Τα δικαιώματα του ταξιδιώτη

Πιο συγκεκριμένα, το ΙΝΚΑ αναφέρει τα ακόλουθα:

Στο αεροπλάνο

• Κατά την αγορά αεροπορικών υπηρεσιών, ζητάτε πάντοτε από την αεροπορική εταιρία ή το τουριστικό γραφείο, έγγραφη αναλυτική ενημέρωση για την κατηγορία των υπηρεσιών αυτών και τους όρους της συμβάσεως, που συνάπτετε την στιγμή που αγοράζετε το εισιτήριο σας. Ιδιαιτέρως εάν αγοράζετε εισιτήριο με ανοικτή ημερομηνία επιστροφής, απαιτήστε την στιγμή της αγοράς αναλυτική, έγγραφη ενημέρωση ως προς τις προθεσμίες και τους όρους, που έχει υποχρέωση η αεροπορική εταιρία να εκπληρώσει.
  
• Εάν αγοράζετε οργανωμένο ταξίδι (πτήση και διαμονή ή άλλες υπηρεσίες) η ενημέρωση παρέχεται και μέσω διαφημιστικού φυλλαδίου, πάντα όμως πρέπει να είναι έγγραφη, πλήρης και ακριβής. Ο διοργανωτής του ταξιδιού ή ο πωλητής είναι υποχρεωμένος να ασφαλίζει μέσω ασφαλιστικής εταιρίας τις υπηρεσίες του, προκειμένου να προστατεύεστε από απρόβλεπτα γεγονότα, όπως, π.χ. η αδυναμία εκτελέσεως της πτήσης. Ελέγξτε επομένως, εγκαίρως εάν έχει τηρηθεί αυτή η υποχρέωση από το τουριστικό γραφείο.
  
• Αν αναχωρείτε με τακτική πτήση από οποιοδήποτε αεροδρόμιο εντός Ευρωπαϊκής Ενώσεως και, μολονότι παρουσιασθήκατε εγκαίρως στον έλεγχο εισιτηρίων, η αεροπορική εταιρία σας αρνείται την επιβίβαση λόγω υπεράριθμων κρατήσεων, ο αερομεταφορέας θα έχει την υποχρέωση να απευθύνει αρχικά `έκκληση σε εθελοντές`, για να παραιτηθούν της κράτησης τους, με το ανάλογο αντιστάθμισμα. Για τους υπόλοιπους επιβάτες, η εταιρία οφείλει α) χρηματική αποζημίωση, β) τη δυνατότητα επιλογής θέσης σε άλλη πτήση με ταυτόχρονη καταβολή της τιμής του εισιτηρίου και γ) την παροχή βοήθειας κατά τη διάρκεια της αναμονής. Σε περίπτωση ματαίωσης της πτήσης, η αεροπορική εταιρία οφείλει να παρέχει αντίστοιχες επιλογές, όπως στην περίπτωση της άρνησης επιβίβασης. Δεν είναι υποχρεωμένη σε κάποιο είδος αποζημίωσης εάν μπορεί να αποδείξει `έκτακτες περιστάσεις που δεν μπορούσαν να αποφευχθούν`, ή στην περίπτωση που είχε ενημερώσει τον επιβάτη πέντε ημέρες πριν από την πτήση του. Σε περίπτωση μεγάλης καθυστέρησης, οι επιβάτες θα μπορούν να επιλέξουν μεταξύ της δυνατότητας αλλαγής πτήσης ή καταβολής της αξίας του εισιτηρίου με την παροχή βοήθειας κατά την περίοδο αναμονής.
  
• Στις αποσκευές που παραδίδετε για μεταφορά, μην τοποθετείτε είδη μεγάλης αντικειμενικής ή υποκειμενικής αξίας. Μάθετε ότι σε περίπτωση απώλειας, η αεροπορική εταιρία αποζημιώνει με βάση το βάρος και όχι την πραγματική αξία του περιεχομένου των αποσκευών. Εάν πάντως, οι αποσκευές σας περιέχουν είδη αξίας, δηλώστε το εκ των προτέρων. Εάν κατά την άφιξη στον προορισμό σας, διαπιστώσετε απώλεια ή φθορά της αποσκευής σας, δηλώστε το αμέσως στην αεροπορική εταιρία και συμπληρώστε το ειδικό έντυπο για την αναζήτηση της αποσκευής, την αποκατάσταση ή αντικατάσταση της ή την αποζημίωση σας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καθιερώσει τα δικαιώματα των επιβατών που ταξιδεύουν αεροπορικώς και εργάζεται για την ενίσχυσή τους. Ιδού λοιπόν τα κυριότερα δικαιώματα που απολαμβάνει ο επιβάτης σήμερα:

• Όταν ο επιβάτης το ζητά, ο ταξιδιωτικός πράκτορας πρέπει να του παρέχει άμεση πρόσβαση στις πληροφορίες που απεικονίζονται στο σύστημα του ηλεκτρονικού υπολογιστή, επιτρέποντας του να δει την οθόνη ή εκτυπώνοντας τα απεικονιζόμενα σε αυτή στοιχεία.
  
• Εάν η κράτηση του εισιτηρίου γίνεται από τον ταξιδιωτικό πράκτορα ή απευθείας από την αεροπορική εταιρία, αυτοί υποχρεούνται να μεταβιβάσουν στον επιβάτη όλα τα διαθέσιμα στοιχεία στο σύστημα του ηλεκτρονικού υπολογιστή αναφορικά με:
  • την ταυτότητα του αερομεταφορέα, ο οποίος θα εκτελέσει πράγματι την υπηρεσία μεταφοράς σε αντίθεση με τον αερομεταφορέα ο οποίος μνημονεύεται στο εισιτήριο,
    
  • τις αλλαγές των αεροσκαφών κατά τη διάρκεια του ταξιδιού,
    
  • τους παρεμβαλλόμενους κατά τη διαδρομή του ταξιδιού σταθμούς, και
    
  • τις μετεπιβιβάσεις μεταξύ των αεροδρομίων κατά τη διάρκεια του ταξιδιού

Ένας επιβάτης, στον οποίο αρνούνται την επιβίβαση σε πτήση που έχει γίνει υπερβολικός αριθμός κρατήσεων δικαιούται:

• Να επιλέξει μεταξύ επιστροφής χωρίς οικονομική κύρωση του κόστους εισιτηρίου για το μη πραγματοποιηθέν τμήμα του ταξιδιού, προώθηση προς τον τελικό του προορισμό με την πρώτη διαθέσιμη ευκαιρία και προώθηση σε μεταγενέστερη ημερομηνία της επιλογής του. Αν ο επιβάτης επιλέξει να προωθηθεί με την πρώτη διαθέσιμη ευκαιρία και αυτή η προώθηση γίνεται από άλλο αεροδρόμιο, ο αερομεταφορέας οφείλει να καταβάλει το κόστος ταξιδιού προς αυτό το άλλο αεροδρόμιο.
  
• Ανεξάρτητα από την επιλογή του επιβάτη, βάσει της προηγουμένης παραγράφου, άμεση καταβολή από τον αερομεταφορέα μιας ελάχιστης οικονομικής αποζημίωσης που ανέρχεται σε:
  • 150 ευρώ για πτήσεις μέχρι 3.500 χλμ.
    
  • 300 ευρώ για πτήσεις άνω των 3.500 χλμ. ανάλογα με τον τελικό προορισμό όπως αναφέρεται στο εισιτήριο.
    
  Αυτή η κατ` αποκοπήν αποζημίωση δύναται να μειωθεί κατά 50% όταν ο επιβάτης επιλέξει την προώθηση στον τελικό του προορισμό με πρώτη ευκαιρία αν ο χρόνος άφιξης δεν υπερβαίνει τον αρχικά προγραμματισμένο χρόνο άφιξης κατά δύο ώρες για πτήσεις μέχρι 3.500 χλμ., και κατά τέσσερις ώρες για πτήσεις άνω των 3.500 χλμ. (σε κάθε περίπτωση, η αποζημίωση αυτή δεν γίνεται να υπερβαίνει την τιμή του εισιτηρίου προς τον τελικό του προορισμό). Ακόμα, ο αερομεταφορέας υποχρεούται να καλύψει τις δαπάνες μιας τηλεφωνικής κλήσης και ενός μηνύματος μέσω τηλετύπου, όπως και να προσφέρει επαρκή γεύματα και αναψυκτικά ανάλογα με τον χρόνο αναμονής των επιβατών.

Διάθεση καταλύματος σε ξενοδοχείο με δαπάνη του αερομεταφορέα όταν είναι απαραίτητη η παραμονή πρόσθετης μιας ή περισσοτέρων νυκτών.

Αρχικά, όταν οι αεροπορικές εταιρίες αναμένουν άρνηση επιβίβασης σε επιβάτες, και πριν από οποιαδήποτε άλλη ενέργεια, θα υποχρεούνται να ζητούν εθελοντές που θα ήταν πρόθυμοι να παραχωρήσουν τη θέση τους έναντι ορισμένων παροχών. Με άλλα λόγια, θα προσπαθούν να έρθουν σε συμφωνία με επιβάτες οι οποίοι ενδιαφέρονται να παραχωρήσουν τις θέσεις τους. Μόνον εάν δεν υπάρχει επαρκής αριθμός εθελοντών θα επιτρέπεται να αρνούνται την επιβίβαση σε επιβάτες παρά τη θέληση τους. Δεύτερον, εάν όλες οι αεροπορικές εταιρίες ή οι ταξιδιωτικοί πράκτορες αρνηθούν την επιβίβαση στους επιβάτες, θα πρέπει να καταβάλλουν αποζημιώσεις αποτρεπτικού ύψους:

• 250 ευρώ για πτήσεις κάτω των 1.500 χλμ.,
  
• 400 ευρώ για ενδοκοινοτικές πτήσεις άνω των 1.500 χλμ. και για άλλες πτήσεις μεταξύ 1.500 και 3.500 χλμ.,
  
• 600 ευρώ για όλες τις άλλες πτήσεις.

Επιπλέον της χρηματικής αποζημίωσης, οι επιβάτες στους οποίους αρνείται η πρόσβαση θα εξακολουθήσουν να έχουν τα εξής δικαιώματα:

• Την επιλογή μεταξύ επιστροφής της τιμής του εισιτηρίου τους και εναλλακτικής πτήσης, και
  
• Γεύματα, αναψυκτικά και διαμονή σε ξενοδοχείο.

Όταν οι αεροπορικές εταιρίες ή οι ταξιδιωτικοί πράκτορες ματαιώνουν πτήση με δική τους υπαιτιότητα, οι επιβάτες έχουν το δικαίωμα αποζημίωσης βάσει ποσού που καθορίζεται σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης, εκτός εάν:

• ενημερωθούν δύο εβδομάδες πριν από τον προγραμματισμένο χρόνο αναχώρησης, ή
  
• ενημερωθούν εγκαίρως και προωθηθούν με άλλη πτήση στον προορισμό τους σε χρονικό διάστημα που δεν απέχει πολύ από τον χρόνο αναχώρησης της αρχικής τους πτήσης.

Επιπλέον, σε περίπτωση ακύρωσης, οι επιβάτες έχουν επιπλέον τρία άλλα δικαιώματα:

1. Γεύματα και αναψυκτικά, και
   
2. διαμονή σε ξενοδοχείο, όταν η ακύρωση υποχρεώνει τον επιβάτη να διανυκτερεύσει, και
   
3. επιστροφή, όταν η ματαίωση καθυστερεί τον επιβάτη για τουλάχιστον πέντε ώρες.
   Όταν οι αεροπορικές εταιρίες αναμένουν λογικά μεγάλη καθυστέρηση θα υποχρεούνται να παρέχουν στους επιβάτες:
   • γεύματα και αναψυκτικά, και
     
   • διαμονή σε ξενοδοχείο, όταν η καθυστέρηση υποχρεώνει τον επιβάτη να διανυκτερεύσει, και
     
   • χρηματική επιστροφή, όταν η καθυστέρηση που προκαλείται στους επιβάτες είναι τουλάχιστον πέντε ώρες.
   
   

   Το πρώτο βήμα, που πρέπει να κάνει ο επιβάτης είναι να έλθει σε επαφή με την αεροπορική εταιρία ή το διοργανωτή των οργανωμένων διακοπών. Εάν ο επιβάτης πιστεύει ότι δεν τηρήθηκε ο νόμος, πρέπει ο/η ίδιος /-α να έλθει σε επαφή με το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών ή την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας. Όταν κάποιος επιβάτης υποστεί ζημία επειδή δεν τηρήθηκε η κοινοτική νομοθεσία, μπορεί να συντρέχουν οι λόγοι άσκησης ιδιωτικής αγωγής ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων. Μπορούν επίσης να σας προσφέρουν συμβουλές ή υποστήριξη το ΙΝΚΑ, καθώς και οι οργανώσεις των επιβατών.

Στο πλοίο

Εάν το πλοίο καθυστερήσει υπερβολικά να αναχωρήσει, δικαιούστε:

• Κάλυψη εξόδων διατροφής και διαμονής.
  
• Να ακυρώσετε το εισιτήριο και να πάρετε πίσω τα χρήματά σας.
  
• Εάν το ταξίδι ματαιωθεί με υπαιτιότητα του πλοίου, τότε το αντίτιμο του εισιτηρίου επιστρέφεται ολόκληρο από την εταιρία.
  
• Εάν δεν ταξιδέψετε με δική σας υπαιτιότητα και εφόσον ειδοποιήσετε έγκαιρα την εταιρία (το γραφείο που εξέδωσε τα εισιτήρια), δικαιούστε το 50% της αξίας του εισιτηρίου.
  
• Αν το αυτοκίνητό σας υποστεί ζημιά στο γκαράζ από κακό χειρισμό του πλοιάρχου, δικαιούστε αποζημίωση από την πλοιοκτήτρια εταιρία.
  
• Αν έχετε τιμαλφή, μεγάλα χρηματικά ποσά και αντικείμενα αξίας, μπορείτε να τα παραδώσετε στο λογιστήριο του πλοίου για φύλαξη. Αν χαθούν ή κλαπούν, μπορείτε να ζητήσετε αποζημίωση ίση με την αξία των αντικειμένων που δώσατε.
  
• Εάν έχετε κλείσει εισιτήριο με καμπίνα και όταν επιβιβαστείτε στο πλοίο βρείτε την θέση σας κατειλημμένη, πρέπει να υποβάλετε μήνυση στην πλησιέστερη λιμενική αρχή, γιατί η διπλοκράτηση που έγινε θεωρείται υπεράριθμο εισιτήριο κατά θέση και οι ποινές που επιβάλλονται σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να φτάσουν και τα 14.500 ευρώ.

Στο τρένο

Αν ο επιβάτης δεν άρχισε ή δεν συνέχισε το ταξίδι του λόγω υπαιτιότητας του ΟΣΕ (κατάργηση αμαξοστοιχίας, απεργία, βλάβη) έχει τις εξής δυνατότητες:

1. Να ταξιδέψει με άλλη αμαξοστοιχία με το ίδιο εισιτήριο. Αν είναι ανώτερης κατηγορίας δεν πληρώνει διαφορά, αν είναι κατώτερης παίρνει πίσω τη διαφορά της τιμής του εισιτηρίου.
   
2. Να αναβάλει το ταξίδι του για άλλη ημερομηνία. Το εισιτήριο ισχύει κανονικά.
   
3. Αν το ταξίδι διακοπεί στη μέση της διαδρομής, μπορεί ο επιβάτης να επιστρέψει στον σταθμό αφετηρίας με την πρώτη κατάλληλη αμαξοστοιχία, χωρίς να πληρώσει εισιτήριο. Επιπλέον μπορεί να ζητήσει πίσω και το αντίτιμο του εισιτηρίου που έχει καταβάλλει.