολύτω ανεπαρκεία του εξ οικονομικών πόρου συνιστά την υπέρ του Ταμείου της Εθνικής Αμύνης καθιέρωσιν του επί του γενικού εισοδήματος φόρου, αποκρούων διαρρήδην πάσιν νέαν αύξησιν επί των της καταναλώσεως ειδών και φρονών ότι τουναντίον λογικωτέρα του δασμαλογίου διαρρύθμισις θα είνε συγχρόνως προς όφελος του Δημοσίου και ανακούφισιν του Λαού.

5) Αξιοί να ίδη Κυβέρνησιν υποβάλλουσαν το ταχύτερον εις την Βουλήν, και ταύτην ψηφίζουσαν άρτιον σύστημα νομοθεσίας υπό το πνεύμα πολέμου της συναλλαγής, ανορθώσεως όλων των κλάδων της διοικήσεως και προστασίας της παραγωγής ιδέα δε να ψηφισθή νόμος περί προσόντων και μονιμότητος όλων ανεξαιρέτως των υπαλλήλων, όπως ούτοι καταλλήλως εκλεγόμενοι, μη απολυόμενοι δε, ουδέ μετατιθέμενοι άλλως, η ως ο νόμος διακελεύει, καταστώσιν αληθείς λειτουργοί της πολιτείας, αντί οργάνων του κόμματος ως είνε σήμερον. Να επιδιωχθή η δια καταλλήλων νομοθετημάτων και ιδίως δια νόμου κατασταλτικού της οπλοφορίας εμπέδωσις της δημοσίου ασφαλείας, του πρώτου τούτου γνωρίσματος πάσης ευνομουμένης πολιτείας.

Να προστατευθή η γεωργία, η κτηνοτροφία, η βιομηχανία, το εμπόριον και η ναυτυλία της χώρας, δια νομοθετημάτων ως εις άλλας χώρας, και ιδίως δια γεωργικών τραπεζών και συνδικάτων, προτιμωμένων συγχρόνως υπό ίσους όρους των εγχωρίων προϊόντων προκειμένου περί προμηθειών του δημοσίου.

Να ληφθεί πρόνοια περί βελτιώσεως της τύχης του εργάτου δουλεύοντος ήδη την χειρίστην των δουλειών προς το κεφάλαιον δι΄έλλειψιν παντός προστατευτικού Νόμου.

Να ψηφισθώσιν Νόμοι οργανικοί επί το απλούστερον ρυθμίζοντες τας δημοσίας υπηρεσίας και δη την λογιστικήν.

Να ψηφισθούν απλούστεροι δικονομικοί νόμοι προς ταχυτέραν και οικονομικωτέραν απονομήν της δεκαιοσύνης ως και ο αστυκός κώδηξ ο από τόσων δικαετηρίδων εις μάτην αναμενόμενος.

Να εκλείψη το ταχύτερον το μέγα σκάνδαλον “φυλακών – καταγεγέων” οργανιζομένων αληθών τοιούτων και συγκεντρουμένων προς εξυπηρέτησιν του κοινωνικού σκοπού, ον επιδιώκουσιν.

6) Διαμαρτύρεται κατά της σημερινής της πολιτείας αδιαφορίας περί μορφώσεως κλήρου και πρακτικωτέρας δημοτικής εκπαιδεύσεως, των δύο του των ισχυροτάτων παραγόντων του προβιβασμού του ατόμου.

7) Στιγματίζει ως κοινωνικόν αδίκημα την κρατούσαν τοκογλυφίαν, και θεωρεί επείγοντα τον άμεσον κατ’ αυτής πόλεμον, δια νομοθετικού προσδιορισμού ανυπερβλήτου ορίου του εκ συμβάσεως τόκου.

8) Ως όρον αναπόφευκτον πάσης σοβαράς νομοθετικής εργασίας αξιοί την άμεσον μεταβολήν του κανονισμού της Βουλής του την κωλυσιεργίαν υποθάλψαντος και τελείως παραλύσαντος την του Πολιτεύματος λειτουργίαν.

9) Διακηρύσσει την σταθεράν αυτού απόφασιν περί ενδελεχούς εποπτείας Κυβερνήσεων και Βουλών μέχρις ου επιτύχη την πραγματοποίησιν όλων των ειρημένων πόθων του, αναγομένων εις ισάριθμα δικαιώματά του τα οποία εννοεί να υποστηρίξει δια πάσης θυσίας.

Εγένετο εν τω πεδίω του Άριως σήμερον την 14 Σεπτεμβρίου 1909″.

Πηγές

patris.gr
istorikathemata.com
tovima.gr