Το Γουδί, ο Γουδής, η συνοικία και ο Λοβέρδος (!)

Προλεγόμενα Ένθετου «Γουδί ή Γουδή»

Επειδή πολύ συχνά τώρα τελευταία ακούμε την φράση «Γουδί» , προδοσία, εκτέλεση κ.ά αποφάσισα (όπως πάντα από info-mania) να ξεκινήσουμε ένα ειδικό ΕΝΘΕΤΟ αφιέρωμα στο Γουδί ή Γουδή. Όπως συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις διαπίστωσα – θυμήθηκα και φαντάζομαι ότι θα συμβεί και σε εσάς, ότι όσα δεν ξέρουμε είναι πολύ περισσότερα από όσα ξέρουμε (ή νομίζουμε ότι ξέρουμε) .

Αρχικά θα πρέπει να μάθετε και εσείς ή να θυμηθείτε ότι το Γουδί έγινε γνωστό για δύο ανεξάρτητους ιστορικά λόγους και γεγονότα :

 α) Για το Κίνημα στο Γουδί (το 1909) (διαβάστε τα 7 πρώτα μέρη του Ενθετου μας σχετικά) και

 β) Για την Δίκη των έξι (που ήταν 8…) το 1922 (διαβάστε τα υπόλοιπα άρθρα του Ενθετου μας) και την εκτέλεση τους στο Γουδί που δεν είναι  ορθό «το Γουδί» αλλά «Ο Γουδής» ! . 

Εισαγωγικές έννοιες

Γουδί το μαγειρικό σκεύος

Το γουδί είναι ένα μαγειρικό σκεύος το οποίο χρησιμοποιείται, συμπληρωματικά με το γουδοχέρι ή αλλιώς κόπανο, για την σύνθλιψη, την κονιοποίηση και την πολτοποίηση στερεών ουσιών και το ανακάτεμα λιπαρών ουσιών. Η λέξη γουδί προέρχεται από την λέξη ιγδίον (ιγδίον-γδί-γουδί). Κατασκευάζεται από ξύλο, μάρμαρο ή μέταλλο, και έχει κοίλο σχήμα.

Λαϊκή σοφία και Παροιμίες σχετικές : «Το γουδί το γουδοχέρι
και τον κόπανο στο χέρι»

Γουδή (η συνοικία)

Με το όνομα Γουδή το οποίο μέχρι σχετικά πρόσφατα (2006) γραφόταν Γουδί (θα δούμε παρακάτω τον λόγο…) , φέρεται περιοχή βορειοανατολικά του κέντρου της Αθήνας που αποτελεί και ιστορική συνοικία.

Διοικητικά μοιράζεται στους Δήμους Αθηναίων και Ζωγράφου. Το άλλοτε αποκαλούμενο «πεδίον του Γουδή», ή «πεδίον Γουδή» χρησιμοποιούταν ως πεδίο ασκήσεων των στρατιωτών και η επ’ αυτού μικρή εκκλησία του Αγίου Θωμά ήταν τόπος μικρών εκδρομών των κατοίκων της παλιάς Αθήνας.

Σ’ αυτή την περιοχή πρωτολειτούργησε επίσης και το πρώτο ελληνικό σκοπευτήριο καλούμενο σκοπευτήριο Αθηνών, που αργότερα μεταφέρθηκε στην Καλλιθέα για να μετατραπεί από τους Ιταλούς (στη διάρκεια της κατοχής 1941-1944) σε φυλακή.

Η μεγάλη εξέλιξη (αστυφιλία) που γνώρισε η πόλη της Αθήνας αλλά και η μετέπειτα εξέλιξη της Μικρασιατικής εκστρατείας ενέτειναν τη σύντομη οικιστική ανάπτυξη στο μεγαλύτερο μέρος της περιοχής αυτής. Επίσης στην ίδια περιοχή η Βασίλισσα Σοφία ίδρυσε το Νοσοκομείο Παίδων, σήμερα Αγία Σοφία, και βραδύτερα το 1927 άρχισαν να ανεγείρονται τα μεγάλα εργαστήρια και παραρτήματα του Πανεπιστημίου Αθηνών και ειδικότερα της Ιατρικής Σχολής.

Ένα σημαντικό μέρος της έκτασης της περιοχής καταλάμβανε το τότε φθισιατρείο Σωτηρία, σήμερα γνωστό ως νοσοκομείο θώρακος.

Πολύ μεγάλο επίσης μέρος καταλάμβαναν τα στρατόπεδα της συνοικίας αυτής και γενικότερα το πεδίο Γουδή που συνδέθηκε επανειλημμένα με στρατιωτικούς που επιχείρησαν ανάμειξη στην πολιτική ζωή της χώρας (την οποιά θα δούμε στα επόμενα άρθρα του Ενθετου μας) .

Η συνοικία Γουδή εκτός από στρατιωτική περιοχή είναι και σημαντική φοιτητική περιοχή. Εδώ βρίσκονται η Ιατρική σχολή, η Οδοντιατρική σχολή και η Νοσηλευτική σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Επίσης οι εγκαταστάσεις της Πολυτεχνειούπολης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου συνορεύουν με τη συνοικία.

Εδώ λειτουργούν τα νοσοκομεία παίδων “Αγία Σοφία” και “Αγλαϊα Κυριακού” και το Λαϊκό νοσοκομείο. Η κεντρική εκκλησία της περιοχής είναι ο Άγιος Θωμάς Αμπελοκήπων.

Το Γουδί γίνεται Γουδή

Kαι το όνομα αυτού… Γουδή. Στην αλλαγή της επίσημης ορθογραφίας του ονόματος της γνωστής συνοικίας της Aθήνας οδήγησε η επιμονή κατοίκου της περιοχής ότι το τοπωνύμιο προέρχεται από ιστορική ναυτική οικογένεια και όχι από το… μαγειρικό σκεύος.

Eτσι, μετά συνεχείς «κρούσεις» σε όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες, ήδη οι πινακίδες των δρόμων, ακόμα και οι φωτεινές επιγραφές των λεωφορείων, δεν οδηγούν στο… Γουδί, αλλά στου Γουδή.

«Eίναι οπωσδήποτε μια δικαίωση για μένα», λέει στην «K» η κ. Bασιλική Kαραγιάννη, μεταφράστρια στο επάγγελμα και μέλος της Eπιτροπής Aγώνα για το Mητροπολιτικό Πάρκο Γουδή.

«Eψαξα πάρα πολύ. Πήγα παντού, σε βιβλιοθήκες, αρχεία, μίλησα με ιστοριοδίφες, απευθύνθηκα σε ειδικούς. Δεν μπορούσα να ακούω αυτό “του Γουδιού” ή “του Γουδίου”. Tο όνομα προέρχεται από μεγάλη οικογένεια των Σπετσών, πολλά μέλη της οποίας διακρίθηκαν λόγω της μεγάλης προσφοράς τους στην Eλληνική Eπανάσταση. Σε αναγνώριση της προσφοράς τους η Πατρίδα τούς αντάμειψε με την παραχώρηση της έκτασης που φέρει το όνομά τους».

Aπόγονος αυτής της οικογένειας, ο Δημήτριος Γουδής που γεννήθηκε στις Σπέτσες του 1824, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας. Hταν δε ο πρώτος Eλληνας που έφερε ατμόπλοιο και πρωτοστάτησε για την επικράτηση της ατμήλατης ναυτιλίας σε ολόκληρη την Eλλάδα.

«H έκταση που είχε παραχωρηθεί στην οικογένεια ήταν τεράστια. Kάλυπτε εκτός από του Γουδή και την περιοχή του Παπάγου και του Xολαργού», σημειώνει η κ. Kαραγιάννη. «Σιγά σιγά, χωρίστηκε σε δήμους και σήμερα η περιοχή Γουδή έχει έκταση 1,75 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Aυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να ξεχάσουμε την ιστορία μας».

Tίτλοι κυριότητας δεν έχουν βρεθεί, ωστόσο εφημερίδες στις αρχές του αιώνα αναφέρουν την τοποθεσία με τη γραφή «Γουδή». Eίναι χαρακτηριστική η αναφορά στα αρχεία του νοσοκομείου Σωτηρία: «Mέχρι τον Mάιο του 1902, η Σοφία Σλήμαν και άλλες κυρίες προβαίνουν στη σύσταση φιλανθρωπικής εταιρείας για την αντιμετώπιση πολλών κοινωνικών προβλημάτων (π.χ. φυματίωση) και καταφέρνουν να αποσπάσουν από την I. Mονή Πετράκη δωρεά οικοπέδου 600 στρεμ. μακράν των Aθηνών B.A. της θέσεως Γουδή».

H κ. Kαραγιάννη κατέθεσε το αποτέλεσμα της έρευνάς της στο YΠEXΩΔE, το υπουργείο Πολιτισμού και τον Δήμο Aθηναίων και έτσι δρομολογήθηκε η αντικατάσταση του ονόματος «Γουδί» με το σωστό «Γουδή». Tώρα μένει να το συνηθίσουν και οι Aθηναίοι…

Γουδή Χάρτης

Προβολή μεγαλύτερου χάρτη

Ο Δημήτριος Γουδής

Ο Δημήτριος Γουδής (περ. 1821 – 1891) ήταν Έλληνας από τις Σπέτσες, επιχειρηματίας, ναυτιλιακός και πολιτικός του 19ου αιώνα που είχε εκλεγεί βουλευτής.

Η καταγωγή του ήταν από τις Σπέτσες. Αφού τέλειωσε το σχολείο ασχολήθηκε μικρός ακόμα με την ναυτιλία και έγινε πλοίαρχος ενός ιδιόκτητου ιστιοφόρου πλοίου του πατέρα του.

Διακρίθηκε από νωρίς για την τόλμη, την ανδρεία και τη σύνεση του. Απόκτησε μικρή αλλά δική του περιουσία και επιδόθηκε στο εμπόριο σιτηρών.

Εγκαταστάθηκε για πολλά χρόνια στην Νεάπολη της Ιταλίας. Ίδρυσε εταιρία ατμοπλοΐας. Αγόρασε το ατμόπλοιο «Σπέτσες» και κατασκεύασε τα ατμόπλοια «Ελλάς», «Κρήτη», «Ναύπλιο», «Μίνα» και «Πελοπόννησος». Αν και αρχικά η ακτοπλοΐα της Σύρου ήταν ασυναγώνιστη, ο Γουδής κατόρθωσε γρήγορα να ωφεληθεί και να εξασφαλίσει την εταιρεία του, αναβαθμίζοντας την θαλάσσια συγκοινωνία, το εμπόριο, την βιομηχανία και να ανακουφίσει τον πληθυσμό της χώρας. Εκλέχθηκε επανειλημμένα βουλευτής (Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1887 και άλλες). Απεβίωσε στις 17 Αυγούστου 1891 από ανίατη αρρώστια σε ηλικία εβδομήντα περίπου χρονών.

Το Γουδή στην σημερινή πολιτική σκηνή

Οι σχετικές δηλώσεις του Λοβέρδου που προφανώς αναφέρεται στην 1η Ιστορική αναφορά του Κινήματος στο Γουδί και την ανατροπή του Πολιτικού σκηνικού και όχι στην 2η ιστορική αναφορά που αφορούσε (την άδικη ; !) εκτέλεση των έξι.

«Αν το ΠΑΣΟΚ δεν τα καταφέρει πάμε σε νέο Γουδί, όχι όμως στους στρατώνες αλλά στην ελληνική Βουλή», προειδοποιεί ο Ανδρέας Λοβέρδος σε συνέντευξή του στη Real News (3/10/2010) και μιλά για τις μεταρρυθμίσεις και την εξεταστική για την οικονομία, με την οποία αφήνει σαφώς να εννοηθεί πως διαφωνεί.

Ο υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης προειδοποιεί πως η πορεία του ΠΑΣΟΚ θα εξαρτηθεί από την πορεία της κυβέρνησης, η οποία θα κριθεί τους επόμενους μήνες από την κίνηση της οικονομίας.
«Αν δεν τα καταφέρουμε, τότε -όπως έχω πει από το 2008- πάμε για νέα ιδρυτική πράξη της Ελληνικής Δημοκρατίας. Πάμε για νέο Γουδί, όχι όμως στους στρατώνες αλλά στην ελληνική Βουλή», λέει χαρακτηριστικά και προσθέτει πως τα περί πρόωρων εκλογών είναι «ξερή μικροπολιτική».

Παράλληλα, ο κ. Λοβέρδος στέλνει μήνυμα στους συναδέλφους του, λέγοντας: «Από εδώ και μπρος δεν είναι σωστό να πληρώνουν οι πολίτες για όσα ως κυβέρνηση δεν επιτυγχάνουμε. Ολοκλήρωση των διαρθρωτικών αλλαγών, ολοκλήρωση της μείωσης της δημόσιας σπατάλης και ανάπτυξη είναι οι σημερινές ανάγκες στις οποίες η κυβέρνηση πρέπει να ανταποκριθεί».

β. Ο Εκπρόσωπος της Ν.Δ κ.Μιχελάκης αδιάβαστος (;)

Επίλογος

Αφού ξεκαθαρίσαμε βασικές αρχικές έννοιες στα επόμενα άρθρα μας θα εισέλθουμε στα ενδότερα της Ιστορικής διάστασης που έχει η λέξη «Γουδή». Μείνετε συντονισμένοι γιατί όταν αναφέρουμε την λέξη…. καλό είναι να προσέχουμε γιατί μπορεί να βρεθούμε προ εκπλήξεως στο τέλος…

Πηγές

kathimerini.gr – άρθρο της Της Λινας Γιανναρου
el.wikipedia.org