Τζάζ – Jazz

ΟΡΙΣΜΟΣ

Μουσικό είδος που αποτέλεσε εξέλιξη της λαϊκής αμερικανικής μουσικής κατά τον 19ο αιώνα, με αφρικανικές καταβολές. Περιλαμβάνει αρκετά μουσικά είδη που στηρίχτηκαν σε ένα κοινό σκεπτικό κατασκευής, τον αυτοσχεδιασμό. Αν και υπάρχει μεγάλη δυσκολία να οριστεί η Τζαζ στο σύνολό της, ένας ορισμός που διευκρινίζει εν μέρη το περιεχόμενό της είναι ότι πρόκειται για μία μουσική στην οποία ο μουσικός εκτελεί μελωδικές παραλλαγές πάνω σε μία δεδομένη αρμονική βάση και αυτό σε διάλογο με τον ρυθμικό παλμό. Βέβαια, από το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα και μετά, όταν η αβάν γκαρντ της τζαζ απέρριψε το προκαθορισμένο αρμονικό πρότυπο, ο ορισμός αυτός δεν θεωρείται επαρκής για όλα τα είδη της Τζαζ.

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ

Η ετυμολογία της λέξης τζαζ παραμένει ανεξιχνίαστη παρόλο που κατά καιρούς επικράτησαν διάφορες γνώμες. Σύμφωνα με μια εκδοχή, η τζαζ πήρε το όνομά της από τον χορευτή Τζάζμπο Μπράουν ενώ μια άλλη υποστηρίζει πως η ονομασία τζαζ προέρχεται από τη συντόμευση του ονόματος κάποιου μουσικού Τσάρλς (Charles, chas, jass, jazz) ή Τζάσπερ. Λέγεται, επίσης, ότι η λέξη τζαζ σχηματίστηκε από το γαλλικό ρήμα jaser (οι λευκοί της Νέας Ορλεάνης μιλούσαν τότε γαλλικά) που σημαίνει φλυαρώ, επειδή η φλυαρία υπονοεί τον αυτοσχεδιασμό.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ

Η jazz δεν χρησιμοποιεί μόνο τις βασικές κλίμακες της Ευρωπαϊκής μουσικής δηλ. μείζονες και ελάσσονες (σύστημα που αντικατέστησε τον 17ο αιώνα τους Εκκλησιαστικούς Τρόπους της Δυτικής Εκκλησιαστικής Μουσικής), αλλά και πολλές άλλες κλίμακες με προέλευση από την Αφρική και αλλού, που χρησιμοποιούνται σε μίξη με τις ευρωπαϊκές αρμονίες. Η τζαζ στηρίζεται βαθύτατα σε ένα ακόμα αφρικανικό στοιχείο, το ρυθμό, ο οποίος αποτελεί θεμελιώδες συστατικό της καθώς οργανώνει τη μουσική. Στη τζαζ μουσική, ο ήχος των μουσικών οργάνων αλλά και η φωνή, χρησιμοποιούνται με έναν ξεχωριστό τρόπο. Κύριο χαρακτηριστικό της τζαζ είναι πως τα όργανα χρησιμοποιούνται σαν ανθρώπινες φωνές. Οι δύο βασικές φόρμες που χρησιμοποιεί η jazz είναι το μπλουζ και η μπαλάντα. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό της τζαζ είναι ακόμα οι ίδιοι οι οργανοπαίκτες και οι προσωπικοί αυτοσχεδιασμοί τους πάνω στο κυρίως μουσικό θέμα. Η σύνθεση στην τζαζ είναι κατά κανόνα απλή για ενορχήστρωση και διάφορες παραλλαγές στα πλαίσια του ατομικού ή ομαδικού αυτοσχεδιασμού.

ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ

Η τζαζ εμφανίστηκε ως αναγνωρίσιμο και ξεχωριστό μουσικό είδος περίπου το 1900.Θεωρείται δεδομένο πως οι καταβολές της τζαζ μουσικής είναι αφρικανικές. Οι έγχρωμοι σκλάβοι που προερχόμενοι κατά κύριο λόγο από τη Δυτική Αφρική μεταφέρθηκαν στο Νότο των Ηνωμένων Πολιτειών και μετέφεραν μέρος των παραδόσεων τους. Γενέτειρα της τζαζ μουσικής θεωρείται η Νέα Ορλεάνη. Στην Αμερική εκείνης της εποχής, καθαρές μορφές αφρικάνικης μουσικής συναντάμε ως επί το πλείστον στην τελετουργική ή θρησκευτική μουσική. Από αρκετά νωρίς ωστόσο, η μαύρη μουσική έρχεται σε μίξη με “λευκά” στοιχεία και η γέννηση της τζαζ αποτέλεσε τελικά προϊόν αυτής της πρόσμιξης. Στην πραγματικότητα, η τζαζ γεννήθηκε στο σταυροδρόμι της ισπανικής, της γαλλικής και της αγγλοσαξονικής πολιτισμικής παράδοσης. Το πρώτο αναγνωρίσιμο jazz είδος ήταν το rangtime το οποίο συνοδευόταν κυρίως από πιάνο το οποίο αργότερα έγινε Τιν Παν Αλι και αργότερα ακολουθησαν κι αλλά. Αξίζει να σημειωθεί πως η ανάπτυξη της τζαζ μουσικής στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα δεν υπήρξε τυχαία ή ανεξάρτητη, καθώς σε αυτή τη χρονική περίοδο σημειώθηκαν πολλές επαναστάσεις στις λαϊκές τέχνες.

ΕΞΑΠΛΩΣΗ

Η διάδοση της τζαζ μουσικής στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στη μετανάστευση ή τις περιοδείες πολλών έγχρωμων και μη μουσικών. Οι μουσικοί της Νέας Ορλεάνης είχαν αρχίσει να περιοδεύουν σε ολόκληρη την Αμερική από πολύ νωρίς και σε κάθε τόπο αποτελούσαν ερέθισμα για τους ντόπιους μουσικούς, γεγονός που βοήθησε σημαντικά στην ανάπτυξη και εξέλιξη της τζαζ.

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ

Ο πρώτος τζαζ δίσκος ηχογραφήθηκε το 1917 από την ορχήστρα Original Dixieland Jass Band. Η εμφάνιση του ραδιοφώνου στις αρχές της δεκαετίας του 1920 ήταν καθοριστική για την εξάπλωση της jazz μουσικής.

ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ

1.Miles Davis

2.John Coltrane

3.Nina Simone

4.Louis Armstrong

5.Billie Holiday

6.Charles Mingus

7.Charlie Parker

8.Herbie Hancock

9.Thelonious Monk

10.Ella Fitzgerald

ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Η jazz ακούγεται μέχρι και σήμερα σε όλες τις μεριές του πλανήτη. Στη σημερινή εποχή υπάρχουν πολλά συγκροτήματα που έχουν τις βάσεις τους στην κλασσική μορφή της jazz και παράγουν ιδιαίτερο freestyle και ηλεκτρονικό ήχο με φόρμες της μαύρης μουσικής. Χαρακτηριστικά συγκροτήματα είναι οι Medeski Martin & Wood, James Taylor Quartet, Cinematic Orchestra, Quantic Soul Orchestra κ.α.

ΕΛΛΗΝΙΚH JAZZ

Υπάρχουν αρκετοί Έλληνες που δουλεύουν πάνω στο στοιχείο της jazz.Ορισμένοι από αυτούς είναι : ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΑΤΣΟΣ JAZZ-FUSION ΤRΙΟ , SAX VOYAGE , ΑΚΡΙΤΙΚΟ ΤΡΙΟ , ΒΟΡΕΙΟΙ ΕΤΑΙΡΟΙ , ΛΑΚΗΣ ΤΖΗΜΚΑΣ- OLEG CHALY QUARTET ,ΤΡΙΟ ΒΑΛΚΑΝΟ κλπ

VIDEO YOUTUBE

Miles davis et John Coltrane – So what

Billie Holiday/ gerry MULLIGAN